Phương pháp "kiểu mẫu" có nhiều trường phái khác nhau, nhưng chung quy có 2 điểm tương đồng chính:
- 1) Bắt trẻ lập lại các hành vi lúc nhỏ, ví dụ như bắt trẻ TK bò như lúc còn bé, giúp các trẻ bại liệt quay đầu qua lại...
2) Cùng chơi đùa với trẻ những trò chơi, cùng làm các hành vi mà trẻ đáng lẽ phải chơi lúc còn bé, ví dụ như chơi ú à với trẻ đã 10 tuổi...
Những người cổ động cho phương pháp "kiểu mẫu" tin rằng trẻ TK hay bại liệt là do não bị tổn thương, và vì não không có cơ hội đi qua thời kỳ phát triển lúc bé, hãy lập lại để giúp trẻ phục hồi. Việc lập lại các hành vi, các học hỏi lúc bé giúp trẻ phát triển não, làm lành phần não bị tổn thương lúc bé.
Hiệp hội Nhi Hoa Kỳ đã 2 lần ra thông cáo bác bỏ lý thuyết "kiểu mẫu" này. Theo Tiến sĩ Jean Mercer, lý thuyết bại liệt hay Tự kỷ do não tổn thương vẫn có thể đúng, nhưng lý luận rằng "cho trẻ lập lại các hành vi, sự học hỏi, trải nghiệm lúc nhỏ để chữa lành não" thì chẳng có lô gích tí nào cả. Việc các phát triển não lúc nhỏ thường đi kèm với các hành vi lúc đó không có nghĩa là hành vi giúp não phát triển. Lập lại các hành vi đó cũng không thể giúp trẻ "tái học hỏi", chữa lành não. Nói nôm na là cái xe ô tô đã hết xăng, thì mình có đẩy cho cái xe chạy trên đường cũng chẳng làm cho bình xăng đầy lên được. Đây là lỗi lầm căn bản giữa 2 hiện tương liên quan và quan hệ nhân quả. Ví dụ như con gà gáy và mặt trời mọc là 2 hiện tượng liên quan nhưng không phải nhân quả: không phải vì con gà gáy mà mặt trời mọc! Việc trẻ bò lúc nhỏ khi não đang phát triển chỉ là tương quan, không phải "bò" gây ra "phát triển não".
Cái lô gích không đúng này đã làm cho nhiều bà mẹ bắt con trai 10 tuổi phải bú bình, bắt trẻ 8 tuổi phải bò, thậm chí bắt mặc tã như lúc còn bé vì họ tin rằng "cho trẻ cảm nhận lại các kinh nghiệm lúc nhỏ sẽ giúp trẻ có cơ hội tái phục hồi não". TS Jean nói: "Tôi hiểu các phụ huynh, vì tuyệt vọng nên sẽ chụp lấy bất cứ gì để hy vọng phép mầu sẽ xảy ra. Tôi không hề trách các phụ huynh đó...".
Nguồn:
- * Emperically supported and unsupported treatments for Autism Spectrum Disorders, Tristram Smith (các phương pháp điều trị cho Rối loạn phổ Tự kỷ, được kiểm chứng hay không được kiểm chứng bằng thống kê)
* psychologytoday.com