Dạy con học nói

[Khoaiyeu]

Tôi đã can thiệp cho con được khoảng hơn một năm, có thể coi như phụ huynh cũ được rồi. Gần đây, gặp nhiều phụ huynh mới, ai cũng đau đáu vấn đề dạy con tập nói. Tôi xin có vài điều chia sẻ, có thể đúng sai, mong mọi người cùng bàn luận nhé.

Thứ nhất, phải xác định mình chính là người chăm chữa chính cho con. Các chuyên gia, bác sĩ, giáo viên… có thể cho mình những lời khuyên, kinh nghiệm, nhưng bố mẹ là người quyết định. Điều này tôi đã được thầy Nguyễn Văn Thành dạy cho, xin được cảm ơn Thầy! Những ngày đầu khi biết con có bệnh, tôi đã thức nhiều đêm đọc tài liệu, đã đi nhiều nơi, gặp nhiều người để hỏi han, xin tư vấn, và gom góp kiến thức cùng lòng tự tin để dạy con.

Thứ hai, đừng đặt việc dạy nói lên hàng đầu. Tiếng nói sẽ đến sau, khi con có những dấu hiệu giao tiếp sớm, khi con đã HIỂU được một số từ và khái niệm. Tôi đã giành thời gian chơi với con thật nhiều, và lồng vào việc chơi những bài tập giao tiếp sớm (nhìn mắt, chỉ tay, xây dựng chú ý chung…) và bài tập tâm vận động (tập chéo, tập thổi, hút…). Tôi đã biến từ người nói ít thành người nói nhiều từ lúc nào không biết. Con thấy lúc nào bên mẹ cũng vui, dần dần sẽ tin tưởng và bắt đầu giao tiếp với mẹ. Vận động nhiều sẽ kích thích trí não, chắc chắn là như vậy. Khi cùng con trượt cầu trượt, con bật kêu “a a”, đấy là tiếng nói rồi!

Thứ ba, là cách dạy con nói. Trẻ con bình thường hay được dạy: “nào, nói BA đi con, Ba, lại nào, Ba, Ba!”. Con chúng ta có thể không học được theo cách ấy, vì bé thiếu kỹ năng chú ý, bắt chước và có thể không ham muốn giao tiếp như trẻ con bình thường. Phải tạo ra các tình huống để con cảm thấy có nhu cầu giao tiếp, môt cách tự nhiên nhất. Tôi đã để đồ chơi của con lên cao. Lúc đầu cháu khóc, la. Tôi lượn quanh để cháu có dịp nhìn vào mẹ, lập tức nói “mẹ lấy ô tô cho con nhé”. Lần sau, để cháu phải nhìn quanh tìm mẹ, nhìn mẹ lâu hơn, lần tiếp dạy cháu chỉ tay, rồi tiếp tục, đợi con phát ra một âm bất kỳ nào đấy, rồi “dịch” ra từ có nghĩa, ví dụ “ẹ e” – “đúng rồi, MẸ”, ‘ay ay” – “đúng rồi, LẤY”, “O” – “đúng rồi, Ô TÔ”. Lần tiếp nữa, vờ lấy nhầm thứ khác để cháu phát ra âm mong muốn. Các bạn ơi, mẹ là người hiểu con nhất, là người sáng tạo nhất, và lúc nào cũng có mặt bên con mà. Chú ý nữa là con chúng ta thích đồ vật hơn thích người, nên có thể cháu khó học “ba, bà, măm măm” mà lại dễ học ô tô, xe máy, tàu hoả trước.

Thứ tư, mẹ cũng cần được hỗ trợ. Tôi tìm được một người giúp việc, và một cô giáo mầm non. Lúc đầu cả hai đều không hiểu gì về tự kỷ. Tôi chia sẻ kiến thức mà tôi biết, mỗi ngày một chút. Khi chọn người giúp, điều quan trọng với tôi là họ là người nhân hậu, yêu trẻ con. Tiếp đến, nên tìm người có nhân cách thu hút, chẳng hạn như giọng nói to, biểu cảm, tính tình lạc quan, biết “dụ” trẻ con, và biết sáng tạo. Tất nhiên cô giáo có kinh nghiệm là rất tốt, nhưng đừng nhận một cô giáo có bằng cấp giáo dục đặc biệt mà thiếu tình cảm, thiếu sáng tạo, chỉ áp đặt máy móc giáo trình của mình lên mọi đứa trẻ. Hai người giúp sức cho tôi luôn vui mừng với tiến bộ của con, con cũng yêu quí họ, và họ đề nghị mức lương bình thường, không quá cao như một số cô giáo đặc biệt đòi hỏi.

Cuối cùng, về điểm này tôi xin lưu ý là có thể chỉ đúng với con tôi chứ không đúng với mọi đứa trẻ. Con tôi không học được gì từ những biện pháp cứng rắn, ví dụ như ép giữ đầu trẻ để trẻ nhìn vào mắt, cũng không hiệu quả lắm với thẻ hình (cháu thích lúc đầu thôi, nếu ngày nào cũng có học với thẻ hình thì chán ngay). Con tôi học mọi nơi mọi lúc, không có những ngày phải khóc lóc, tôi cũng không cần phải “thương con nuốt nước mắt vào trong”. Đã xác định dù con không nói được thì con vẫn là con mình, cứ để con thoải mái trong thế giới của con, nên tôi không còn cảm giác nôn nóng sốt ruột nữa. Và con đã tiến bộ nhiều, thật may mắn đối với tôi.

[zjn]

Chao chi!That mung la be nha chi da co nhung tien bo ro ret nhu vay.Con trai em cung duoc 30 thang ma van chua noi duoc gi ca tham chi chau chua biet chao hay a.Em da tham khao va doc rat nhieu tai lieu nhung doi khi em cung biet bat dau tu dau hay day chau cai gi day?Co le em nen lap nen mot lich day chi tiet chang?Di lam ca ngay nen em thay buoi toi minh chua thuc su danh het thoi gian cho con?Theo chi em co nen nghi lam de day do chau.Em se hoc tap chi cam tay con va noi lien tuc khi o ben chau.Vo chong em rat lo lang,co phuong phap nao hay chi chi em voi nhe.

[Khoaiyeu]

Chào Zin,
Tôi từng là một phụ huynh mới hoang mang không biết bắt đầu từ đâu nên tôi hiểu tâm trạng của bạn.
Bắt đầu từ đâu ư? Tôi đã bắt đầu từ lòng tin rằng tôi là người dạy tốt nhất của con. Và tôi không được bỏ phí thời gian. Hãy tranh thủ từng phút, hãy làm gì đó theo bản năng người mẹ, miễn là làm cho con cảm thấy thoải mái và vui thích, con muốn gần bên mẹ. Cứ như thế đã, rồi hãy bắt đầu nghĩ đến phương pháp, bài học, kinh nghiệm, chương trình...
Tôi không dám so mình với chuyên gia, nhưng ít nhất, tôi là người dạy tốt nhất đối với con mình. Bạn cũng thế, dù bạn ít kinh nghiệm đến đâu bạn cũng là người dễ dàng nhất trong việc thiết lập giao tiếp với con của bạn.
Tôi cũng từng băn khoăn như bạn, rằng có nên nghỉ việc không? Cuối cùng câu trả lời là không. Điều này tuỳ thuộc hoàn cảnh mỗi gia đình bạn ạ, nhưng tôi nhìn thấy đa số phụ huynh không nghỉ việc. Chúng tôi chọn giải pháp kết hợp với nhà trường và cô giáo dạy cá nhân để chia sẻ bớt thời gian dạy con.
Tài liệu thì nhiều lắm, bạn có thể đọc, và những băn khoăn thắc mắc bạn có thể hỏi chuyên gia. Bạn sẽ sớm thấy đường đi thôi. Đừng lo lắng quá. Bạn đọc "Mạnh hơn lời nói chưa"?, lời tựa cuốn sách viết rằng bệnh tự kỷ không kết thúc bằng cái chêt, mà nó là sự bắt đầu của hành trình của niềm tin và sự phục hồi.

Nhớ cẩn thận khi tìm cô giáo cho con nhé. Tôi đã từ chối giao con cho bà bác sĩ được báo chí VN cho là đầy uy tín trong điều trị tự kỷ, vì tiếp xúc với bà ấy, tôi không nhìn thấy sự nhân từ. Tôi cũng từ chối đưa con đến một trung tâm(cũng danh tiếng) vì cô phụ trách chuyên môn ở đấy rất ghét chó mèo, theo cảm tính của tôi người ghét động vật thì hình như không nhạy cảm, ít cảm xúc (phụ nữ thôi nhé). Tôi chọn cô giáo trẻ tuổi hiện nay cho con tôi vì bên cô, cả tôi và cháu đều thấy thoải mái và dễ chịu. Tôi hơi cảm tính, đúng không, nhưng tôi nghĩ rằng đôi khi linh cảm cũng rất chính xác.
Bạn đang ở đâu vậy. Nếu ở Hà nội thì nhắn tin cho tôi nhé.

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Zjn và Khoaiyeu ơi, chết tôi rồi, tôi thuộc nhóm người không chịu ôm nựng mèo chó đây này.

Đùa thế thôi, tôi tránh chó và mèo vì ngay khi chúng đi ngang qua, tôi lập tức hắt xì liên tục, và chân thì nổi lên mụn ngứa... Ngứa, gãi mãi, gãi mấy tháng vẫn còn gãi... Cuối cùng thành ghẻ, hết mặc đầm luôn.

Về giáo viên cho con, tôi đồng ý là phải chọn thật kỹ. Chuyên gia giỏi chưa hẳn đã là chuyên gia tận tâm. Chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm chưa hẳn đã là chuyên gia có nhiều ca thành công. Tuy nhiên, cứ phải đến gặp tận mặt rồi hãy quyết định. Nhiều khi còn phải thử qua vài tháng mới biết rõ.

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK

[Khoaiyeu]

Chị ơi, chị thuộc một trong số những người tình cảm nhất mà tôi biết.
Từ khi con bị tự kỷ, tôi trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết. Có thể phát biểu hơi linh tinh.
Cô giáo mà tôi nói đến tỏ ra ghét chó mèo thật sự chứ không phải là dị ứng đâu, và cộng với cử chỉ tác phong, cách nói chuyện của cô ấy nữa nên tôi mới nhận định như vậy. Có nhiều cô giáo cậy mình có kinh nghiệm nên đâm ra áp đặt. Chị à, tôi sợ nhất là sự áp đặt. Sự áp đặt lên một bé tự kỷ thì lại càng bất công. Có lần tôi đã chứng kiến bé tự kỷ bị trói khi đến cơn năng động. Tôi không bao giờ chấp nhận việc huấn trị đó đâu, dù cơ sở ấy có nổi tiếng đến thế nào đi nữa.

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Từ khi con bị tự kỷ, tôi trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết. Có thể phát biểu hơi linh tinh.

Mẹ Khoai ơi, bạn chưa bao giờ ăn nói linh tinh cả. Người nhạy cảm thì ít khi lỡ lời lắm. Có một người linh tinh mà những gì ông nói hay viết đều được người ta yêu mến: thi sĩ Bùi Giáng. Ông vào Nam đã lâu, và cũng mất tại miền Nam. Mình ơi ta gọi là nhà, Nhà ơi ta gọi mình là Nhà Tôi. Thơ Bùi Giáng đấy!

Cô giáo mà tôi nói đến tỏ ra ghét chó mèo thật sự chứ không phải là dị ứng đâu, và cộng với cử chỉ tác phong, cách nói chuyện của cô ấy nữa nên tôi mới nhận định như vậy. Có nhiều cô giáo cậy mình có kinh nghiệm nên đâm ra áp đặt. Chị à, tôi sợ nhất là sự áp đặt. Sự áp đặt lên một bé tự kỷ thì lại càng bất công. Có lần tôi đã chứng kiến bé tự kỷ bị trói khi đến cơn năng động. Tôi không bao giờ chấp nhận việc huấn trị đó đâu, dù cơ sở ấy có nổi tiếng đến thế nào đi nữa.

Thái độ áp đặt thì đối với con người nào cũng là không nên. Người lớn, trẻ con, tự kỷ, chậm phát triển, thần đồng.... tất cả đều có quyền là những bông hoa nở ở độ nắng mưa riêng mình, và có màu sắc hình dáng rất riêng. Còn chuyện trói các bé vì các bé hiếu động thì tôi phải làm cái mặt này:

Bên này có loại ghế cho trẻ ngồi, với dây cài trước bụng. Tôi thấy ghế cũng hay, nhưng chỉ được sử dụng trong trường tư hay phòng mạch tư (vì họ không nhận quỹ hỗ trợ nào của chính phủ nên có một số luật lệ không chạm đến họ). Có lần tôi thấy một bé vì muốn di chuyển nên đi lom khom, khiêng theo cái ghế như con rùa. Nhìn thì buồn cười nhưng xốn mắt. Sau đó tôi không cài dây nữa. Luật lệ bên này đại để là: khi một cá nhân muốn di chuyển đến đâu, không ai có quyền ngăn cản trừ khi nơi chốn ấy có thể gây nguy hại cho cá nhân kia và/hoặc người chung quanh; không ai có quyền dời một cá nhân từ điểm a đến điểm b khi cá nhân ấy không đồng ý trừ khi điểm a gây nguy hại đên cá nhân này và/hoặc ngừoi chung quanh. Thế đấy, và tôi hoàn toàn đồng ý. Có khi đi bộ với nhau, trò quyết định ngồi ở lề đường, không thèm đi nữa. Thế là cô tha hồ mà chờ. Cô mong cho trò đứng lên, bước xuống lòng đường là cô ôm trò chạy về trường: chẳng phạm luật vì trò xuống nơi nguy hiểm!!! Nhưng mà trò thì cứ vui vẻ ngồi chơi ngọn cỏ, cái bông. Cô đành kêu hiệu trưởng ra đưa cả lớp (dù có 3 cô phụ giáo dư sức dẫn 9 trò còn lại) về trường, và cô thì lại huyên thuyên nói chuyện cỏ xanh, cỏ vàng, bông xanh, bông trắng...

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK

[My Lăng]

Về giáo viên cho con, tôi đồng ý là phải chọn thật kỹ. Chuyên gia giỏi chưa hẳn đã là chuyên gia tận tâm. Chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm chưa hẳn đã là chuyên gia có nhiều ca thành công. Tuy nhiên, cứ phải đến gặp tận mặt rồi hãy quyết định. Nhiều khi còn phải thử qua vài tháng mới biết rõ.

Điều này thì tôi rất tâm đắc, vì theo dõi những bước trưởng thành của con mới thấm được . Khi cháu học được với các chuyên gia có chữ "TÂM" , cháu tiến bộ rõ rệt. Cháu hiện nay học với cô (dạy ban đêm), cô là ko là giáo viên bình thường rồi được phân công dạy các cháu KT ( lâu lâu cô mới có buổi tập huấn chung từ Sở), nhưng phải nói là cô đã "trị" đúng bài những "tật-yêu sách" của con tôi làm cháu "tâm phục khẩu phục" và cháu bắt đầu tiếp thu nhanh hơn.

Từ khi con bị tự kỷ, tôi trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết.

Điều này chắc tôi cũng vậy cũng dễ "bùng nổ" lắm.

Luật lệ bên này đại để là: khi một cá nhân muốn di chuyển đến đâu, không ai có quyền ngăn cản trừ khi nơi chốn ấy có thể gây nguy hại cho cá nhân kia và/hoặc người chung quanh; không ai có quyền dời một cá nhân từ điểm a đến điểm b khi cá nhân ấy không đồng ý trừ khi điểm a gây nguy hại đên cá nhân này và/hoặc ngừoi chung quanh. Thế đấy, và tôi hoàn toàn đồng ý. Có khi đi bộ với nhau, trò quyết định ngồi ở lề đường, không thèm đi nữa. Thế là cô tha hồ mà chờ. Cô mong cho trò đứng lên, bước xuống lòng đường là cô ôm trò chạy về trường: chẳng phạm luật vì trò xuống nơi nguy hiểm!!! Nhưng mà trò thì cứ vui vẻ ngồi chơi ngọn cỏ, cái bông. Cô đành kêu hiệu trưởng ra đưa cả lớp (dù có 3 cô phụ giáo dư sức dẫn 9 trò còn lại) về trường, và cô thì lại huyên thuyên nói chuyện cỏ xanh, cỏ vàng, bông xanh, bông trắng...

Điều này mà nói tại Việt Nam, mọi người sẽ nghĩ chị tưởng tượng hay ghê, và họ sẽ nói chị " mới ở cung trăng mới xuống à !". Đây là chuyện thật ở nước ngoài nhưng là chuyện viễn tưởng ở Việt Nam.

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời từ chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Điều này mà nói tại Việt Nam, mọi người sẽ nghĩ chị tưởng tượng hay ghê, và họ sẽ nói chị " mới ở cung trăng mới xuống à !". Đây là chuyện thật ở nước ngoài nhưng là chuyện viễn tưởng ở Việt Nam.

Các anh chị ơi, các anh chị đang là những người tiên phong bảo vệ quyền lợi học tập và xã hội cho các cháu tự kỷ. Tôi hy vọng các anh chị sẽ chia xẻ và kêu gọi sự hỗ trợ của ban giám hiệu, các thầy cô giáo... để rồi có một ngày các em được chăm sóc thích đáng.

Những luật lệ cần phải có để bảo vệ các em hiện chẳng có gì. Không năm nay thì năm sau. Không năm sau thì mười năm sau. Chúng ta hãy cùng nói tiếng nói của những người bảo vệ quyền lợi của trẻ giáo dục đặc biệt.

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK

[zjn]

Chi ơi em ở Hà Nội ạ.Số đt của em là 0905102006(đây là ngày sinh " thiên thần" của em đấy.hihi.khoe tí ).Em có cảm giác bà bác sĩ chị nói trong bài viết em đã gặp rồi.Em cũng đã suy nghĩ rất rất nhiều và vợ chồng em cung thống nhất là không thể tuyệt đối không thể nghỉ việc được.Vì bệnh này như mọi người đều nói là khá tốn kém.Dù thế nào đi chăng nữa em cũng cố gắng vì cháu,chị chắc có nhiều kinh nghiêm hơn em.Mong chị giúp em.
Em cảm ơn chi nhiều.

[Nguyen,Anh]

Phần trả lời của chuyên viên Cùng Nhau Vượt Khó

Ủa, lại còn lấy ngày sinh của con làm số điện thoại cơ à? Thế thì dân Mỹ thua rồi đấy!!!

Nguyễn Tường Anh/Nhóm Chuyên Gia TK