Khánh Lam - sinh tháng 11/06 - Chậm nói

[Cá Cha]

Test Denver không có thang điểm. Điểm 30 mà anh chị nói chắc là test CARS. Theo Cars dưới 30 là không tự kỷ, từ 30 đến 36 là tự kỷ nhẹ đến trung bình, từ 36 đến 60 là tự kỷ nặng.
Tuy nhiên 30 phút đánh giá quả là ít ỏi, tôi cũng chẳng tin đâu ạ. Nhưng thường bác sĩ VN kết luận theo hướng nghiêm trọng hơn. Cháu nhà anh chi nói có nét tự kỷ thôi thì khả năng là nhẹ hoặc không tự kỷ. Chỉ cần đề phòng cháu bị thoái triển thôi.

Dạ vâng, chúng tôi nhầm.
Để không ảnh hưởng đến uy tín của bác sỹ Hà, chúng tôi xin phép nói rõ bác sỹ làm test CARS trong 30', còn cả buổi kiểm tra là hơn 1h.

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Chào anh Cá Cha, tôi vô ý chẳng đọc câu hỏi của anh gửi từ ngày 7 tháng 5. Hôm ấy là sinh nhật cậu bé nhà tôi nên tôi lu bu. Thực ra, tôi có vào, nhưng bấm sang trang hai, và thấy post của chị Khoaiyeu nên bỏ lỡ post của anh. Hôm nay chị Xuyến nhắc, tôi còn cãi là đã trả lời hết rồi. Anh đừng phiền nhé!

Suy nghĩ của chị làm gia đinh chúng tôi sôi động hẳn lên. Vậy là bớt đi nỗi ám ảnh về sự tự kỷ của cá con. Thêm nữa, tìm ra nguyên nhân Cá Cha tự hào với Cá mẹ là rất hiểu biết mà sao lại có ít tiền vậy, chắc là do thiếu chú ý Tuy nhiên, lại dấy lên tranh luận thế nào là thiếu chú ý? Khác biệt Biểu hiện thiếu chú ý ở trẻ bình thường và trẻ có khiếm khuyết ? Bản thân Cá con nhà tôi bình thường chơi không trò gì quá 10' nhưng hôm qua lại ngồi vẽ với mẹ cả 15' mà vẫn muốn chơi tiếp.

Khi trẻ chậm nói thì khả năng tập trung cũng yếu anh ạ! Lý do: mình chẳng nói được nhiều, có nói thì bố mẹ chả hiểu, vậy mình chơi một mình vui hơn! Và từ đấy, các bé chậm nói loay hoay trong thế giới của mình, ít để ý đến chung quanh. Khi khả năng ngôn ngữ khá hơn, anh có thể thấy Cá Con có vẻ nhận biết môi trường chung quanh hơn. Lúc ấy, khả năng tập trung cũng khá hơn. Ở tuổi Khánh Lam, ngồi 10 phút cũng không tệ lắm anh ạ! Anh chị chịu khó chơi với cháu hoặc giúp cháu chơi với bạn trong những trò song đôi nhé!

Thực ra, cháu nhà đã phát âm khá tốt các từ có 1 phụ âm kèm 1 nguyên âm như bà, bé, cá, bố, mẹ, ông ..... Điều chưa tốt là tính thiếu ổn định trong phát âm của cháu. Ví dụ, khi có bố me tập, cháu nói khá sõi các từ vàng, trắng, nhưng chỉ 1 lúc hỏi lại là mất ngay phụ âm đầu. Cả nhà đã được phổ biến là không nhại lại tiếng cháu, nghe thấy cháu nói sai sẽ ngay lập tức đọc lại cho đúng...

Khi dậy phát âm, chúng tôi có nhiều cấp độ: tập âm, tập chữ, tập câu, tập nói trong tình thế tự nhiên. Có vẻ Khánh Lam cần được nhắc để đem kỹ năng nói sõi khi tập với bố mẹ sang nói tự nhiên. Anh cứ tiếp tục nhắc, hoặc sáng tạo một lối nhắc để cháu biết để ý phát âm của mình và tự sửa. Có em bệnh nhân của tôi nói ngọng như Lam, tôi vẫn lấy ngón tay đập nhẹ vào môi mình khi em quên mà phát âm sai. Em nhìn thấy thế là tự sửa lại.

Khi cả nhà không nhại lại Lam, đấy là môi trường tốt. Tôi có em bệnh nhân dậy mãi mới nói "gà" thay vì "đà," vậy mà khi bé ríu rít "bà ơi con đà, con đà nhọ tíu (con gà nhỏ xíu) thì bà ôm ngay lấy cháu cười nắc nẻ mà bảo rằng "ôi táu bà yêu tá, táu bà tích ton đà à?" Cháu bà yêu quá, cháu bà thích con gà à. Cứ ríu rít thế làm sao tôi... làm ăn anh nhỉ?

Cái khó với chúng tôi là không biết cháu thích gì để thưởng. Mỗi khi cháu làm gì đúng, gia đinh có khen và hoan hô. Giờ thì có khi cháu vừa làm xong đã tự vỗ tay 'hô, hô" rồi
Hôm qua, nhà có đĩa xoài, cháu chỉ vào đĩa xoài kêu " ăm, ăm", nghĩ mãi mới ra, rồi áp dụng bài của chị, tôi hỏi " con muốn lấy tăm à? ", thì gật đầu kêu " tăm"...

Hmmmm, khó nhỉ, Cá Cha và Cá Mẹ chẳng lẽ lại thưởng Cá Con bằng cách dẫn đi bơi? Tuổi của Khánh Lam có lẽ vẫn còn thích ôm, thích cả nhà vui mừng vỗ tay, khen ngợi. Anh có thể tìm loại hình dán (sticker) xinh xinh rồi làm cái bảng có nhiều ô cho Lam dán lên khi được thưởng. Mỗi bảng khoảng 10 ô hay 20 ô gì đó, khi dán đầy hết thì bố mẹ dẫn đi công viên! Tuổi này chưa kén chọn nhiều, không khó lắm đâu!

Nói thật với chị là gia đình chúng tôi cũng chưa tìm hiểu định nghĩa tăng động là gì. Đại khái là trừ lúc cháu mệt thì cháu chơi luôn chân, luôn tay, và giờ thì trừ khi xem TV thì cũng bắt đầu luôn mồm luôn. Nhưng gia đình thấy cháu chơi bình thường, không có vẻ gì là "nghịch như con trai" cả.

Anh chị đọc bên Nguồn Liệu hay Bài Vở của website này về thiếu chú ý hiếu động nhé! Trẻ chơi luôn chân luôn tay thì mình đỡ lo hơn trẻ cứ ngồi ục ra! Nhưng để biết có hiếu động không, anh thử đọc những mô tả về hội chứng này rồi quan sát cháu giùm tôi.

Thưa chị, chúng tôi cũng có lưu tâm tìm lớp riêng cho các cháu chậm nói, nhưng ở HN không có. Thêm nữa, là học chung với các cháu khuyết tật khác thì gia đình thấy cháu chưa đến mức như thế, vừa không tiện cho bố mẹ. Hiện gia đình đang đi tìm cố giáo đến nhà nhưng chưa được.
Cá con vẫn đang học mẫu giáo bình thường. Trường công, lớp có 18 cháu, 2 cô trông, học phí khoảng 20$ / tháng, lại gần nhà nên khá tiện. Chúng tôi cũng có đặt vấn đề nhờ cô giáo quan tâm hơn như giúp cháu ăn, quay lại (bằng điện thoại) xem cháu sinh hoạt trong lớp như thế nào .... Tuy nhiên, các cô chỉ là người giữ trẻ biết dạy trẻ hát, múa nên chúng tôi vẫn xác định dạy ở nhà là chính. Vợ tôi băn khoăn có cần phải thiết lập 1 buổi học nghiêm túc với bàn ghế không ? Lý do là những gì Mẹ cá dạy cá con đến nay toàn thông qua chơi. Ví dụ, mẹ cháu chơi nặn đất sét, và dạy cháu nhận mặt chữ a, o, u, e (trước đó, nhà đã cho cháu chơi xếp chữ bảng chữ cái rồi )

Một thắc mắc nữa là tại sao từ bé, cháu chỉ thích chơi với các anh chị lớn hơn chứ không thích chơi với bạn? ( có thể nói là cháu chỉ chơi cạnh chứ không chơi cùng )

Việt Nam chưa đào tạo chuyên ngành Ngôn ngữ trị liệu, nên có thể khó tìm chuyên viên. Số trẻ em được cha mẹ và giới y khoa, chuyên viên xác định là chậm nói cũng chưa nhiều nên khó có thể có lớp riêng cho các em. Nếu anh chọn cho bé đi học như anh nói, anh chị chịu khó kèm kỹ cháu tại nhà vậy! Việc thiết lập giờ học nghiêm túc là cần thiết. Cứ đặt giả thiết là Khánh Lam phát triển đúng chuẩn, một thói quen học đúng giờ tại bàn học với môi trường yên tĩnh cũng là thói quen hết sức tốt, phải không anh? Đây chính là kỹ năng chuẩn bị cho trường lớp sau nay. Gia đình Cá có thể đi chọn mua cái bàn học xinh xinh, xếp vào một góc yên tĩnh, và dặn nhau không mở ti vi hay nghe nhạc ồn ào khi Cá con đang học.

Về việc chỉ thích chơi với anh chị lớn, đó là hành vi tiêu biểu của các em gặp chút khó khăn về ngôn ngữ (nói anh chị đừng sợ, các em tự kỷ cũng thích chơi với người lớn hơn mình). Cũng dễ hiểu thôi: các anh chị lớn và người lớn hiểu các em dễ hơn. Họ lại kiên nhẫn và chiều chuộng các em hơn. Đám bạn cùng tuổi chán chết: chúng lăng xăng lăng xăng, mới nghe mình nói ngọng là chạy mất, chẳng chịu hỏi lại hay đoán xem mình muốn cái gì hết!

Các em gặp khó khăn về ngôn ngữ dĩ nhiên là cũng có khó khăn về giao tiếp. Vì vậy các bé ít chơi cùng hay chơi song đôi. Chơi cùng thì phải nói, mà nói thì "chúng" chả hiểu mình!

Anh chị tìm dịp giúp cháu chơi cùng bạn nhé! Mới đầu thì mình thông dịch giùm, sau đó mình hướng dẫn bạn cháu cách hỏi lại cháu, rồi mình khuyến khích cháu nói lại cho đúng...

Dĩ nhiên là chúng tôi sẽ vào diên đàn để mọng nhận được sự tư vấn của chị. Chúng tôi đã xác định, thay vì để đến 3-4 tuổi mới dạy cháu thì bây giờ mình dạy luôn. Trong diễn đàn, có nhiều mẹo hay có thể áp dụng cho cả trẻ bình thường mà chị .

Ấy chết, anh đừng chờ đến 3-4 tuổi! Cứ dậy những gì mình có thể anh ạ. Mình đặt ra 2 trường hợp: một là Cá con chẳng có rối loạn gì hết, hai là Cá con yếu ngôn ngữ và tập trung. Nếu anh chị dậy cháu hai khả năng này khi cháu chẳng có rối loạn gì, anh chị sẽ huấn luyện những kỹ năng rất cần thiết để cháu thành công trong học đường và xã hội. Phụ nữ thời đại mới mà giỏi ăn nói thì số một rồi, phải không? Ở trường hợp thứ hai, Cá con có rối loạn ngôn ngữ và tập trung, viẹc dậy sẽ là cần thiết. Vậy thì, khi dậy cháu ngay bây giờ, anh chị đã đầu tư hoàn toàn chính xác!

Anh chị cần gì cứ hỏi nhé, tôi sẽ đọc kỹ để không bỏ quên câu hỏi như lần này!

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK

[MECA]

Kính gửi chị Tường Anh,

Em là mẹ cháu Cá ạ. Đầu tiên em xin cảm ơn chị đã tận tình trả lời mọi thắc mắc của gia đình, ở Việt nam bác sĩ ngồi nghe bệnh nhân không có nhiều, thậm chí bỏ tiền ra vẫn bị mắng xơi xơi, nên nói thật em không quen .
Cá con nhà em mới nói được khoảng hơn 1 tháng nay, ngọng líu lô và vẫn lười nói lắm. Nếu bắt chước để nói thì từ gì cũng nói được (tất nhiên là phải căng tai ra mới hiểu), còn chủ động thì khoảng 40-50 từ. Các tính từ về mầu: xanh, đỏ, đen… thì nói rất chuẩn, số thì đếm được từ 1-10, ko phải đọc vẹt mà nhìn số cũng đọc được ạ. Tuy vậy mới nói được từ đơn, em đang băn khoăn cháu đã nói được 1 tháng mà vẫn nói từ đơn thì có phải là chậm không? Nói 2 từ thì cháu toàn nói lái. Ví dụ: bắt đầu  bầu, Mẹ bế  Mế. Có đáng lo ngại ko chị?

Về vấn đề tập trung: Em có khác bố cháu ở chỗ là không lo ngại về vấn đề này. Cháu có thể ngồi với em và học theo sách (em có mua cho cháu quyển Tập tư duy theo tuổi từ 2-3), cháu có thể ngồi với em cả buổi, khoảng 15’ nghỉ một lúc. Lần trước test Mangan cháu được 64 điểm, bác sĩ cho cháu qua phần này. Tuy nhiên khi đi học ở lớp học nói, cô giáo cho cháu vào một phòng toàn đồ chơi, sau đó lại bắt nó ngồi một chỗ nên cứ ngồi được một lúc nó lại nhìn thấy một cái đồ chơi mới nên nó không chú tâm, vì vậy cô nói cháu không tập trung. Như thế có phải không tập trung không chị?

Tương tự như vậy về vấn đề tăng động. Em nghĩ Lam không tăng động, cháu không ngồi ục một chỗ, nhưng cũng không lăng xăng đâu ạ. Thường chỉ lúc mệt cháu mới ngồi không còn thông thường đều tìm được 1 cái gì chơi. Tuy nhiên sau đợt ốm vừa xong thì tự nhiên nhát hẳn đi. Đi chơi công viên cũng không chịu khó khám phá và chạy nhẩy như hồi bé. Trước đây nó không nhát thế đâu chị ạ. Lên công ty em chơi nó chạy khắp nơi, chơi với các chị các cô. Không biết nói nên không hát mà chỉ nhảy theo các cô. Nó hoạt bát tươi tỉnh lắm chứ không nhát như dạo gần đây. Từ bé đến lớn cháu đều thích chơi với các chị các cô chứ ko phải chỉ có bây giờ. Liệu có đứa nào chỉ thích chơi với anh chị lớn chứ ko thích bằng tuổi không chị? Chỉ có đặc biệt đến gần đây, em đoán là hội bạn trong lớp biết nói hết rồi nên khi đi học cháu sợ không giao tiếp, nên nhát thì ngày càng nhát.

Hiện nay em đang băn khoăn về việc chọn trường cho cháu. Theo những gì em nhìn thấy ở cháu thì nguyên nhân hoàn toàn là ở việc cháu chậm nói. Thiếu ngôn ngữ nên cháu giao tiếp kém, giao tiếp kém làm cháu ngày càng nhút nhát. Ở lớp cháu như một đứa trẻ khác hẳn, ít nói, không bày tỏ tình cảm, thậm chí đi vệ sinh còn không gọi cô, những việc này ở nhà cháu đều làm được. Cô giáo ở lớp đánh giá cháu rất kém, về cả vận động lẫn nhận thức, hiểu tất cả những lời cô nói nhưng thể hiện kém. Vì vậy em đang định chuyển cho cháu sang học một trường chuyên biệt để có cô giáo đúng chuyên ngành. Tuy nhiên, em lại sợ. Em sợ cháu không có môi trường “lành mạnh”, tức là môi trường phát triển bình thường ở các cháu đang bị bệnh.
Ngoài ra còn một giải pháp khác là cho cháu đi mẫu giáo và học thêm ở lớp học nói, nhưng lớp này thì chỉ 2 buổi/tuần, em thấy hơi ít. Em đang băn khoăn quá. Nhiều đêm đang ngủ lại tỉnh dậy suy nghĩ. Em phải quyết định ngay không cũng sắp hết tháng rồi. Làm mẹ nhiều thứ phải nghĩ quá chị nhỉ?
Chị giúp em nhé.
Cảm ơn chị
Phương Hà.

[MECA]

Em xin được nói thêm là cháu không biết cạnh tranh, có nghĩa là nếu cháu đang chơi đồ chơi gì mà có bạn khác giật thì cũng ko biết đường tranh lại, chỉ có ở nhà là hay giành với bố mẹ thôi. Có đáng lo không chị?

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Chào Cá Mẹ, chào mừng bạn đến... bơi chung với cả diễn đàn nhé.

Em xin được nói thêm là cháu không biết cạnh tranh, có nghĩa là nếu cháu đang chơi đồ chơi gì mà có bạn khác giật thì cũng ko biết đường tranh lại, chỉ có ở nhà là hay giành với bố mẹ thôi. Có đáng lo không chị?

Cái này thì cũng giống tính nhút nhát, bạn ạ! Đầu tiên, tôi muốn hỏi bạn muốn dậy con thành người phụ nữ hoạt bát, dám nói điều mình nghĩ, dám lên tiếng dù ý kiến của mình đi trái với đám đông... hay bạn muốn Khánh Lam là cô gái Á Châu cổ điển với lối ăn nói nhỏ nhẹ, tính tình khép kín...?

Ngày còn bé, tôi có một bà chị, một ông anh, và một thằng em trai. Bà chị duy nhất đi học nội trú, thế là tôi toàn chơi trò của con trai thôi. Có lẽ vì vậy bây giờ tôi chẳng được tiếng hiền lành, nhu mì gì hết! Mà vậy cũng tốt, vì khi phải bước khỏi khung cửa gia đình ra ngoài xã hội, có lẽ bản tính xông xáo là cần thiết.

Với KhánhLam, bé sẽ lớn lên trong xã hội mới nơi phụ nữ có nhiều cơ hội và địa vị hơn là chỉ nội trợ trong nhà. Khi bé không biết cạnh tranh, mình cũng hơi lo một chút. Tuy nhiên, có thể bé không nói gì vì yếu ngôn ngữ hơn là nhu nhược. Bạn thử dậy cho bé vài câu tủ xem sao: "Đừng làm thế!", "Đừng giật của tôi," "Tôi đang chơi, trả lại cho tôi!", "Trả lại đây." Bạn cũng có thể dậy bé đến thưa với cô, và nhờ cô để ý thêm. Bé có thể không nhu nhược, nhưng cứ nhịn quen đi rồi sẽ thành nhường nhịn mãi.

Cá con nhà em mới nói được khoảng hơn 1 tháng nay, ngọng líu lô và vẫn lười nói lắm. Nếu bắt chước để nói thì từ gì cũng nói được (tất nhiên là phải căng tai ra mới hiểu), còn chủ động thì khoảng 40-50 từ. Các tính từ về mầu: xanh, đỏ, đen… thì nói rất chuẩn, số thì đếm được từ 1-10, ko phải đọc vẹt mà nhìn số cũng đọc được ạ. Tuy vậy mới nói được từ đơn, em đang băn khoăn cháu đã nói được 1 tháng mà vẫn nói từ đơn thì có phải là chậm không? Nói 2 từ thì cháu toàn nói lái. Ví dụ: bắt đầu  bầu, Mẹ bế  Mế. Có đáng lo ngại ko chị?

Anh xã chị có nói là Khánh Lam đã nói rõ được nếu được nhắc hay nói một từ. Đây là trình độ từ đơn. Bây giờ chị tập cho cháu nói câu 2, 3 từ thôi, đừng nói câu dài. Chị cũng để ý để 1) bắt cháu nói lại, lập lại ít nhất 5 lần mỗi câu mẫu chị dậy trong giờ tập nói, 2) không bắt cháu làm thế khi cháu huyên thuyên kể chuyện này kia ngoài giờ tập nói (sợ cháu bị ngăn lại hoài sẽ không tiếp tục nói tự nhiên).

Sau giai đoạn tập mẫu câu với 2 hay 3 từ, mình sẽ sang giai đoạn tự cháu nói câu 2, 3 từ. Chị tập câu mẫu đi, rồi tôi giúp chị dựng bài cho giai đoạn kế. Đừng đốt giai đoạn vì mình sẽ phải quay lại từ đầu đấy!

Về vấn đề tập trung: Em có khác bố cháu ở chỗ là không lo ngại về vấn đề này. Cháu có thể ngồi với em và học theo sách (em có mua cho cháu quyển Tập tư duy theo tuổi từ 2-3), cháu có thể ngồi với em cả buổi, khoảng 15’ nghỉ một lúc. Lần trước test Mangan cháu được 64 điểm, bác sĩ cho cháu qua phần này. Tuy nhiên khi đi học ở lớp học nói, cô giáo cho cháu vào một phòng toàn đồ chơi, sau đó lại bắt nó ngồi một chỗ nên cứ ngồi được một lúc nó lại nhìn thấy một cái đồ chơi mới nên nó không chú tâm, vì vậy cô nói cháu không tập trung. Như thế có phải không tập trung không chị?

Tương tự như vậy về vấn đề tăng động. Em nghĩ Lam không tăng động, cháu không ngồi ục một chỗ, nhưng cũng không lăng xăng đâu ạ. Thường chỉ lúc mệt cháu mới ngồi không còn thông thường đều tìm được 1 cái gì chơi. Tuy nhiên sau đợt ốm vừa xong thì tự nhiên nhát hẳn đi. Đi chơi công viên cũng không chịu khó khám phá và chạy nhẩy như hồi bé. Trước đây nó không nhát thế đâu chị ạ. Lên công ty em chơi nó chạy khắp nơi, chơi với các chị các cô. Không biết nói nên không hát mà chỉ nhảy theo các cô. Nó hoạt bát tươi tỉnh lắm chứ không nhát như dạo gần đây. Từ bé đến lớn cháu đều thích chơi với các chị các cô chứ ko phải chỉ có bây giờ. Liệu có đứa nào chỉ thích chơi với anh chị lớn chứ ko thích bằng tuổi không chị? Chỉ có đặc biệt đến gần đây, em đoán là hội bạn trong lớp biết nói hết rồi nên khi đi học cháu sợ không giao tiếp, nên nhát thì ngày càng nhát.

Nếu thiếu chú ý hiếu động không phải là quan ngại, tôi cũng mừng. Con nít đến chỗ lạ, có nhiều đồ chơi, hay ngay khi không nói bằng bạn bè, dĩ nhiên là sẽ thiếu chú ý.

Về thái độ nhút nhát, có thể là cháu đang nhận thấy rằng mình nói thì bạn chả hiểu, nên ngại nói. Anh chị ráng khuyến khích cháu bày tỏ ý kiến bằng lời. Mình không thể để bản tính của cháu bị ảnh hưởng được. Thực ra thì điều này cũng thường xảy ra lắm, nhưng khi khả năng ngôn ngữ khá lên thì bớt đi. Về việc thích chơi với người lớn hơn thì tôi có nói với anh rồi đấy, cháu thích thế vì họ kiên nhẫn và cố gắng hiểu cháu hơn nhóm bạn cùng tuổi.

Hiện nay em đang băn khoăn về việc chọn trường cho cháu. Theo những gì em nhìn thấy ở cháu thì nguyên nhân hoàn toàn là ở việc cháu chậm nói. Thiếu ngôn ngữ nên cháu giao tiếp kém, giao tiếp kém làm cháu ngày càng nhút nhát. Ở lớp cháu như một đứa trẻ khác hẳn, ít nói, không bày tỏ tình cảm, thậm chí đi vệ sinh còn không gọi cô, những việc này ở nhà cháu đều làm được. Cô giáo ở lớp đánh giá cháu rất kém, về cả vận động lẫn nhận thức, hiểu tất cả những lời cô nói nhưng thể hiện kém. Vì vậy em đang định chuyển cho cháu sang học một trường chuyên biệt để có cô giáo đúng chuyên ngành. Tuy nhiên, em lại sợ. Em sợ cháu không có môi trường “lành mạnh”, tức là môi trường phát triển bình thường ở các cháu đang bị bệnh.
Ngoài ra còn một giải pháp khác là cho cháu đi mẫu giáo và học thêm ở lớp học nói, nhưng lớp này thì chỉ 2 buổi/tuần, em thấy hơi ít. Em đang băn khoăn quá. Nhiều đêm đang ngủ lại tỉnh dậy suy nghĩ. Em phải quyết định ngay không cũng sắp hết tháng rồi. Làm mẹ nhiều thứ phải nghĩ quá chị nhỉ?

Tôi nghĩ nếu chị tìm ra trường dù có các em tự kỷ nhưng cô giáo bám sát được trình độ và nhu cầu của Lam thì không sao đâu. Ở lớp phổ thông, cô giáo phải bám sát để nâng đỡ và giúp Lam chơi hòa với bạn. Lớp nào đi nữa, cô giáo là nhân tố quan trọng. Nếu Lam bắt đầu nhút nhát, có thể lớp với các em chậm phát triển sẽ bớt làm Lam mặc cảm. Về chuyện học các thói xấu hay tệ đi vì bạn bè chung quanh, chị đừng lo. Đấy mãi mãi chỉ là truyền thuyết và nỗi lo sợ đương nhiên của bậc làm cha mẹ thôi!

Thế nhé, mình cùng giúp Lam!

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK

[Cá Cha]

Kính chào chị Tường Anh
2 tuần rồi, gia đình tôi cũng bận lu bù, nên không có thời gian trò chuyện cùng chị.
2 tuần qua, Cá con có vẻ phát triển hơn về ngôn ngữ. Cháu đã dùng những câu 2 từ nhiều hơn, như: im (chim) bay, (màu) xanh (lá) chuối ... cá biệt có lúc đã dùng được 4 từ như : chào mẹ Hà ạ ....
Tuy nhiên, có vẻ, gia đình chúng tôi quá chú ý vào việc tập nói cho cháu. Hiện nay, cháu có mấy biểu hiện khiến chúng tôi lo lắng:
1. Thứ 5 tuần trước, cháu được nhà trường cho đi xem xiếc. Không biết cháu xem gì ở đó, nhưng từ hôm thứ 7, cháu có biểu hiện đi nhón chân, kiểng chân. Lúc bị người lớn nhắc, thì cháu hiểu, cười và không đi như thế nữa. Nhưng cứ lúc nào chị ta hứng khởi cái gì đó là lại nhón chân như múa ballet vậy. Nếu không nhón chân thì lại nhón gót, hoặc kéo lê gót chân lệt sệt ...
Chúng tôi đang theo dõi, nếu cần sẽ bắt cháu đi dép xăng đan ở nhà. Hy vọng, đây chỉ là sở thích nhất thời, bắt chước bạn của cháu.
2. Tuần rồi, chúng tôi đã bắt đầu cho cháu học với cô giáo chuyên trị, với tần suất 3h/tuần. Cô giáo có nhận xét, giao tiếp mắt của Cá con chưa tốt. Cháu chỉ nhìn vào người/vật khoảng 5-7s trong khi theo yêu cầu là 15s. Về nhà, tôi giật mình nhận thấy cháu ít nhìn vào mắt người khác so với trước đây khá nhiều, miệng bye bye, nhưng mắt toàn nhìn đi chỗ khác (dù là với người thân). Cháu chỉ nhìn nhiều vào mắt bố khi đang chơi rất vui với bố.
3. Từ hồi biết màu và số, đi đâu cháu cũng đọc màu và số. Có vấn đề gì không chị?
4. Sau tuần đầu tiên học với mẹ 1 cách hào hứng, giờ cháu không chú tâm ngồi học nữa, ngồi 1 lúc là lại quay đi nghịch trò khác. Tôi chưa rõ là do bài học của mẹ cháu nhàm chán, hay do bị học quá nhiều (3h/tuần với cô giáo + 5h/tuần với mẹ )
Tiện đây, chị cho tôi hỏi thêm chút về việc học: Tôi quan sát thấy cô giơ miếng bìa, ngoài đề chữ "bàn chân", trong có hình bàn chân, khá giống với 1 đĩa DVD dạy trẻ tập nói. Cái đĩa DVD của Mỹ này thì chúng tôi không muốn dùng, vì thoại dịch toàn là phương ngữ miền Nam, nhiều cái không giống lời nói hàng ngày của chúng tôi. Tuy nhiên, tôi muốn hỏi là có cần thiết cho trẻ nhớ chữ "bàn chân" ? trong khi tôi nghĩ chỉ cần chỉ cho cháu cái bàn chân là đủ?
5. Hiện chúng tôi đang cố tập vận động chéo cho cháu, nhưng hiệu quả chưa cao. Cháu chưa biết thổi bong bóng, chưa biết hút sữa. Cháu bắt chiếc bố để 2 tay lên gần 2 tai, nhưng 1 tay sờ được tai, tay kia không được. Tập nhảy xa tại chỗ thì mới biết chụm chân, khom người nhảy, 2 chận tuy cùng chạm đất nhưng không chụm được. Cô giáo kèm cháu thì khuyên nen mua đồ chơi xuyên lỗ để cho cháu tập sự tập trung.
Thời gian qua, chúng tôi cũng đã trao đổi cùng cô giáo ở trường mẫu giáo. Các cô cho rằng cháu tuy chậm, nhưng không nên học ở trường chuyên trị. Vì thực tế là có 1 số cháu có biểu hiện khiếm khuyết còn nặng hơn hơn cháu nhiều, nhưng kiên trì học với các bạn bình thường, giờ cũng tiến bộ. Các cô cũng nói, hồi cháu mới vào học, do thương cháu bé nhất lớp, nên hay cho cháu ngồi gần, ngủ gần cô, cô làm hộ cho nhiều. Giờ thì gia đình và cô giáo cùng thống nhất sẽ bắt cháu làm nhiều việc hơn, ngồi quay lưng lại tivi, mỗi hôm ngồi 1 chỗ ... Giáo viên trường công ở HN mà không nhận tiền bồi dưỡng của gia đình, hiếm lắm, nên gia đình cũng an tâm tin lời cô nói. Còn về cô giáo chữa tự kỷ, chỉ là cô giáo trẻ, cũng mới hợp tác với gia đình vài buổi. Cô có đề nghị gia đình quan sát cách dạy để về dạy cháu. Cô còn trẻ, nhưng có vẻ rất nhiệt tình, có nói nếu gia đình cho cháu đi thăm công viên thì báo trước để phối hợp đi cùng. Đợi thêm vài buổi, chúng tôi sẽ xin cô cho biết về giáo trình để xin ý kiến chị.
Nói thật với chị là gần đây vợ tôi stress về con kinh khủng. Vợ tôi không thuộc type người kiên nhẫn, bảo con không nghe thì quát, đến lớp thấy con học với cô chưa đạt thì buồn ... Mong chị hướng dẫn, giúp đỡ thêm.

[Nguyen,Anh]

[b]Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó[b]

2 tuần qua, Cá con có vẻ phát triển hơn về ngôn ngữ. Cháu đã dùng những câu 2 từ nhiều hơn, như: im (chim) bay, (màu) xanh (lá) chuối ... cá biệt có lúc đã dùng được 4 từ như : chào mẹ Hà ạ ...

Chúc mừng Cá Con. Anh chị cố gắng tập tiếp nhé.

1. Thứ 5 tuần trước, cháu được nhà trường cho đi xem xiếc. Không biết cháu xem gì ở đó, nhưng từ hôm thứ 7, cháu có biểu hiện đi nhón chân, kiểng chân. Lúc bị người lớn nhắc, thì cháu hiểu, cười và không đi như thế nữa. Nhưng cứ lúc nào chị ta hứng khởi cái gì đó là lại nhón chân như múa ballet vậy. Nếu không nhón chân thì lại nhón gót, hoặc kéo lê gót chân lệt sệt ...
Chúng tôi đang theo dõi, nếu cần sẽ bắt cháu đi dép xăng đan ở nhà. Hy vọng, đây chỉ là sở thích nhất thời, bắt chước bạn của cháu.

Kiểu đi này cũng là một trong những biểu hiện của tự kỷ, anh ạ. có lẽ không phải vì Lam thấy gì đó mà bắt chước đâu. Nhón gót hay kéo gót chân là lúc bé đi tìm cảm giác. Nghe lạ quá phải không. Nếu muốn đổi giầy dép, thì xăng đan không nên là chọn lựa vì xăng đan thì dễ cho bé nhón chân lắm. Bên này tôi thấy các em đi giầy tennis shoe. Giầy cứng mình nên khó cho bé nhón hơn. Tuy nhiên, có những em vẫn nhón đấy! Nếu Lam nghe nhắc mà sửa lại là tốt. Nếu không, mình sẽ phải có bài tập cho Lam.

Tuần rồi, chúng tôi đã bắt đầu cho cháu học với cô giáo chuyên trị, với tần suất 3h/tuần. Cô giáo có nhận xét, giao tiếp mắt của Cá con chưa tốt. Cháu chỉ nhìn vào người/vật khoảng 5-7s trong khi theo yêu cầu là 15s. Về nhà, tôi giật mình nhận thấy cháu ít nhìn vào mắt người khác so với trước đây khá nhiều, miệng bye bye, nhưng mắt toàn nhìn đi chỗ khác (dù là với người thân). Cháu chỉ nhìn nhiều vào mắt bố khi đang chơi rất vui với bố.

Vậy anh tập thêm kỹ năng này ở nhà nhé. Với tuổi này, thay vì chờ Lam nhìn vào mình, mình có thể tìm ánh mắt Lam, hay lấy tay giữ lấy mặt của Lam. Điều cần để ý, mà tôi đã viết trong bài về Giao Tiếp Mắt, là khi Lam quay đi chỗ khác, Lam có tiếp tục nghe không.
Chúng ta vẫn theo đuổi để các bé có khả năng giao tiếp mắt, nhưng cũng có lúc chúng ta chọn kỹ năng khác làm trọng tâm, miễn là bé không nhìn mà vẫn nghe và hiểu. Thí dụ, anh kể cho Lam nghe chuyện mẹ đi làm mà quên mang giỏ, thế là mẹ phải về nhà lấy, rồi khi về nhà thì mẹ nhớ ra chìa khóa nhà mẹ không có, thế là mẹ phải gọi bố... Khi kể câu chuyện này, bé đâu cần phải nhìn chăm chăm vào anh từ đầu đến cuối, phải không anh? Lối giao tiếp mắt của chúng ta cũng thế, nhìn, rồi dời mắt đi, rồi lại nhìn... Cái Lam cần là hiểu những gì người đối diện muốn dậy hay nói cho Lam nghe. Anh quan sát lại mục này xem sao nhé.

Từ hồi biết màu và số, đi đâu cháu cũng đọc màu và số. Có vấn đề gì không chị?

có thể màu và số đang là nỗi mê thích của Lam. Anh thử dùng kiến thức về màu và số mà Lam đang có để nới rộng tri thức xem sao. Thí dụ, thay vì Lam nói "xanh, đỏ, hồng..." thì anh giúp Lam nói thỏ hồng, nơ xanh, nhà trắng, cửa đỏ... hoặc số hai màu xanh, số 8 màu vàng...

au tuần đầu tiên học với mẹ 1 cách hào hứng, giờ cháu không chú tâm ngồi học nữa, ngồi 1 lúc là lại quay đi nghịch trò khác. Tôi chưa rõ là do bài học của mẹ cháu nhàm chán, hay do bị học quá nhiều (3h/tuần với cô giáo + 5h/tuần với mẹ )

À, cái này thì... ai chẳng thế phải không anh? Cá đi bơi thích hơn đi làm chứ! Mình phải ép tí tí cho Lam quen với khả năng làm việc trí óc với thời lượng đòi hỏi. Bên này, với một số em, chúng tôi ngồi ngoài, và bé ngồi trong góc. Để làm gì? Để bé không chạy thoát!

Tiện đây, chị cho tôi hỏi thêm chút về việc học: Tôi quan sát thấy cô giơ miếng bìa, ngoài đề chữ "bàn chân", trong có hình bàn chân, khá giống với 1 đĩa DVD dạy trẻ tập nói. Cái đĩa DVD của Mỹ này thì chúng tôi không muốn dùng, vì thoại dịch toàn là phương ngữ miền Nam, nhiều cái không giống lời nói hàng ngày của chúng tôi. Tuy nhiên, tôi muốn hỏi là có cần thiết cho trẻ nhớ chữ "bàn chân" ? trong khi tôi nghĩ chỉ cần chỉ cho cháu cái bàn chân là đủ?

Tôi nghĩ cô giáo cho Lam xem chữ "bàn chân" có lẽ vì cô muốn dậy theo phương pháp học sight words. Người tây phuơng họ có lối dậy đọc như thế: nhớ mặt chữ trước khi biết đánh vần. Hễ B rồi đến A là BA, hễ M rồi đến E và dấu nặng dưới chữ E là MẸ.

Thế anh chị có thấy Lam nên sẵn sàng học đọc chưa?

Hiện chúng tôi đang cố tập vận động chéo cho cháu, nhưng hiệu quả chưa cao. Cháu chưa biết thổi bong bóng, chưa biết hút sữa. Cháu bắt chiếc bố để 2 tay lên gần 2 tai, nhưng 1 tay sờ được tai, tay kia không được. Tập nhảy xa tại chỗ thì mới biết chụm chân, khom người nhảy, 2 chận tuy cùng chạm đất nhưng không chụm được. Cô giáo kèm cháu thì khuyên nen mua đồ chơi xuyên lỗ để cho cháu tập sự tập trung.

Anh có thấy Lam lấy tay này với món đồ ở phía bên kia không? Lam có lấy tay phải sờ tai trái được không (trong trường hợp Lam thuận tay phải)? Nếu lúng túng thì mới cần vận động chéo.

Về thổi bong bóng, hút sữa thì nên tập vào lúc này. Về nhảy, trước khi nhảy xa, anh cho bé nhảy tại chỗ để tập hai chân chụm trước.

Đồ chơi xuyên lỗ không phải là trò duy nhất để dậy tập trung anh ạ. Nếu Lam thích chơi thì tốt quá, nếu Lam không thích, đây lại trở thành tập vận động tinh thay vì tập trung. Tập trung dàn trải ở mọi sinh hoạt: đọc với mẹ, nghe bố kể chuyện, tô mầu trang hình...

Thời gian qua, chúng tôi cũng đã trao đổi cùng cô giáo ở trường mẫu giáo. Các cô cho rằng cháu tuy chậm, nhưng không nên học ở trường chuyên trị. Vì thực tế là có 1 số cháu có biểu hiện khiếm khuyết còn nặng hơn hơn cháu nhiều, nhưng kiên trì học với các bạn bình thường, giờ cũng tiến bộ. Các cô cũng nói, hồi cháu mới vào học, do thương cháu bé nhất lớp, nên hay cho cháu ngồi gần, ngủ gần cô, cô làm hộ cho nhiều. Giờ thì gia đình và cô giáo cùng thống nhất sẽ bắt cháu làm nhiều việc hơn, ngồi quay lưng lại tivi, mỗi hôm ngồi 1 chỗ ... Giáo viên trường công ở HN mà không nhận tiền bồi dưỡng của gia đình, hiếm lắm, nên gia đình cũng an tâm tin lời cô nói. Còn về cô giáo chữa tự kỷ, chỉ là cô giáo trẻ, cũng mới hợp tác với gia đình vài buổi. Cô có đề nghị gia đình quan sát cách dạy để về dạy cháu. Cô còn trẻ, nhưng có vẻ rất nhiệt tình, có nói nếu gia đình cho cháu đi thăm công viên thì báo trước để phối hợp đi cùng. Đợi thêm vài buổi, chúng tôi sẽ xin cô cho biết về giáo trình để xin ý kiến chị.
Nói thật với chị là gần đây vợ tôi stress về con kinh khủng. Vợ tôi không thuộc type người kiên nhẫn, bảo con không nghe thì quát, đến lớp thấy con học với cô chưa đạt thì buồn ...

Nếu anh thấy các cô yêu trẻ và hiểu biết về nhu cầu của Lam, và anh hài lòng với tiến bộ của Lam, anh có thể để cháu đi học với các bạn bình thường và học thêm tại nhà. Điều quan trọng vẫn là mức tiến bộ và sự thông hiểu của nhóm giảng dậy về tự kỷ và trình độ riêng của Lam.

Cá Mẹ có không kiên nhẫn thì vẫn chưa phải là Trương Phi mà! Bản thân tôi nóng tính ghê lắm, nhưng... hiền đi từ hồi làm việc với trẻ tự kỷ đấy! Tôi bảo đảm với anh là chị sẽ kiên nhẫn hơn cho mà xem. Mình dậy con, và học từ con. Tuy nhiên, những lời quát chẳng có hiệu lực gì với Lam đâu, hay có thể sẽ mang phản ứng ngược. Anh nói với chị khi nào thấy bực bội, chị nên lượng trước những cơn bực bội ấy, và rời khỏi "hiện trường" thay vì cố gắng ép mình tiếp tục. Chị có thể nói thẳng với Lam: "Con ạ, mẹ sắp bực rồi, thôi hai mẹ con mình đi uống hớp nước."

Lòng mẹ yếu mềm anh ạ. Cưu mang 9 tháng 10 ngày cơ, rứt ruột đưa con vào đời mà! Anh đừng buồn nhé, rồi mọi việc sẽ tốt đẹp thôi. Chúng ta mới chỉ ở thời gian đầu gian khó thôi mà!

Về giáo trình của cô giáo, tôi sẵn sàng giúp ý, thưa anh. Chỉ ngại cô tự ái thôi. Anh cứ nói với cô rằng tôi tôn trọng kinh nghiệm nghiệp vụ của cô, và chỉ xin chia xẻ thôi.

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK

[Cá Cha]

Kính gửi chị Tường Anh, chúng tôi đã xin nhận xét của cô giáo chuyên trị dạy cháu.
File word, tôi copy và paste vào đây. Nếu chị thấy khó đọc, thì tôi xin attach file mail cho chị.
Cảm ơn chị nhiều.
Cũng xin đính chính lại là cháu biết chơi đã bóng với bố từ lúc đi vững; ở nhà, cháu chơi xuyên lỗ ( đồ chơi to hơn bộ của cô giáo ) khá thạo.


Tên bé: Khánh Lam
Ngày sinh: 20/11/2006
Ngày đánh giá: 08/04/2009
Giới tính: Nữ
Đánh giá: Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ.
Dấu hiệu: Không chủ động nói; nói câu đơn nhiều; không chủ động giao tiếp.
Vận động tinh và vận động thô còn yếu.

Buổi thứ nhất (Ngày 23/5/2009)
Mục tiêu giảng dạy Gợi ý nội dung Mục tiêu và ứng dụng Phương pháp Phương tiện Đánh giá



Làm quen - Chơi với trẻ
- Em bé, con gấu, con chó, con sư tử, con, con cá,con voi, con ngựa, con lớn
- Các con số kèm theo các con vật và hình khối.
- Màu sắc kèm theo các hình khối.
- Các bộ phận trên cơ thể: mắt, mũi, tai, má, cằm, bàn tay, bàn chân. Tiếp cận, làm quen và đánh giá khả năng diễn đạt, suy nghĩ của trẻ. Tạo sự thích thú, tin tưởng và tự tin trong giao tiếp với giáo viên Ngồi trực diện dạy, giao tiếp và quan sát trẻ. Những dụng cụ cần là những vật thật hoặc vật giả, hình khối, màu sắc. Bộ chứ “bé yêu biết đọc” Bé Khánh Lam giao tiếp với nhà trị liệu rất tốt. Tuy nhiên bé vẫn chưa chủ động nói. Ngôn ngữ nói còn ngọng. Chưa tròn vành rõ chữ. Từ đơn nhiều hơn chưa nói được từ ghép. Con nhận biết con số và màu sắc tốt.
Yêu cầu:
- Bố mẹ chủ động nói chuyện nhiều với trẻ
- Dạy trẻ theo những gì giáo viên dạy trên lớp cho trẻ.
- Khi dạy bất cứ điều gì cũng hướng mắt trẻ vào vật đó hoặc đưa vật đó vào mắt trẻ để trẻ nhìn.
- Massage cho trẻ trước khi ngủ và khi thức giấc.
Sự kiên trì của bố mẹ là sự phát triển của bé Khánh Lam!
Buổi thứ 2 (ngày 24/5/2009)

Mục tiêu giảng dạy Gợi ý nội dung Mục tiêu và ứng dụng Phương pháp Phương tiện Đánh giá

Làm quen 1- Khuyến khích bé chơi với các bé khác: Chào hỏi, đá bong, ném bong, chạy theo các bạn, đùa cùng các bạn.

2- Nhắc lại bài cũ
- Em bé, con gấu, con chó, con sư tử, con bướm, con cá,con voi, con ngựa, con lớn
- Màu sắc kèm theo các hình khối.
- Các bộ phận trên cơ thể: mắt, mũi, tai, má, cằm, bàn tay, bàn chân.
3- Bài mới:
- Các con số từ 0 tới 10 kèm theo các con vật và hình khối.
- Dạy các màu sắc: đỏ, xanh da trời, xanh nước biển, xanh lá cây, màu vàng, màu trắng. Trẻ chủ động giao tiếp, chào hỏi, đá bong, chạy và làm quen với các bạn.
Đánh giá mức độ ghi nhớ và tiến triển của trẻ






Hiểu và nhận biết màu sắc, hình khối, con số Cùng bé chơi và giao tiếp với trẻ khác

Chỉ và hỏi trẻ








Chơi, đưa, hỏi và trò chuyện với trẻ Sân chơi và các bạn trong khu H- UNICEF

Những dụng cụ cần là những vật thật hoặc vật giả, hình khối, màu sắc. Bộ chứ “bé yêu biết đọc”
Vật dụng cho bộ màu, bộ số, hình khối Bé Khánh Lam có hứng thú chơi nhưng chưa chủ động làm quen, chào hỏi.Vẫn cần có sự giúp đỡ và hỗ trợ. Chưa biết đá bong mà chỉ biết ném bong.
Khánh Lam có nhắc lại được nhưng chưa tròn vành rõ chữ. Chỉ nói được từ đơn.


Chỉ màu sắc, con số và hình khối tốt, nhưng kểt hợp những điều trên với vật song hành thì chưa liên kết được.

Đánh giá: Bé Khánh Lam tập trung học tuy nhiên khả năng kiên kết các sự vật kém; ngôn ngữ tốt hơn nhưng chưa chuẩn.
Yêu cầu:
- Bố mẹ chủ động nói chuyện nhiều với trẻ
- Dành thời gian cố định dạy trẻ hàng ngày; ghi lại những gì dạy và con học. Những thuận lợi và khó khăn khi dạy bé.
- Khi dạy bất cứ điều gì cũng hướng mắt trẻ vào vật đó hoặc đưa vật đó vào mắt trẻ để trẻ nhìn.
- Massage cho trẻ trước khi ngủ và khi thức giấc.
Bé Khánh Lam có sự cố gắng rất nhiều. Bố mẹ hãy vui với những gì con có dù đó là rất nhỏ.

Buổi thứ 3 (ngày 7/6/2009)

Mục tiêu giảng dạy Gợi ý nội dung Mục tiêu và ứng dụng Phương pháp Phương tiện Đánh giá
Đi chơi công viên bách thú 1, Cho trẻ tiếp cận với thế giới động vật.
2, Tên của các loài vật.
3, Đặc trưng của các loài vật.
4, Chơi các trò chơi
5, Quan sát các bạn cùng trang lứa.
Trẻ mở rộng hiểu biết thế giới động vật và không khí của công viên Cùng bé và bố mẹ thăm quan. Chỉ, nói và hướng dẫn bé quan sát các con vật. Những thứ sẵn có trong công viên Bé Khánh Lam rất hứng thú với các con vật màu sắc và có tiếng kêu. Bé còn thích chơi trò đu quay. Bé mạnh dạn và tự tin, có sức khoẻ khi đi trong trời nắng.
Nhưng có cảm giác không an toàn khi đi qua cầu, khi nhìn con khỉ, khi chơi đu quay.
Yêu cầu:
Bố mẹ hỏi lai trẻ, nhắc lại trẻ quá trình đi thăm quan công viên. Có thể nhắc lại bằng cách làm mô hình công viên tại nhà với những con vật và trò đu quay giống như ở công viên và diễn lại cho trẻ xem và hỏi lại trẻ. Nhắc lại cho trẻ những gì trẻ không nhớ.
Buổi thăm quan trời nắng, oi bức nhưng con rất vui. Đó cũng là niềm vui của cô và của bố mẹ khi nhìn sự thích thú của bé.




Buổi 4 (ngày 10/6/2009)

Mục tiêu giảng dạy Gợi ý nội dung Mục tiêu và ứng dụng Phương pháp Phương tiện Đánh giá








Luyện bộ máy phát âm 1, Nhắc lại bài buổi thứ 1, thứ 2, thứ 3.






2, Luyện bộ phát âm
- Lè Lưỡi, liếm môi
- Ngậm miệng, mở miệng.
- Cười, khóc, ho, kêu, kêu theo tiếng mèo, tiếng chó sủa.
- Phun mưa, bập môi
- Thổi nến, xé giấy, thổi giấy, thổi bong bong, thổi hạt cát
- Các trò chơi khác Bé nhớ lại







Trẻ bắt chước theo cô.
Giúp khả năng nghe, nói, tạo sự thích thú, tự tin trong giao tiếp.

- Cùng trẻ đi thăm quan gian hang tại phòng và chỉ các vật, khuyến khích trẻ nói.
- Ngồi trực diện và làm mẫu và hướng dẫn trẻ làm cùng. - Các vật dụng trong phòng trị liệu




- Các con vật, tranh, ảnh theo các trạng thái. Báo để cho trẻ xé và thổi, nến, ống thổi bong bóng Nhắc lại tốt nhưng chưa tròn vành rõ chữ. Chưa chủ động nói câu ghép




Con làm được: lè lưỡi, liếm môi, ngậm, mở miệng, cười, khóc, theo tiếng chó sủa. Nhưng tiếng mèo kêu, phun mưa, bập môi, thổi các loại chưa được.
Xé giấy chưa được.
Yêu cầu:
- Bố mẹ dạy lại ở nhà cho trẻ. Yêu cầu chỉ day cách thổi và bập môi cho trẻ.
Bố mẹ không nóng vội, hãy bình tĩnh bé Khánh Lam sẽ làm được. Con chỉ làm chậm hơn trẻ khác một chút thôi.





Buổi 5 (ngày 11/6/2009)

Mục tiêu giảng dạy Gợi ý nội dung Mục tiêu và ứng dụng Phương pháp Phương tiện Đánh giá









Luyện bộ máy phát âm 1, Nhắc lại bài buổi thứ 1, thứ 2, thứ 3, thứ 4.






2, Tiếp tục Luyện bộ phát âm
- Lè Lưỡi, liếm môi
- Ngậm miệng, mở miệng.
- Cười, khóc, ho, kêu, kêu theo tiếng mèo, tiếng chó sủa.
- Phun mưa, bập môi
- Thổi nến, xé giấy, thổi giấy, thổi bong bong, thổi hạt cát
3, Dạy những từ đơn:
- Bà, ông, bố, mẹ, bé
- Đi, đứng, ngủ, ăn, uống, tắm, chạy, nhảy
- Tốt, ngon, đẹp, thơm,
- Đó, đây, kia, xa, gần …



4, Xiên các con vật Bé nhớ lại







Trẻ bắt chước theo cô.
Giúp khả năng nghe, nói, tạo sự thích thú, tự tin trong giao tiếp.



Bé nói tròn vành rõ chữ








Linh hoat đôi tay (vận động tinh) - Cùng trẻ đi thăm quan gian hang tại phòng và chỉ các vật, khuyến khích trẻ nói.
- Ngồi trực diện và làm mẫu và hướng dẫn trẻ làm cùng.





Đóng vai theo các thành viên trong gia đình





Cùng xiên với trẻ - Các vật dụng trong phòng trị liệu




- Các con vật, tranh, ảnh theo các trạng thái. Báo để cho trẻ xé và thổi, nến, ống thổi bong bóng
- Các con vật đóng vai theo các thành viên trong gia đình nhà bé Khánh Lam
- Bộ xiên các con vật Nhắc lại tốt nhưng chưa tròn vành rõ chữ. Chưa chủ động nói câu ghép.


Con làm được: lè lưỡi, liếm môi, ngậm, mở miệng, cười, khóc, theo tiếng chó sủa, tiếng mèo kêu. Gần làm được phun mưa, bập môi, thổi các loại.
Xé giấy chưa được.



-Con hứng thú nhập vai và nói rất tốt nhưng chưa nói được nhiều từ ghép.





- Bé Khánh Lam xiên rất chậm, đôi tay chưa linh hoạt.
Yêu cầu:
- Bố mẹ dạy lại ở nhà cho bé những bài như cô giáo dạy trên lớp.
- Dành thời gian ít nhất 1h/ ngày dạy trẻ.
- Cùng con xiên các con vật
- Massage 2 lần/ngày cho trẻ.
- Buổi sau: Kiểm tra lại những kiến thức 5 buổi đã dạy trẻ; dạy những từ đơn cô trẻ nghe, hiểu, và nói. (Lịch sáng thứ 7 từ 8h tới 10h và chiều chủ nhật từ 17-18h30- Bố mẹ xếp lịch và báo lại cho cô nhé.)
Một tuần qua bố mẹ thấy con có điều gì mới làm cho mình vui không?
- Khánh Lam ngủ dậy là hỏi được mẹ ngay là “Bố Hoàng đâu rồi?”, sau đó tự trả lời được là “Bố Hoàng trên gác”. Cháu chủ động hỏi được các câu hỏi về địa điểm, như Bé đâu rồi? Bút màu đâu rồi?... và khi tìm thấy thì trả lời Bé đây rồi, Bút màu đây rồi…
- Cháu chơi đồ chơi rất đúng cách
- Cháu nhận biết số và chữ cái tốt, nhưng bố mẹ không muốn dạy nhiều mà muốn tập trung vào dạy đồ vật và hiện tượng xung quanh
- Bố mẹ về đã biết reo vui mừng, hay ôm bố
- Cháu chưa nhận biết được về to nhỏ, dài ngắn. Bố mẹ cháu đang dạy nhưng cháu chưa nhớ.
- Cháu chưa nhận thức được về thời gian: ngày hôm qua, sáng nay, chiều nay…
- Cháu chưa biết kể lại. Ví dụ: Cháu không kể được hôm nay đi đâu? Làm gì?
Nói chung cháu có chủ động nói nhiều hơn nhưng vẫn chậm. Nói 2 từ nhiều hơn, nhìn mắt bố mẹ nhiều hơn, linh hoạt chỉ không chịu nói nhiều. Dạo này hay hờn, thỉnh thoảng vẫn bị mẹ cho ăn đòn.

[Cá Cha]

Kính gửi chị Tường Anh
Tháng rồi, Cá con đã được theo bố mẹ ra biển. Bố mẹ rất vui vì Cá con leo và xuống núi hơn 200 bậc một mình. Cá con cũng chơi rất vui với các anh chị lớn hơn vài tuổi. Khi chia tay các anh chị, cá con lưu luyến và khóc
Ngoài ra, cháu biết chơi nhập vai, giả vờ khá tốt. Thỉnh thoảng, thấy chị ta đeo kính, đi dép ,đội mũ (điệu lắm) rồi vẫy tay "bye bố, đi học"; ra đến cửa quay lại " chào bố, về rôi". Dạo này, cá đã chơi búp bê. Bố mẹ cho cháu chơi búp bê gấu, Cá con đã biết giả vờ cho em Gấu ăn, " bé đâu rồi, bé ngủ rồi" ... Cháu cũng đã nói được câu 5 từ: con xin bố Hoàng thịt (giống bên ngoại, chỉ thích xịt, không biết có hại không? ). Buổi tối, cơ bản là cháu ngủ ngoan, không thức lúc nữa đêm nữa.
Một tin mừng nữa là cháu không đi kiễng chân nữa. Thực ra, ở nhà trẻ, có cô giáo dạy múa, có động tác dạy kiễng chân. Bây giờ, bố mẹ vừa bảo, Cá múa đi, là chị ta kiễng chân ngay lập tức
Tuy mừng với tiến bộ của con, nhưng chúng tôi có băn khoăn mấy điểm:
1. Theo quan sát của chúng tôi, thực ra Khánh Lam là trẻ bạo dạn. Khi đến chỗ lạ, cháu vẫn nhảy múa bình thường. Thậm chí xà ngày vào chơi với bạn. Nhưng khi bạn chán chơi, chuyển sang hò hát là chị ta như mất điện, không chơi với bạn nữa, đòi về. Lúc đầu bố mẹ không biết, sau được chỉ bảo là ở tình huống đó, bố mẹ phải ra ôm con, động viên con vào chơi tiếp với bạn.
Có lẽ năng lực ngôn ngữ làm hạn chế khả năng giao tiếp.
2. Từ nhỏ, Khánh Lam không hề thích chơi với các em bé hơn. Chúng tôi cố gắng cho cháu chơi với các em bé hơn, mà vẫn chưa có kết quả.
Mấy hôm nay, Khánh Lam bị chuyển về lớp mẫu giáo đúng tuổi. Trong lớp thì toàn bạn bé hơn Cá. Thế là Cá con có vẻ không muốn đi học. Đến lớp hay khóc. Chúng tôi cũng hỏi 1 số phụ huynh thì biết các cháu bình thường vào môi trường lạ cũng thế, hay khóc. Tuy nhiên, vì Cá con có nghi ngờ tự kỷ, nên chúng tôi lo rằng chuyển đổi môi trường càng không hợp với cháu. Vậy có nên xin chuyển cháu về lớp lớn để cháu chơi với các bạn cũ không ? (cũng phải nói thêm là, ở lớp cũ, Cá con là bé nhất nên hay được các bạn chiều, giúp)
3. Cháu có vẻ rất thích số và chữ. Cháu nhận biết rất tốt số từ 0- 9 và biết gần hết các chữ cái. Khi gặp hình ảnh có số là cháu lại đếm. Mẹ cá lo lắng là các cháu tự kỷ thường thích các con số và chữ. Vậy có nên dạy tiếp về số và chữ không?
Thực tế thì chúng tôi cũng cố gắng lồng con số và chữ vào dạy cháu. Ví dụ, lên thang máy, bố đếm 1,2,3,4 (số tầng) mở cửa, hoặc chỉ vào trong sách có chữ "xe đạp" rồi chỉ cho Cá hình cái xe đạp (theo kiểu sight word của chị).
4. Ngoại trừ các câu hỏi đâu rồi kiểu bố H đâu rồi, bóng xanh đâu rồi, thì cá con vẫn chưa biết đặt câu hỏi. Câu kể thì càng không. Nhờ chị giúp cách nào cải thiện cho cháu.
Tuy nhiên, cháu đã bắt đầu có nhận xét. Có lần, bà nói ông hơi to, bố dạy cháu " bà mắng ông". Sau đó, bố cũng nói ông hơi to, thế là Cá con đang xem TV quay lại nói " bố mắng ông"
5.Chúng tôi cũng cố lồng màu vào để dạy cháu, kiểu có bao nhiêu con bướm mầu đỏ cho cháu đếm, nhưng cháu chưa thạo lắm. Rồi tam giác đỏ to hơn, tam giác xanh bé hơn, nhưng Cá vẫn chưa thạo về so sánh. Các cháu bình thường ở tuổi cá có làm được như vây không? Chị có ý kiến gì?
6. Chúng tôi bắt đầu dạy cháu về thời gian, như bố đi làm bây giờ là buổi sáng, bố đi học về bây giờ là buổi tối ... nhưng cũng chưa có chút tiến triển nào.
7.Giao tiếp mắt: Khi chơi với bố, cháu nhìn vào mắt bố tốt, >15s. Khi cháu xin ăn, cháu thường chỉ nhìn vào mục tiêu thôi. Chán nhất là khi bố bảo cháu chào ai đó, chưa bao giờ cháu nhìn vào mắt người đối diện.
Vậy là tôi đã kể về tình hình Cá con trong 1 tháng qua. Mong chị sớm hướng dẫn.
Chúng tôi cảm ơn chị nhiều.

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Tháng rồi, Cá con đã được theo bố mẹ ra biển. Bố mẹ rất vui vì Cá con leo và xuống núi hơn 200 bậc một mình. Cá con cũng chơi rất vui với các anh chị lớn hơn vài tuổi. Khi chia tay các anh chị, cá con lưu luyến và khóc
Ngoài ra, cháu biết chơi nhập vai, giả vờ khá tốt. Thỉnh thoảng, thấy chị ta đeo kính, đi dép ,đội mũ (điệu lắm) rồi vẫy tay "bye bố, đi học"; ra đến cửa quay lại " chào bố, về rôi". Dạo này, cá đã chơi búp bê. Bố mẹ cho cháu chơi búp bê gấu, Cá con đã biết giả vờ cho em Gấu ăn, " bé đâu rồi, bé ngủ rồi" ... Cháu cũng đã nói được câu 5 từ: con xin bố Hoàng thịt (giống bên ngoại, chỉ thích xịt, không biết có hại không? ). Buổi tối, cơ bản là cháu ngủ ngoan, không thức lúc nữa đêm nữa.
Một tin mừng nữa là cháu không đi kiễng chân nữa. Thực ra, ở nhà trẻ, có cô giáo dạy múa, có động tác dạy kiễng chân. Bây giờ, bố mẹ vừa bảo, Cá múa đi, là chị ta kiễng chân ngay lập tức

Chơi nhập vai, giả vờ không phải khả năng dễ dàng. Anh chị cứ khuyến khích Cá Con giả đò nhé, và chú ý cho nhân vật trong ấy nói thay vì chỉ vai chính là KL nói.

1. Theo quan sát của chúng tôi, thực ra Khánh Lam là trẻ bạo dạn. Khi đến chỗ lạ, cháu vẫn nhảy múa bình thường. Thậm chí xà ngày vào chơi với bạn. Nhưng khi bạn chán chơi, chuyển sang hò hát là chị ta như mất điện, không chơi với bạn nữa, đòi về. Lúc đầu bố mẹ không biết, sau được chỉ bảo là ở tình huống đó, bố mẹ phải ra ôm con, động viên con vào chơi tiếp với bạn.
Có lẽ năng lực ngôn ngữ làm hạn chế khả năng giao tiếp.

Ngôn ngữ hạn chế giao tiếp, và cũng có thể KL thấy trò chơi bị thay đổi mà không theo ý mình. Anh chị thử hỏi Lam: "Sao không chơi nữa? Muốn chơi gì? Sao đòi về?" để KL bày tỏ ý kiến về tình huống vưà xảy ra.

2. Từ nhỏ, Khánh Lam không hề thích chơi với các em bé hơn. Chúng tôi cố gắng cho cháu chơi với các em bé hơn, mà vẫn chưa có kết quả.
Mấy hôm nay, Khánh Lam bị chuyển về lớp mẫu giáo đúng tuổi. Trong lớp thì toàn bạn bé hơn Cá. Thế là Cá con có vẻ không muốn đi học. Đến lớp hay khóc. Chúng tôi cũng hỏi 1 số phụ huynh thì biết các cháu bình thường vào môi trường lạ cũng thế, hay khóc. Tuy nhiên, vì Cá con có nghi ngờ tự kỷ, nên chúng tôi lo rằng chuyển đổi môi trường càng không hợp với cháu. Vậy có nên xin chuyển cháu về lớp lớn để cháu chơi với các bạn cũ không ? (cũng phải nói thêm là, ở lớp cũ, Cá con là bé nhất nên hay được các bạn chiều, giúp)

Tôi nghĩ là môi trường với bạn đồng tuổi vẫn là môi trường lý tưởng nhất. KL còn bé, đi chỗ lạ khóc thì cũng thường thôi. Anh chị ráng động viên cháu một thời gian nữa được không? Nếu cho KL về lớp cũ, được bạn bè chăm sóc, sợ rằng KL lại không đụng những cơ hội phải tự dùng lời mà xin, đề nghị, đòi hỏi...

3. Cháu có vẻ rất thích số và chữ. Cháu nhận biết rất tốt số từ 0- 9 và biết gần hết các chữ cái. Khi gặp hình ảnh có số là cháu lại đếm. Mẹ cá lo lắng là các cháu tự kỷ thường thích các con số và chữ. Vậy có nên dạy tiếp về số và chữ không?
Thực tế thì chúng tôi cũng cố gắng lồng con số và chữ vào dạy cháu. Ví dụ, lên thang máy, bố đếm 1,2,3,4 (số tầng) mở cửa, hoặc chỉ vào trong sách có chữ "xe đạp" rồi chỉ cho Cá hình cái xe đạp (theo kiểu sight word của chị).

Anh chị có thể dậy KL số và chức năng của chúng, thay vì chỉ là những nét vẽ và cách gọi tên. Thí dụ: ba cái xe, bốn con gấu, hai mắt, hai chân, hai tay... Anh dậy đếm xem KL sẵn sàng chưa.

4. Ngoại trừ các câu hỏi đâu rồi kiểu bố H đâu rồi, bóng xanh đâu rồi, thì cá con vẫn chưa biết đặt câu hỏi. Câu kể thì càng không. Nhờ chị giúp cách nào cải thiện cho cháu.
Tuy nhiên, cháu đã bắt đầu có nhận xét. Có lần, bà nói ông hơi to, bố dạy cháu " bà mắng ông". Sau đó, bố cũng nói ông hơi to, thế là Cá con đang xem TV quay lại nói " bố mắng ông"

Ở tuổi KL, câu hỏi tại sao, làm thế nào, khi nào... là câu hỏi khó. Anh có thể dậy KL câu hỏi cái gì, ở đâu hay ngay cả tại sao, làm thế nào... bằng cách "xúi". Thí dụ, mẹ ngồi đọc báo, bố bảo "L này, bố nóng quá, không biết mẹ có nóng không. L hỏi mẹ xem! Đến gần mẹ đi, rồi hỏi mẹ có nóng không?" Khi L hỏi xong, mẹ trả lời, anh hỏi lại L: "Mẹ nói sao?" để biết L hiểu câu hỏi của mình, hiểu tác dụng của nó.

5.Chúng tôi cũng cố lồng màu vào để dạy cháu, kiểu có bao nhiêu con bướm mầu đỏ cho cháu đếm, nhưng cháu chưa thạo lắm. Rồi tam giác đỏ to hơn, tam giác xanh bé hơn, nhưng Cá vẫn chưa thạo về so sánh. Các cháu bình thường ở tuổi cá có làm được như vây không? Chị có ý kiến gì?

Đếm bướm màu đỏ là bài học lồng hai khả năng: đếm và nhận ra màu đỏ. Anh giới hạn lại đi: chỉ ra con bướm màu đỏ. Anh chọn hai mầu thôi, đỏ và vàng chẳng hạn, rồi luyện cho thuần hai màu ấy trước khi sang màu khác. Những hình thể anh cho bé xem phải giống nhau y hệt, chỉ khác màu thôi. Nếu anh có tam giác đỏ và tam giác xanh, bé có thể bối rối về nhỏ to và cả xanh đỏ. Anh cứ đưa hai hình tròn bằng nhau, một màu đỏ, một màu xanh, rồi hỏi: "đỏ đâu?" Bé chỉ sai thì anh lại hỏi lại, và cầm tay bé đặt vào màu đỏ. Sau đó anh có thể sang hai cái ghế, một đỏ một xanh, rồi hai cái áo một đỏ một xanh...

6. Chúng tôi bắt đầu dạy cháu về thời gian, như bố đi làm bây giờ là buổi sáng, bố đi học về bây giờ là buổi tối ... nhưng cũng chưa có chút tiến triển nào.

Thời gian là ý niệm khó. Anh có thể cho KL nhìn bầu trời để biết ngày/tối thay vì chỉ là bố làm và bồ về nhà.