Trẻ TK chức năng cao

[phi]

Các công ty kỹ nghệ cao bắt đầu nhận thấy TK chưa chắc đã là điểm yếu, mà một số trẻ TK có thể làm được những việc người khác làm một cách khó khăn. Đây là bài viết về 2 công ty vùng cô Tường Anh ở đang tuyển nhân viên có TK.

Bài này do cô Tường Anh dịch lại gửi cho tôi đăng

New ventures train high-functioning autistic adults for high-tech jobs
By Lisa M. Krieger

NHỮNG CHƯƠNG TRÌNH HUẤN LUYỆN MỜI DÀNH CHO NGƯỜI TỰ KỶ KỸ NĂNG CAO
Lisa M. Krieger (San José Mercury News)

Các chuyên viên về tự kỷ cho biết một số nhân viên có khả năng tốt nhất lại chưa từng vượt qua chặng đầu tiên khi phỏng vấn xin việc.

Chuyên viên trong lãnh vực rối loạn phức tạp của não bộ vừa có ngày hội thảo tại Đại Học Santa Clara. Họ tin rằng người tự kỷ trưởng thành có thể đóng góp tài năng riêng và đặc biệt của họ cho nơi làm việc nếu họ được huấn luyện, được hỗ trợ đúng mức, và được đặt để vào những vị trí không đòi hỏi khả năng giao tế tinh tế.

Bà Jennifer Sullivan, trưởng ban tổ chức ngày hội thảo “Chuyển Tiếp: Cầu Nối Đến Thành Công”, do Trung Tâm Tự Kỷ Morgan tại San José, nói: “Với một số điều chỉnh, những người này có thể làm nhiều thhứ. Họ có thể mang lại hiệu quả đáng ngạc nhiên”.

Có hai nhóm tại Vùng Vịnh (San José, California) đang đi tiên phong trong nỗ lực huấn luyện những cá nhân tự kỷ kỹ năng cao cho những công việc kỹ thuật cao. Tại San José, công ty Semperical lên kế hoạch thuê mướn những nhân viên thử nghiệm các phần mềm từ nhóm người tự kỷ trưởng thành để họ làm việc tại nhà nhằm giảm áp lực di chuyển từ nhà đến nơi làm việc cùng những mánh khóe chính trị ở hãng xưởng. Công ty Specialists Guild của San Francisco cũng huấn luyện những người tự kỷ như nhân viên thực tập trong vai trò thử nghiệm phần mềm, sau đó đưa họ vào những vị trí toàn thời gian tại các công ty như SalesForce.

Ông Steve Perricone thuộc công ty Semperical và ông Andy Aczel từ công ty Specialists Guild nói nếu có những quan tâm đúng mức, những người tự kỷ trưởng thành có thể là các nhân viên phân tích xuất sắc hơn một người trưởng thành trung bình. Họ cũng có khuynh hướng là các nhân viên trung thành, không màng đến mánh khóe chính trị nơi hãng xưởng, những chuyện bàn ra tán vào, hoặc sẽ không bỏ sang các công ty cạnh tranh khác. Tự kỷ, loại rối loạn có tầm nặng nhẹ khác nhau, thường được thấy nơi trẻ em từ tuổi thơ, gây khó khăn trong giao tế xã hội, truyền thông và đôi khi trong tri thức. Nhưng những cá nhân tự kỷ kỹ năng cao lại xuất sắc trong nhạc, toán, nghệ thuật và hình ảnh.

Các công ty Âu Châu có truyền thống lâu dài hơn với lực lao động là người tự kỷ. Nhưng các công ty Hoa Kỳ mới chỉ bắt đầu đi theo. Đầu năm nay, SAP, công ty khổng lồ chuyên về phần mềm, cho biết họ có kế hoạch thuê mướn 650 nhân viên thử nghiệm phần mềm là những cá nhân tự kỷ. Công ty tài trợ địa ốc Freddie Mac cũng thử nghiệm chương trình thực tập nhằm huấn luyện họ phân tích thông tin. Riêng Goodwill nói họ có dự thảo thuê những người tự kỷ vào các vị trí khác nhau trong lãnh vực nhập thông tin và các công việc kỹ thuật khác. Walgreen đang huấn luyện các cá nhân tự kỷ vào việc thiết lập quảng cáo, thâu ngân, nhập hàng, đưa hàng ra tiệm.

Thử thách là: khoảng 750 ngàn trẻ vị thành niên có rối loạn tự kỷ đang chuẩn bị trở thành người trưởng thành. Theo ông Peter Gerhardt, giám đốc giáo dục vị thành niên tại Trường McCarton, thành phố New York, cho biết các em không được chuẩn bị để rời khỏi “chiếc nôi an toàn” của hệ giáo dục được cấp ngân quỹ rộng rãi.

Phần lớn các em rời khỏi trường cấp 3 mà không có bước đi kế tiếp; khoảng 85% trong số các em không có việc làm và hiện sống với gia đình. Các em sẽ ngồi nhà – và thường hoặc cha hoặc mẹ các em phải ở nhà trông coi. Và khi cha mẹ qua đời, con cái họ có thể phải vào những viện do chính quyền giám sát.

Ông Perricone đặt câu hỏi: “Chúng ta có thể làm gì nếu những tài năng, kể cả những em đang bị nhốt tại nhà, chỉ chơi video games?”
Cùng lúc, nhiều công ty Hoa Kỳ đang đưa việc làm trong lãnh vực thử nghiệm phần mềm và các công việc cần chi tiết khác ra ngoài Hoa Kỳ, thí dụ như Ấn Độ. Ông Perricone nói: “Chúng ta là dân Silicon Valley. Chúng ta biết những người này thong minh. Họ chỉ cần được điều hợp khác đi. Chúng tôi nghĩ: có phải sẽ tốt biết bao nếu có thể đưa các cá nhân tự kỷ vào làm việc, cho phép họ vươn đến mức cao nhất trong khả năng của họ? Nhưng điều ấy không chỉ tốt cho nhóm người này mà thôi -- tốt cho cả công ty nữa.”

Ông nhận xét về những nhân viên có rối loạn tự kỷ: “Họ có nhiều tham vọng, thực tế. Họ cầu toàn.” Ông cũng nói nhiều cá nhân tự kỷ có sẵn khả năng sử dụng computer sau nhiều năm chơi video games: “Họ tìm ra những lỗi mà cái đầu bình thường không thấy và thấy những gì chúng ta thường bỏ qua. Họ tìm ra những bất thường mà chúng ta không tìm được. Não bộ của họ đi xuyên qua một triến trình một cách chính xác, từ 1 đến 100.”

Tuần tới, Semperical sẽ hoàn tất bước thử nghiệm, và chuẩn bị ký hợp đồng về dự án với một công ty hàng đầu thuộc Silicon Valley, dù tên công ty này chưa được tiết lộ. Họ dự định thuê mướn 1000 nhân viên trên toàn quốc.

Semperical nhận biết những cá nhân tự kỷ sẽ làm việc tốt nhất nếu họ làm từ xa, từ nhà, nhằm tránh áp lực di chuyển, cũng như tiếng ồn hay môi trường xã hội ở chỗ làm. Điều này cũng cho phép công ty tìm ra những nhân viên thông minh từ nhiều vùng xa xôi, những người mà Giáo Sư Temple Grandin gọi là “nerds on the farm.”

Công ty Specialists Guild đề nghị sẽ huấn luyện những người trưởng thành có rối loạn tự kỷ nếu họ cần kinh nghiệm về computer trước khi họ đi tìm việc. Ông Aczel nói những nhân tuyển thành công nhất từ chương trình huấn luyện này sẽ không bị nhàm chán khi ngồi trước computer hàng giờ để tìm lỗi từ phần mềm. Họ còn sẽ thích thú với những trò puzzles và giải quyết vấn nạn. Ông nói: “Đây là việc làm thật, không phải làm thiện nguyện. Lý do họ quá thích hợp cho công việc là vì họ suy nghĩ vượt qua khuôn khổ bình thường, do họ không thấy khuôn khổ ấy.” Ông cho biết một số người tự kỷ có bằng cấp nhưng không có việc vì thất bại khi phỏng vấn, không hiểu những câu hỏi xã hội, hoặc không nhìn mắt người phỏng vấn.

Theo ông Jeb Baker, giám đốc Chương Trình Huấn Luyện Giao Tế Xã Hội, để vươn đến những nỗ lực như Semperical hay Specialists Guild, cần có hỗ trợ tài chánh lớn hơn từ các chương trình phát triển lực lao động. Và các công ty có thể nối tay với trường học để cho biết đâu là những kỹ năng cần có. Ông nói: “Và những người trẻ này không chỉ cần được chuẩn bị. Họ thực sự cần việc làm. Việc làm thật và lâu dài, không phải việc theo kiểu làm cho có. Họ mất nhiều thời gian để học, nhưng khi họ đã học

Phi: Chương trình này cũng được trường đại học Santa Clara nêu tên ở trên theo dõi (http://www.scu.edu là trường nơi tôi từng học và vẫn còn liên lạc). PH nào cần tìm hiểu thêm thì cho tôi biết.

[Nguyễn Mỹ]

Dù cũng vẫn còn "mù mịt" về tương lai, nhưng khi đọc những thông tin này em cũng thấy vui vui, anh Phi ạ.

Thực ra, những gì các công ty này đã, đang và sẽ làm là những gì theo quy luật tất yếu thôi, có điều họ là những nhà tiên phong, những người dám đương đầu với thử thách về nguồn nhân lực.

Ngẫm thực tế, mỗi năm trôi qua với số lượng trẻ mắc hội chứng tự kỷ ngày một tăng, và tăng nhanh. Nếu chẳng thay đổi hệ tư tưởng, cứ giữ mãi "quy chuẩn" tuyển dụng nhân sự như hiện nay, thử hỏi 15, 20 năm hay sau đó còn bao nhiêu người "bình thường"?.

Dù sao, nước Mỹ với nhiều công ty tiên phong trong vấn đề này cũng là những tia sáng cho những cơ hội sau này. Hy vọng và hy vọng.

Cảm ơn anh.

[phtran1302]

Em Mỹ.....
Em hy vọng còn xa lắm em o7iiiiiiii....ở Mỹ mà, bao giờ tới VN ????

[phi]

Ở Hoa Kỳ, nhất là ở vùng Thung lũng hoa vàng nơi CCM làm việc, càng ngày người ta càng nhìn ra rằng trẻ TK có cách học khác, và có những sức mạnh riêng. Nếu mình nhìn lại lịch sử phát triển của Hoa Kỳ, họ tiên phong trong vấn đê đưa phu nữ từ trong bếp ra ngoài xã hội, gần như là tăng lực lượng lao động lên gấp đôi trong vòng vài chục năm (trong khi các nước chậm tiến như ở Trung Đông vẫn nhốt phụ nữ trong nhà).

Sau đó là người thiểu số. Trong khi châu Âu còn chìm trong kỳ thị, Hoa Kỳ đã đón nhận những người di dân vì họ nhìn ra tiềm lực kinh tế cuả nhóm người này. Trong khi dân số các nước khác ngày càng già đi, nước Mỹ luôn có lực lượng lao động trẻ, năng động nhập cư hàng năm. Mình tin rằng lĩnh vực giáo dục đặc biệt, TK ... sẽ là một thành công kế tiếp của Hoa Kỳ. Họ sẽ biết cách cho người TK sử dụng được khả năng tiềm tàng của mình. Câu chuyện cậu học trò cô TA (người có trí nhớ hình ảnh cao độ, giờ làm cho siêu thị bán thuốc tây) là một ví dụ cụ thể đó. Mình có chị bạn mới tên Ánh. Con chị Ánh là ADHD, và giờ sắp thành cô giáo rồi. Ở một hoàn cảnh khác, chắc con chị có thể chỉ là một cô gái ADHD, không vào được đại học vì người ta không biết cách dạy cho cô.

Trách nhiệm của Bộ giáo dục (California) là tìm ra cách dạy những em bé đặc biệt, chứ không phải bắt các em bên giáo dục đặc biệt phải học theo kiểu các em bên giáo dục phổ thông. Như mình hay nhắc các giáo viên của mình, "giáo dục đặc biệt" tại Hoa Kỳ bao gồm cả các em thông minh vượt trội. Cụm từ "đặc biệt" có nghĩa là phải có cách dạy khác đi. Chứ cứ nhìn cụm từ "đặc biệt" với ý nghĩa "cá biệt" thì làm sao mình giúp các em được?

[phtran1302]

Ở Hoa Kỳ, nhất là ở vùng Thung lũng hoa vàng nơi CCM làm việc, càng ngày người ta càng nhìn ra rằng trẻ TK có cách học khác, và có những sức mạnh riêng. Nếu mình nhìn lại lịch sử phát triển của Hoa Kỳ, họ tiên phong trong vấn đê đưa phu nữ từ trong bếp ra ngoài xã hội, gần như là tăng lực lượng lao động lên gấp đôi trong vòng vài chục năm (trong khi các nước chậm tiến như ở Trung Đông vẫn nhốt phụ nữ trong nhà).

Sau đó là người thiểu số. Trong khi châu Âu còn chìm trong kỳ thị, Hoa Kỳ đã đón nhận những người di dân vì họ nhìn ra tiềm lực kinh tế cuả nhóm người này. Trong khi dân số các nước khác ngày càng già đi, nước Mỹ luôn có lực lượng lao động trẻ, năng động nhập cư hàng năm. Mình tin rằng lĩnh vực giáo dục đặc biệt, TK ... sẽ là một thành công kế tiếp của Hoa Kỳ. Họ sẽ biết cách cho người TK sử dụng được khả năng tiềm tàng của mình. Câu chuyện cậu học trò cô TA (người có trí nhớ hình ảnh cao độ, giờ làm cho siêu thị bán thuốc tây) là một ví dụ cụ thể đó. Mình có chị bạn mới tên Ánh. Con chị Ánh là ADHD, và giờ sắp thành cô giáo rồi. Ở một hoàn cảnh khác, chắc con chị có thể chỉ là một cô gái ADHD, không vào được đại học vì người ta không biết cách dạy cho cô.

Trách nhiệm của Bộ giáo dục (California) là tìm ra cách dạy những em bé đặc biệt, chứ không phải bắt các em bên giáo dục đặc biệt phải học theo kiểu các em bên giáo dục phổ thông. Như mình hay nhắc các giáo viên của mình, "giáo dục đặc biệt" tại Hoa Kỳ bao gồm cả các em thông minh vượt trội. Cụm từ "đặc biệt" có nghĩa là phải có cách dạy khác đi. Chứ cứ nhìn cụm từ "đặc biệt" với ý nghĩa "cá biệt" thì làm sao mình giúp các em được?

Nếu bài này ở FB thì P nhấn vài cái "like" cho anh Phi.
P thích "cách dạy những em bé đặc biệt, chứ không phải bắt các em bên giáo dục đặc biệt phải học theo kiểu các em bên giáo dục phổ thông. Như mình hay nhắc các giáo viên của mình, "giáo dục đặc biệt" tại Hoa Kỳ bao gồm cả các em thông minh vượt trội. Cụm từ "đặc biệt" có nghĩa là phải có cách dạy khác đi. Chứ cứ nhìn cụm từ "đặc biệt" với ý nghĩa "cá biệt" thì làm sao mình giúp các em được?"
Đa phần ở VN còn áp đặt trẻ TK, nhất là những người thân trong gia đình cứ mãi dùng đến roi vọt để hướng trẻ TK theo ý người lớn, theo P, điều này hoàn toàn không nên, cần phải thay đổi mới suy nghĩ đi, bởi trẻ TK không giống trẻ phát triển chuẩn, trẻ cần sự hiểu biết và cách dạy đúng đắn hơn là gượng ép.

[bichchau]

Hy vọng cho cuộc sống dễ thở hơn.
Còn thực tế thì VN so với bên bờ xa kia là 1 thế kỷ, cả 2 thế hệ.
Thời sự mấy hôm nay cũng có nhắc đến tỷ lệ trẻ em TK ngày càng tăng.....nhưng nhận thức ngoài xã hội , tại chính Sàigon này mấy ai nhìn cụm từ "đặc biệt" với ý nghĩa như Phi nói đâu, họ không nghĩ là cá biệt đâu mà là "khác biệt".
Có vị BS đã nói với mình vầy : "Ba mẹ cứ nghĩ là bé là người ngoài hành tinh nay sống trong nhà mình.....";
Cũng được đi , nhưng có những lúc lời nói nhiều khi không bằng ánh mắt nhìn .

[Nguyễn Mỹ]

Em Mỹ.....
Em hy vọng còn xa lắm em o7iiiiiiii....ở Mỹ mà, bao giờ tới VN ????

Thì..Việt Nam cách Nước Mỹ chừng...18 giờ bay bằng máy bay, phải không anh Phi?

Đúng là giờ thì không nên so sánh, nhưng trong xu thế "hội nhập" tất yếu, và trước thực trạng TK trở thành "vấn đề của tương lai", không ít thì nhiều các "chiến lược gia" bắt buộc phải tính tới bởi đó sẽ là vấn đề sống còn trong tương lai.

Em vẫn nhớ dạo trước anh Phi có nói: nỗ lực cho những gì tốt nhất, và chuẩn bị "sẵn sàng" cho những gì xấu nhất. Em tán thành hoàn toàn quan điểm này. Thực tế căn cứ trên tình trạng của Đ, VC em đã có sự "sẵn sàng" cho tương lai theo 2 mục tiêu: tốt nhất (biết đâu có ngày sẽ làm việc ở 1 trong các cty anh Phi nêu trên!! ), xấu nhất là con có sự hiểu biết, thấu hiểu trình tự mọi thứ nhưng ngôn ngữ kém, vậy thì con đường sẽ là...làm thợ. Ba có nghề tay trái bên âm thanh, mà con trai thì lại có năng khiếu về thẩm âm và tư duy bằng hình học không gian rất tốt. BA đã "nhòm" cho 2 vị trí "support" cho ba trong tương lai nếu cần.

Lẽ dĩ nhiên, làm người thì luôn nỗ lực để thay đổi định mệnh, nỗ lực cho mọi thứ tốt lên. Còn sau tất cả, những gì của tương lai sẽ là của tương lai, nhưng hiện tại cũng không thể quên việc ươm mầm và chăm sóc.