Bé nhà em can thiệp lúc này (30 tháng =2.5 tuổi rưỡi) là can thiệp sớm hay muộn à?
Nếu đúng là bé có rối loạn hay khó khăn về ngôn ngữ, và nếu cách can thiệp dựa trên các pp khoa học, thì bạn đang phản ứng tốt thay vì để tới 3, 4 tuổi. Tôi thường tránh trả lời câu "can thiệp muộn" vì nó có thể gây hiểu lầm, làm PH nghĩ rằng trễ rồi, không làm gì được nữa. Ở tuổi nào cũng có thể can thiệp được, chỉ khác ở cái giá phải trả và tiến độ thôi. Cái đáng sợ nhất là chối bỏ / denial theo kiểu "lo xa quá, cứ để tới lớn xem sao vì anh hồi nhỏ cũng vậy".
Em muốn hỏi thêm anh là trước 3 tuổi có thể kết luận luôn được bé tự kỷ ko? Nếu có thì trường hợp bé nhà em có thể đánh giá ở mức độ nào ko?
Khi nói tới 1 vđ khoa học như vầy, chúng ta phải có quan điểm và định nghĩa thống nhất, không thì không thể bàn sâu được. Đầu tiên chúng ta phải đồng ý ai là người có tiếng nói thẩm quyền về mặt chuyên môn. Bạn ở Hà nội cho nên tôi sẽ chọn Nhóm Autism Speak để dẫn chứng . Họ là 1 tổ chức về TK ở nước ngoài, vừa tới Hà nội nói chuyện vào đầu năm.
Nhóm Autism Speak nói như vầy trên website của họ
A typical diagnostic evaluation involves a multi-disciplinary team of doctors including a pediatrician, psychologist, speech and language pathologist and occupational therapist.Tạm dịch:
Một cuộc đánh giá (TK) cần một nhóm chuyên môn ở nghiều phạm trù khác nhau bao gồm bác sĩ nhi, tâm lý, ngôn ngữ trị liệu và tâm vận động.Chú thích: ở chỗ tôi thì họ cần bác sĩ tâm thần nhi thay cho bác sĩ nhi
Nguồn:
http://www.autismspeaks.org/what-autism/diagnosisCác em nhỏ hơn 24 tháng thì rất khó đánh giá . Chúng ta có thể thấy các dấu hiệu đáng lo ngại, nhưng để kết luận chắc nịch thì là chuyện khác . Vậy giờ bạn có câu trả lời rồi đó . Nhóm chuyên gia nào đánh giá cho bạn ? Một người hay nhiều người ? Họ làm test gì và làm bao lâu ? (Theo tiêu chuẩn tại Hoa Kỳ thì phải dùng DSM-V).
Cách can thiệp như em nêu ở trên có đúng hướng không?(cho cháu đi nhà trẻ buổi sáng, đầu h chiều đón về can thiệp 1 tiếng, tối bố mẹ dạy cháu).
Can thiệp ở đây chủ yếu bằng phương pháp ABA (phân tích hành vi ứng dụng) kết hợp RDI (phương pháp tiếp cận dựa trên cá nhân và sự phát triển)
Tôi không biết pha trộn ABA và RDI ra sao . Tôi biết rằng căn bản 2 pp này tương đối có các đối kháng nhau. Để tôi cho bạn ví dụ cụ thể nhé . Trong giao tiếp với trẻ, ABA sử dụng nhiều ngôn ngữ dạng "imperative language" trong khi RDI thì thiên về "declarative language" (họ khuyên ít ra cũng 75%). Tôi không biết dịch 2 cụm từ này sao cho đúng nghĩa, bạn chịu khó google dùm nhé. Vậy khi dạy trẻ, dung hòa 2 cái nay` ra sao?
Đó chỉ là mới về mặt ngôn ngữ dùng để dạy học, giao tiếp với trẻ. Đi vào các lĩnh vực khác, ví dụ đưa một bài hoc thật cụ thể như Puzzle Trò chơi ráp hình thì ABA / RDI sẽ có cách dạy rất khác nhau. Đã có nhiều chuyên gia tại Hoa Kỳ cố trộn lẫn vào nhau như bạn nói, nhưng hầu hết đều trộn "cho có" chứ không có ý nghĩa, ảnh hưởng sâu xa. Và khi bị đem ra mổ xẻ (trong các hội thảo), tác giả các pp trộn lẫn đó đều không thể chứng minh được ho đúng.
Bạn nói có 1 nơi con bạn đi học họ trộn lẫn 2 pp này lại, thì tôi không đủ dữ kiện để đánh giá là có tốt cho con bạn không? Tôi không biết họ trộn ra sao, và họ giải quyết các mâu thuẫn căn bản của 2 pp ABA và RDI ra sao.
Còn phần rối loạn ngôn ngữ em cũng ko rõ nhưng nếu cứ cho là rối loạn ngôn ngữ thì các biểu hiện thông thường như: gọi tên quay lại, sợ người lạ, theo bố mẹ thì vẫn phải như trẻ bình thường phải ko anh
Các em bên TK thường có các khó khăn, rối loạn ngôn ngữ đi kèm . Còn các em bên rối loạn ngôn ngữ thì chưa chắc đã là TK.
Hiện tại phần lớn thời gian bé đi học ở trường Mầm non là nơi dạy nhiều về ngôn ngữ cảm nhận (hiểu lệnh cô giáo, quan sát các bạn khác để biết phải làm gì, múa, hát theo cô...). Vì vậy bạn cần dạy nhiều vễ ngôn ngữ diễn đạt trong giờ học ở nhà . Bạn nên tìm các phụ huynh nào ở Hà nội rành về ABA và RDI, nhờ họ gặp cô giáo để đánh giá xem cô giáo "trộn" ra sao, và xem cô dạy mặt ngôn ngữ diễn đạt được bao nhiêu . Nếu cô có dạy thì tìm hiểu xem cô dạy ra sao, còn như không dạy thì hỏi cô xem tại sao ? và cô đang dạy gì khác ?