Khi trẻ trưởng thành (10 - 18 tuổi)

[phi]

Người trình bày: Kevin C., cố vấn giáo dục, học khu Berryessa. Ông Kevin đã có hơn 40 năm kinh nghiệm cố vấn cho trẻ và phụ huynh. Ông có biệt tài hiểu được trẻ. Theo lời ông tâm sự thì ông học đàn guitar gần 20 năm nhưng vẫn chưa đánh được, nhưng bỏ ông vào 1 lớp học, khoảng vài chục phút sau ông biết trẻ nào có vấn đề, trẻ nào cần giúp đỡ, trẻ nào ở mức báo động...

Đề tài thảo luận: Tâm lý trẻ thành niên. Những vấn đề nhức đầu phụ huynh sẽ gặp phải. Giúp trẻ giải quyết mâu thuẫn. Phụ huynh nên làm gì khi "đại họa" xảy ra.

Tóm tắt: Khi trẻ trưởng thành, trẻ hoang mang vì cơ thể thay đổi, hoang mang vì bắt đầu nhận ra thần tượng của mình (cha/mẹ) cũng có những khuyết điểm, hoang mang vì áp lực bạn bè... Đây là lúc trẻ cần nhiều giúp đỡ nhất, nhưng trẻ lại xa lánh cha/mẹ, không muốn cha/mẹ biết chuyện của mình tại trường.

Tại sao trẻ mặc đồ hiphop? Không phải chỉ để khoe thời trang, mà trẻ đang gửi ra những tín hiệu cho mọi người chung quanh. Khi trẻ đánh nhau, cha/mẹ nên làm gì thay vì hét lên "tại sao"? Có nên dạy cho trẻ những "khôn khéo" trong cuộc sống? Không dạy thì sợ con mình sau này ra đời khờ khạo, mà dạy thì sợ con mình "láu cá" trước tuổi, có thể trở thành kẻ mưu mẹo, lươn lẹo.

Trong khi thày/cô được đào tạo 4 năm tại đại học chỉ để dạy kiến thức, phụ huynh thường không được đào tạo chuyên môn, mà lại phải đương đầu với vấn đề phức tạp hơn nhiều như kể ra ở trên. Vì vậy đổ lỗi cho cha/mẹ là "một cuộc tấn công rẻ tiền". Quan niệm của chúng tôi là mỗi người có chuyên môn khác nhau, và chuyên môn của chúng tôi là giáo dục, và chúng tôi sẽ giúp cha/mẹ có các kiến thức cần thiết để giúp trẻ vượt khó.

Buổi nói chuyện của ông Kevin là 1 trong chuỗi các buổi hội thảo nhằm trang bị kiến thức cho phụ huynh, làm việc với các học sinh "cá biệt" về tính cách trong đó có các trẻ Asperger, trẻ có các chứng tâm lý khác, hay đơn thuần là những trẻ bình thường đang gặp khó khăn tâm lý ở tuổi trưởng thành.

Các case/trường hợp phụ huynh đưa ra trong buổi hội thảo để được giải quyết/cố vấn

(1) Con tôi xin đi chơi với bạn, sau đó lúc về nhà cháu sặc mùi bia. Hỏi thì nó không nói. Làm sao để cháu biết hối lỗi và sẽ không tái phạm?
(2) Gia đình tôi đủ khả năng cho cháu vào trường tốt nhất, nhưng thú thật là cháu không thích, không đam mê gì cả. Những thứ cháu thích chỉ là những việc vô bổ như gửi text cho bạn, chat trên mạng...
(3) Trường ở khu tôi bắt mặc đồng phục, mà cháu nhà tôi lại muốn khác người, không thích đồng điệu. Vì thế cháu thường xuyên bị kỷ luật vì cố tình ăn mặc khác với bạn, chẳng hạn như mặc quần tây đen (đồng phục) nhưng lại có sọc trắng (khác với đồng phục).
(4) Con tôi cứ bị bạn cóp bài nên bây giờ cháu đổi chiến thuật. Cháu viết câu trả lời sai vào cho bạn cóp, sau đó đổi lại thành câu đúng vào cuối giờ. "Chiến thuật" thì thông minh, nhưng tôi e cháu sẽ thành người mưu mô quá sớm. Mà cấm thì hóa ra bắt cháu phải "chiều" bạn? Mách thày/cô thì cháu sẽ bị cho là không "cool", sẽ bị bạn bè tảy chay.
(5) Mỗi lần cháu được điểm 10, tôi cho cháu tiền. Như vậy có hại không hay là một điều nên làm?
(6) Làm sao để con tôi có được ý chí, mục đích cụ thể trong đời? Tôi nghe nói đợi tới cấp III mới nói chuyện hướng nghiệp thì quá muộn, mà nói bây giờ (cấp II) thì cháu chưa hiểu gì cả.

Ông Kevin sẽ trao đổi/làm việc với chúng tôi (Phi + CCM) ngoài lề (off-line) để đưa ra hướng giải quyết cho từng trường hợp. Ông Kevin sẽ là cố vấn cho CCM trong soạn thảo/giải đáp chương trình kỹ năng mềm, kỹ năng sống cho các trẻ tại Việt Nam. Ông có rất nhiều kinh nghiệm làm việc với trẻ, nhất là trẻ Á châu/Việt Nam (ông tâm sự ông là người dạy các trẻ người Việt đầu tiên tới định cư tại vùng này).

(còn tiếp)

[lemongbao]

Anh Phi ơi bài này hay lắm. Mong anh sớm đăng tiếp các bài tiếp theo. Trong bài này có nhiều vấn đề nan giải được giải quyết. Kể cả cho thầy cô giáo và phụ huynh.
lemongbao

[xuyen]

Anh Phi ơi bài này hay lắm. Mong anh sớm đăng tiếp các bài tiếp theo. Trong bài này có nhiều vấn đề nan giải được giải quyết. Kể cả cho thầy cô giáo và phụ huynh.
lemongbao

Anh Phi à, Xuyến có đề nghị thế này: Anh đừng vội đăng bài cố vấn của ông Kevin cho 6 trường hợp đã kể trên, mà hãy đợi các phụ huynh chúng ta thử đặt mình vào vị trí đó và đưa ra hướng giải quyết vấn đề cho mình/con mình như thế nào trước đã nhé.

Anh Bảo và tất cả các phụ huynh thân mến,
Xuyến xin mời các phụ huynh thử tự chọn cho mình 1, 2, ... hay cả 6 trường hợp mà anh Phi đã kể trên để đưa ra những suy nghĩ, hướng giải quyết vấn đề cho mình như thế nào nếu "có lỡ" bị rơi/thấy những trường hợp đó. Sau đó chúng ta sẽ học hỏi đến cách giải quyết của ông Kevin (nếu đã có tương đối đủ số phụ huynh trả lời hoặc ... các phụ huynh chờ hết nổi! ).

Người đầu tiên xung phong trả lời sẽ là ai đây? Anh Bảo chăng? anh My Lăng? anh honbcchp? anh chị Vinh? chị phtran1302? trang213dk? khoavn? Các cá cha, cá mẹ, cá voi, các mẹ Nem, mẹ cong, mebeAnhQuan, Mecuacon, memaiminh, metonyhanoi, XuKem, khueanh, bảo bối ... ??? (anh admin ơi, cho Xuyến xin danh sách của 800 thành viên hiện thời của CCM đi... )

Xuyến xin gửi lời cảm ơn trước tới tất cả các phụ huynh tham gia chủ đề này.

Xuyến

[honbcchp]

Chào chị Xuyến cùng các anh chị

Đây là một mục rất hay tuy nhiên nếu cho tất cả các câu hỏi và ý kiến phản hồi vào cùng một topic thì có thể sẽ có rât nhiều trang dẫn đến khó theo dõi. Em đề nghị các anh chị tạo thành một mục (chẳng hạn như: Bạn sẽ làm gì?, ..) riêng biệt, dễ quan sát, dễ theo dõi thì rất tốt.

Cám ơn các anh chị
Em Hơn

[lemongbao]

Anh Bảo và tất cả các phụ huynh thân mến,
Xuyến xin mời các phụ huynh thử tự chọn cho mình 1, 2, ... hay cả 6 trường hợp mà anh Phi đã kể trên để đưa ra những suy nghĩ, hướng giải quyết vấn đề cho mình như thế nào nếu "có lỡ" bị rơi/thấy những trường hợp đó. Sau đó chúng ta sẽ học hỏi đến cách giải quyết của ông Kevin (nếu đã có tương đối đủ số phụ huynh trả lời hoặc ... các phụ huynh chờ hết nổi! ).

Chào chị Xyến, Anh Phi
Anh chị cứ để chuyên mục này như thế, khoảng một tuần nửa nhé, khi đó nếu chưa có ai tham luận thì em sẽ là người đầu tiên còn hiện em đang rất bận chưa có thời gian nghiên cứu trao đổi.
Nếu anh chị nào có ý kiến xin mời phát pháo trước nhé.
lemongbao

[trinhhien]

Chào tat cả các thành viên của CCM,
Tôi thấy chuyên mục này quá hay và ý kiến của các anh chị lại càng hay hơn nên trước hết tôi xin trả lời theo quan điểm của tôi về câu số 2 nhé, vì nó rất giống với hoàn cảnh của tôi hiện giờ.
Theo tôi trước khi chọn trường cho con bạn phải xem thực lực của con mình, tức là bạn phải đánh giá một cách thật khách quan xem sức học của con mình tới đâu, sau đó tham khảo ý kiến của cháu xem cháu thích học trường nào nếu như gia đình có đủ điều kiện cho cháu lựa chọn chứ đừng áp đặt cháu. Bỡi vì trường tốt thường là tập trung nhiều học sinh giỏi nếu sức học của cháu không khá sẽ không theo kịp các bạn đâm ra chán học và sẽ bỏ bê bài vở...

Những cháu không ham học và sức học bình thướng không nên cho vào "trường chuyên, lớp chọn" mà nên chọn trường vừa sức với cháu thì tốt hơn. Tuy nhiên ở đây cũng còn nhiều vấn đề bạn cần cân nhắc kỹ:
-Trường tốt thì thường là tập trung học sinh khá giỏi và môi trường học tập nghiêm túc, hơn nữa đa phần là phụ huynh quan tâm đến việc học hành của con em nhiều hơn... Học trong môi trường như thế độ an toàn cho các cháu sẽ cao hơn.
-Trường bình thường ít học sinh khá giỏi và môi trường thường phức tạp hơn nên cách cháu sẽ dễ bị ảnh hưởng không tốt do không có động lực để tranh đua, phấn đấu...
Chính vì vậy mà bạn phải tự đánh giá từ sức học đến tính cách của con mình để quyết định thật đúng đắn khi chọn trường cho cháu... Nói như vậy có vẻ lý thuyết và chung chung quá phải không?
Thực ra là nếu con bạn dễ vâng lời nghĩa là dễ thay đổi khi nghe người lớn nói thì bạn nên phân tích ích lợi của việc vào ngôi trường mà bạn nghĩ là tốt cho con. Còn nếu cháu quá ngang bướng, không nghe lời và sức học yếu thì nên cho cháu vào trường bình thường hoặc vào trừong tốt nhưng học lớp bình thường vẫn tốt hơn đấy bạn ạ.
Mong các anh chi và các bạn có ý nào hay hơn thì chia sẻ thêm nhé, Chúc mỗi người luôn là những ông bố bà mẹ gương mẫu của những đứa con ngoan.

[phi]

Bỡi vì trường tốt thường là tập trung nhiều học sinh giỏi nếu sức học của cháu không khá sẽ không theo kịp các bạn đâm ra chán học và sẽ bỏ bê bài vở...

Chị Hiền đã nói đến 1 đề tài nóng hổi trong giáo dục: làm sao để khuyến khích học sinh? Hay nói rộng ra là làm sao để khuyến khích 1 con người làm 1 việc gì đó?

Có học sinh sẽ cố gắng nếu em thấy mình bị tụt lại đằng sau, nhưng có em khác sẽ nản chí bỏ cuộc. Có em lại chỉ siêng học khi thấy mình đang đứng đầu lớp. Có bạn khác vượt mình mà không sao mình qua mặt lại được, em sẽ nản chí. Có em học kém nhưng bỏ vào môi trường toàn em giỏi, em sẽ bị áp lực và học theo bạn. Hình như ông Mạnh tử thuộc loại này vì lúc còn ở chợ Hàng Da, ông chỉ lo trèo me trèo sấu. Lúc mẹ ông đưa về gần trường điểm gì gì đó ông mới khá lên.

Vậy theo tôi thì vấn đề chị Hiền đưa ra có 2 vế: môi trường con mình tới học ra sao, và con mình sẽ phản ứng kiểu nào. Dựa trên tình trạng bé nhà chị, chị Hiền nghĩ phản ứng của bé thuộc loại nào? Và chị giải thích ra sao nếu bé buồn vì mình không còn đứng đầu lớp nữa (hoặc nếu bé nản vi thua kém các bạn).

Cảm ơn chị đã mở màn để chúng ta cùng bàn luận học hỏi lẫn nhau.

Phi

[Nguyen,Anh]

Hôm nay mình dự một buổi họp thật là buồn: em J. V. không chịu đi học.

Thông thường, học sinh dưới 18 tuổi bị buộc bởi luật pháp phải đến trường. Nếu không trường công thì trường tư, không trường tư thì home schooled với bằng chứng. Khi đi học trễ thường xuyên, nghỉ học nhiều, phòng công tố quận hạt (tương đương với viện kiểm sát nhân dân thì phải) sẽ có trát gọi bố mẹ và HS ra tòa, phạt, quản chế... Viên cảnh sát lo quản thúc thì đang đổ lỗi cho nhóm giáo dục đặc biệt đã bỏ qua trường hợp của J.V.

Ba của J.V. đã ngồi khám hết 3 ngày vào tháng trước, bây giờ thì J.V. bị quản thúc và sẽ vào tù nếu còn trễ thêm/ vắng thêm một ngày học nữa.

Tại cuộc họp, J.V. nói: "Thầy cô cứ họp, cứ bàn thoải mái. Đến tháng 5 thì con đủ 18 tuổi, lúc đó con có quyền quyết định không đi học. Vì vậy, có họp mấy cũng vậy thôi!"

Dĩ nhiên là có những thầy cô và viên cảnh sát quản thúc J.V. thấy nóng mặt. Tôi hỏi: "Mỗi sáng thức dậy, con nghĩ gì, cảm thấy gì mà không muốn đến lớp?" J.V trả lời rất nhanh: "Đến làm gì? Chả hiểu thầy cô nói gì. Chả hiểu công thức hóa học có nghĩa gì. Chả hiểu bài đọc ra làm sao. Đến làm gì?"

Dở lại hồ sơ, J.V. đã nhiều lần được ban giám hiệu và nhóm giáo dục đặc biệt đề nghị đưa em vào chương trình do em có khó khăn nghiêm trọng ở khả năng hiểu những gì mình đọc. Với vẻ bề ngoài sáng sủa, lại là con một gia đình rất giàu có tại vùng chúng tôi ở, J.V. được cha mẹ "cứu" khỏi chương trình giáo dục đặc biệt. Anh chị V. nói: "Con tôi không có vấn đề gì mà phải đi học đặc biệt cả! Nó chỉ cần vài năm cho vững tiếng Anh." (Vào lúc ấy thì J.V. đã 10 tuổi, và đã ở Mỹ 10 năm vì em sinh ra tại Mỹ. Bản thẩm định cho thấy J.V. bối rối cả hai thứ tiếng).

Trong 8 năm sau đó, nhà trường tiếp tục đề nghị, phụ huynh tiếp tục từ chối. Bản thân J.V. biết điểm yếu của mình, và em bù lại khuyết điểm ấy bằng cách ăn mặc hàng hiệu, vung tiền chiêu đãi bạn bè... Tuy vậy, cũng phải ghi chú là J.V không bao giờ có những hành động hỗn láo, vô lễ với thầy cô. Em là người bạn dễ thương dù rất tự ti.

Cuối buổi họp, tôi bảo J.V. rằng em cần phải cố gắng, và không được phép buông xuôi, nhất là sau năm 18 tuổi. Em trả lời: "Cô Nguyễn ạ, em biết cô quan tâm đến em, nhưng mọi thứ trễ lắm rồi. Một cuốn sách lớp 3 mà em đọc không hiểu thì em làm gì để kéo lại thời gian? Em không muốn nói ở buổi họp vì em không muốn ba mẹ em gây cãi với nhau, hay la mắng em, nhưng em nghĩ phải chi em thử vào chuơng trình học hồi đó xem ra sao. Biết đâu có ích cho em? Em đã không có cơ hội thử, và bây giờ thì mọi thứ đã quá muộn. Cánh cửa đã đóng!"

Tôi không phải chuyên gia tâm lý, nhưng tôi đề nghị hội đồng, đặc biệt là phụ huynh, cho phép tôi gặp J.V. lần nữa. Tôi đã thành công khi thuyết phục J.V. tiếp tục theo học bổ túc khi em đủ 18 tuổi. Tôi nói với em về lớp học bổ túc có nhiuề thành phần, nhiều lứa tuổi, và em không phải hổ thẹn gì khi cố gắng vươn lên. Cậu thanh niên 17 tuổi 10 tháng đã khóc, và nói: "Con không hứa sẽ thành công 100% vì khó lắm cô ơi, nhưng con hứa sẽ đăng ký học."

Tôi biết sau buổi gặp ấy, sẽ không còn cơ hội để chúng tôi trò chuyện. Không phải muốn nói chuyện với học sinh nào cũng được, vì cha mẹ của em ấy phải đồng ý trước. Tôi biết J.V. có thể sẽ buông xuôi. J.V. sẽ ôm niềm tự ti ấy đi vào đời. J.V. sẽ không có khả năng đọc câu hỏi của bài thi bằng lái.

Tôi trải qua cả ngày hôm nay với tâm trạng nặng nề. Sức vươn của tôi quá nhỏ bé, tầm tay tôi hạn hẹp. Việc được phụ huynh hiểu và thông cảm cho những đề nghị của chúng tôi đôi khi khó khăn đến thế sao? Một cậu học sinh ngoan, lành tính lại bị đẩy vào thế "không thích đi học" như thế sao?

[trinhhien]

[color=#0000FF]Chào Phi và các anh chị,

Trường hợp bé nhà tôi hiện đang học lóp 6, tình trạng của bé hiện giờ rất tệ, tôi đang rất đau đầu vì chưa tìm ra nguyên nhân chính khiến bé học hành sa sút. Theo tôi có rất nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân là do tôi không quan trọng việc chọn cho bé một môi trường tốt. Hồi cấp 1 con tôi học ở một trường thuộc loại tốt mà nhiều người mơ cũng không vào được. Tuy con tôi không phải là học sinh xuất sắc của lớp nhưng bé cũng ngoan và tôi rất yên tâm.
Khi con tôi hết cấp 1, thấy người ta chạy trường lớp, tôi nghĩ cũng chẳng quan trọng nữa nên tôi cho bé vào học trường gần nhà vì muốn bé tự lập, tự đi về không phải đưa đón.
Những tưởng như vậy là ổn nào ngở bé nhà tôi lại không thích nghi được với môi trường mới, học hành sa sút hẳn. Trong khi các bạn cũ của cháu thì vào trường tốt, ở trường mới này cháu không có một bạn cũ nào cùng học với cháu. Các bạn mới mà cháu chơi thân mà tôi biết là những bạn học tệ nhất lớp, và hoàn cảnh gia đình thì...
Sau khi tìm hiểu gia đình của các bạn tôi thật sự lo lắng... Vả lại cháu bảo trường này các bạn nói tục, chửi thề là chuyện bình thương... điều mà hồi học cấp 1 cháu chưa từng chứng kiến... Giờ con tôi trở nên lười học và chẳng còn cố gắng để học tôt hơn...
Đây là bài học mà tôi nghĩ là mình cần phải chia sẻ để mọi người rút kinh nghiệm.
Và rất mong các anh chị và các bạn giúp tôi làm thế nào để bé có động lực học tập tốt như trước.

Tôi xin cám ơn!

Trinhhien[/color]

[Nguyen,Anh]

Chào bạn, lớp 6 cháu đã bắt đầu vào tuổi ngang bứong, muốn thể hiện mình. Đây cũng là lúc các em tìm hiểu và học hỏi qua bạn bè. Tôi chứng kiến trẻ con tuổi này học sút đi, ham chơi, đầu óc lơ mơ suốt ngày... chúng tôi gọi là walk in the cloud, cứ như ở trên mây.

Bạn có thể tìm cho con những hoạt đông lành mạnh để đầu óc con bận rộn vì chúng. Việc tìm môi trường tốt là điều ai cũng nên làm cho con cái, nhưng đôi lúc (và rất nhiều lúc) lực bất tòng tâm. Nếu bạn có thể đưa con vào trường khác, bạn vẫn có thể đối đầu với phản kháng từ con vì con mất bạn.