Đồ chơi cho các cậu bé tự kỷ
Lược dịch: Nguyễn Tường Anh
Trích từ autism.lovetoknow.com
Nguyễn Tường Anh, Thạc Sĩ Ngôn Ngữ Trị Liệu, ConCủaMẹ.com
Thật may mắn là cộng đồng các gia đình có trẻ TK đã hình thành nhiều hệ thống hỗ trợ trên internet, và đã có những thảo luận, đề nghị về loại đồ chơi nào được chọn, loại nào không hay, cũng như loại nào quá tệ.
Đồ chơi vui
Khi cố ý chỉ chọn những món đồ chơi cho mục đích đào luyện khả năng, cũng rất quan trọng để nhớ rằng ý niệm tổng quan ở đây là đồ chơi để bé vui, và nên tránh áp lực.
Những món như Ông Khoai Tây (xem hình, coutersy of www.tomatohead.seesaa.net) có thể không quá mức phát triển của bé. Tuy nhiên, trẻ con học hỏi thông qua việc đùa chơi và món đồ chơi đặc biệt này dậy được rất nhiều:
- thức ăn
- các bộ phận trên mặt
- các cơ phận trên thân thể
- quần áo
- thứ tự
- bắt chước
Những đồ chơi mà bé thích thường là có ích cho bé. Việc khuyến khích bé chơi chung và làm mẫu cách chơi thích hợp cũng là những gì phụ trội đặc biệt của trò chơi này.
(Lời người dịch: Ông (hay bà) Khoai Tây, Mr. Potatohead, là củ khoai tây bằng nhựa, có nhiều bộ mắt mũi, tóc tai, tay chân, quần áo… có thể tháo rời và ráp lại dễ dàng. Kích cỡ của Ông Khoai Tây chỉ cao khoảng 20cm, rất nhẹ).
Đồ chơi điều trị
Đồ chơi cho vui là lý tưởng vì chúng tối đa hóa những biện pháp can thiệp chữa trị. Thường ra các món đồ chơi hàng ngày của bé có thể dùng được trong nhiều chương trình chữa trị TK, những chương trình được phối hợp bởi một nhóm các nhà chuyên môn, trong đó có chuyên viên NNTL và giáo viên. Việc hỏi ý những nhà chuyên môn này xem đâu là món đồ chơi tốt nhất cho bé, những món có thể đóng góp tích cực cho phương pháp chữa trị, chính là cách tuyệt vời để đầu tư thích hợp vào phòng chơi và phòng chữa trị. Một số món được nhiều phụ huynh cho là có ích gồm:
- Trò chơi ghép đôi – có nhiều loại trò chơi ghép đôi (xem hình, coutersy of www.liveandlearn.com). Những trò này dậy khả năng tìm món có cùng kiểu dáng và trí nhớ ngắn hạn. Một số loại còn dậy cả xếp loại và phân loại.
(Lời người dịch: trò chơi ghép đôi thường thấy là những bộ hình màu sắc gồm bộ đôi giống nhau.Với các bé còn thơ, bạn bầy khoảng ba bốn bộ, và giúp bé chọn những hình giống nhau. Với các bé lớn hơn, hình được úp xuống, xoa đều, rồi sắp theo hàng ngay ngắn. Bé sẽ chọn một hình, lật lên xem rồi lại úp xuống. Bé phải nhớ vị trí của hình và nội dung hình để tiếp tục lật mà tìm ra hình giống như thế).
- Trò chơi vận động thô – Dù đó là chiếc kệ đồ chơi có kìm búa, hay xích đu, hay cả một khoảng không gian do nệm hơi thổi lên (những gì ở lớp TK nào cũng có), phát triển vận động thô luôn được chọn để giúp bé học. Nhiều nhà giáo dục đã khiến bé chú tâm hơn bằng cách cho phép bé di chuyển, bóp banh, hay đơn giản là viết bài ở nơi nào khác ngoài hình thức cổ điển viết ở bàn học. Những kỹ thuật này có thể tìm thấy ở nhiều đồ chơi và trò chơi đòi hỏi di chuyển.
- Môi trường giác quan - Cảm giác thể lý phần lớn liên đới đến những lãnh vực tích cực và tiêu cực của trẻ TK. Nhiều phụ huynh đã mua bình khô/ướt (loại bình chứa xẹp có thể đựng nước cho bé chơi) và bỏ trong đó gạo hay đậu. Các bé TK sẽ có thể kiểm soát được hàm lượng cảm giác mà các bé nhận được - từ việc thò cả cánh tay vào bình đến việc săm soi từng hạt gạo, hạt đậu .
Trò chơi để xẻ chia
Một lãnh vực khác của việc chơi đồ chơi là khả năng tạo cơ hội tương tác với bạn bè, cả bạn TK lẫn không TK. Khi đồ chơi lẽ ra là để chơi chung, có những món mà các cậu bé TK bị hấp dẫn rất mạnh: Thomas the Tank Engine (xem hình, coutersy of www.mikogiocattoli.com). Có đầy đủ từ video, hoạt hình trên tivi, xe lửa đồ chơi cùng đầy đủ trạm, đường rầy…, món đồ chơi này là một bộ về xe lửa, làm bằng gỗ hay nhựa, có gắn nam châm để các toa xe có thể được tháo ra, gắn lại.
Bản chất của bộ xe lửa này có thể là một phần lý do vì sao nó trở thành hấp dẫn với các cậu bé TK tuổi nhỏ. Bà Dana Pellebon nói về cậu Cobain, con trai 4 tuổi của bà: “Cháu thích bất kỳ món gì có thứ tự. Với cháu, và với nhiều bé TK khác, bộ xe lửa Thomas thật là hay vì các bé có thể xếp chúng dài dài với nhau, và chúng sẽ nằm chính xác như các bé muốn…”
Mà chưa hẳn là thế - Bà Pellbon cũng cho biết bé Cobain đôi lúc cũng phát điên với những thanh đường rầy - nhưng có vẻ món đồ chơi này rất phổ thông và là một trong những món có ích nhất cho các cậu bé TK.
ConCuaMe.com