Các loại sữa
Về mặt dinh dưỡng, người ta chia sữa bò thành 4 nhóm chính:
(1) Sữa nguyên (whole milk): sữa nguyên lấy từ sữa bò ra, không gạn bớt chất béo đi. Loại sữa này chứa khoảng 4 phần trăm chất béo.
(2) Sữa gạn chất béo (skimmed milk): sữa gạn chất béo làm từ sữa nguyên ra, chứa khoảng từ 0.3 tới 1.7 phần trăm chất béo. Theo tiêu chuẩn châu Âu, loại 0.3 phần trăm chất béo được gọi là skimmed milk (sữa gạn chất béo) và loại 1.7 phần trăm được gọi là semi-skimmed milk (sữa gạn sơ chất béo).
(3) Sữa 1 phần trăm: đây là loại sữa được gạn béo, chỉ còn lại 1% chất béo.
(4) Sữa organic: đây là loại sữa vắt từ bò được cho ăn cỏ, nuôi tự nhiên, không tiêm thuốc thúc lớn, cỏ không bón phân hóa học. Sữa organic có thể là sữa nguyên, sữa gạn chất béo hoặc sữa 1 phần trăm.
Về mặt khử trùng, người ta chia sữa bò ra làm 3 loại:
(1) Sữa không khử trùng: sữa này vắt ra rồi uống thẳng, không đi qua phương pháp khử trùng nào. Uống loại sữa này có nguy cơ nhiễm bênh.
(2) Sữa khử trùng phương pháp Pasteur: người ta khử trùng bằng cách đun sôi ở khoảng 72 độ C trong vòng 25 giây. Khi bán người ta để trong tủ lạnh.
(3) Sữa vô trùng: người ta khử trùng ở khoảng từ 113 tới 130 độ C. Khi bán không cần để giữ lạnh, nhưng một khi đã mở ra thì phải sử dụng trong vòng 5 ngày.
(4) Sữa khử trùng UHT: người ta khử trùng ở mức 135 độ C. Loại sữa này khi bán cũng không cần giữ lạnh và thời gian giữ trên kệ cũng lâu hơn do được khử trùng ở nhiệt độ cao. Một số bao sữa Vinamilk có đề chữ UHT chính là loại sữa này.
(5) Sữa đặc: sữa đặc có 2 loại, một loại người ta đun sôi làm đặc khoảng 50 phần trăm, loại kia người ta đun sôi làm đặc hoàn tòan và bỏ them đường (ví dụ như sữa hộp Ông Thọ).
(6) Sữa bột: người ta đun sôi sữa bò để bốc hết nước, giữ lại làm bột sữa. Loại sữa bột này có thể giữ được gần 1 năm. Khi dùng người ta chỉ việc pha nước vào.
(7) Sữa nguyên: sữa nguyên không được khử trùng, chỉ có thể mua thẳng từ trang trại vì ít được bán tại chợ. Hầu hết các nước phương Tây cấm các chợ, khách sạn, nhà hàng bán sữa nguyên vì sợ người tiêu dùng sẽ nhiễm bệnh.
Trong quá trình làm sữa người ta thường bỏ them chất vitamic như vitamin D, mục đích chính để cơ thể trẻ hấp thụ canxi tốt hơn, giúp trẻ phát triển, tốt cho răng và xương.
Để thỏa mãn nhu cầu trẻ thích uống ngọt, người ta có thể cho thêm đường và các hương vị nhân tạo như dâu, nho… Một số người tin rằng các chất này không tốt cho trẻ Tự kỷ, Hiếu động thiếu chú ý…
Sữa ngoài các chất dinh dưỡng căn bản và chất đạm còn có vitamin A, D, E, K và B. Vậy câu hỏi đầu tiên nếu bạn muốn kiêng sữa cho con là: Bạn sẽ tìm nguồn dinh dưỡng và vitamin thay thế từ thực phẩm nào khác?
Sữa bò không có chứa gluten. Gluten có trong một số loại bột, và một số người tin rằng các trẻ TK, Hiếu động thiếu chú ý cũng nên kiêng ăn gluten.
Việc kiêng sữa và gluten trở nên phổ biến khi các bác sĩ trong nhóm Defeat Autism Now! nói trẻ TK nên kiêng, lồng trong phong trào bio. Bàn luận về Bio vượt quá khuôn khổ bài viết này. Chúng tôi chỉ nói tới 1 giả thuyết phổ biến nhất: người ta tin rằng trẻ TK không thể tiêu hóa chất gluten và casein (trong sữa), và việc này ảnh hưởng tới hành vi và nhận thức của trẻ. Có nghiên cứu cho thấy chất peptides trong nước tiểu trẻ TK cao hơn hẳn so với trẻ không TK (chất này từ gluten và casein mà ra). Bác sĩ có thể thử nước tiểu cho con bạn để xem hàm lượng peptides.
Việc ăn kiêng ra sao, tìm nguồn dinh dưỡng khác từ đâu nếu quyết định kiêng sữa và gluten không phải là một việc đơn giản. Bạn cần phải hội ý với chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ gia đình, và chuyên gia TK để theo dõi cho bé một cách đúng đắn. Có một số phụ huynh nói con họ đã giao tiếp mắt tốt hơn, bớt táo bón (hoặc đi lỏng) hơn, hành vi tốt hơn… khi cho bé ăn kiêng.
Concuame.com
Bài do anh B. viết cho CCM, P. dịch tiếng Việt