Kiểm tra suy nghĩ của bé qua chuyện Gấu mẹ/Gấu con

[phi]

Mời các bạn thảo luận, góp ý cho đề tài này
(Nếu bạn chưa xem bài gốc, xin xem tại: http://www.concuame.com/index.php?optio ... Itemid=150)

[phi]

Theory of Mind là khả năng suy nghĩ của các bé, cho các bé biết "đóng vai" và suy nghĩ như một người khác. Cách giải thích Theory of Mind dễ nhất là dùng các ví dụ như ví dụ sau đây.

Bạn lấy 1 cái hộp, vẽ hình cái "kẹo" bên ngoài, và bên trong bỏ cây bút chì
Bạn đưa cho bé coi, hỏi bé trong hộp có gì
Bé sẽ trả lời là có kẹo
Bạn mở ra cho bé coi. Bé thấy trong đó có bút chì nhưng không có kẹo
Bạn hỏi bé: Nếu mẹ đưa cho bạn Lan, bạn Lan sẽ nghĨ trong hộp có gì?

Với Theory of Mind, bé sẽ trả lời: Bạn Lan nghĩ trong hộp có kẹo. Tại sao bé trả lời như vậy? Vì bé thì biết là trong hộp là bút chì, nhưng bé biết là bạn Lan không biết điều đó, và bé đặt mình trong vai bạn Lan và suy ra rằng Lan sẽ nghĨ là có kẹo.

Phần lớn các bé TK hay GTTT (Giảm thiểu trí tuệ) không có khả năng "đóng vai", và các bé sẽ trả lời "Lan nghĩ trong hộp có bút chì". Vì sao? Vì bé không chịu đổi vai, bé nghĩ "tôi thấy có bút chì trong đó, vậy thì Lan cũng biết là có bút chì".

Bạn có bao giờ quan sát các bé TK hay các bé bình thường (BT)?

Một nhóm các bé BT ngồi với nhau. Cô giáo đi qua làm rớt chìa khoá xuống đất. Khi cô cúi xuống lượm thì bị lòi mông quần ra. Một tình huống "vui mà cũng không vui".

- Các bé BT sẽ nhìn nhau, dò tìm phản ứng của các bạn. Khi một bạn nào phá ra cười, cả đám sẽ cười theo.

- Bé TK hoặc sẽ phá ra cười, hoặc phản ứng khác đi mà không cần phải dò xét xem bạn mình sẽ làm gì. Đó không phải là vì bé "mặc kệ nó", mà vì bé không có khả năng "đóng vai", theory of mind. Vì vậy các chuyên gia thường khuyên các bạn cho các bé TK chơi trò chơi đóng vai cô giáo, giả bộ làm bác tài xế lái xe..., chính là để tập khả năng "đóng vai" cho bé.

Theory of Mind liên quan tới việc dạy dỗ các bé TK. Chúng tôi sẽ tiếp tục trình bày ở các bài sau. Mặc dù các chuyên gia RDI không ra mặt công nhận, ConCủaMe tin rằng Theory of Mind là nền tảng chính của phương pháp RDI.

Phi

[phi]

Social studies/Bài học hành vi dựa trên kể chuyện là một phương pháp giáo dục trẻ TK, do bà Carol Gray phát minh và đề xướng (xin coi http://www.amazon.com/New-Social-Story- ... 766&sr=8-1 )

Kể chuyện để dạy giao tế, tập đóng vai là một phương pháp hữu hiệu cho các bé nào có thể ngồi nghe cô giáo kể chuyện ngắn.

Lúc đầu bà Carol theo phương pháp trừng phạt/khen thưởng cứng rắn dựa hành vi để dạy các bé TK. Lúc đó có bé Becky bị khó khăn ngôn ngữ và không bao giờ chịu giao tiếp mắt. Khi dạy cho bé Becky phải nhìn mắt giao tiếp, bà Carol thường phạt Becky bằng cách xịt nước vào miệng bé (phương pháp cứng rắn, trừng phạt dựa trên hành vi).

Qua nhiều năm được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, cô bé Becky giờ đã lớn và đã hồi phục rất tốt. Cô đi học hoà nhập, và từ lúc học hoà nhập, mỗi mùa Noel bà Carol lại ghé thăm, tặng quà cho Becky để thưởng cho hành vi tốt trong năm. Bà Carol biết rằng Becky không biết mình là cô giáo khi xưa, vì có bao giờ bé nhìn bà đâu. Cho đến một hôm 2 người ngồi ăn trong một nhà hàng.

- Becky: Cháu hỏi thật nhá. Có phải bà là cô giáo cháu khi xưa không?

- Bà Carol giật mình: Làm sao cháu biết? Cháu có nhìn bà bao giờ đâu? (cho đến lúc này Becky vẫn không chịu giao tiếp mắt)

- Becky: Cháu thỉnh thoảng vẫn nhìn bà đấy chứ, chỉ là nhìn lúc bà không nhìn cháu thôi.

Câu chuyện không phải chỉ có thế. Đoạn sau này mới là điều tất cả chúng ta nên học hỏi.

- Becky hỏi tiếp: Tại sao khi xưa bà xịt nước vào miệng cháu?

- Carol: Vì phải phạt cháu, bắt cháu phải giao tiếp mắt.

Sau đó bà Carol hết lòng giải thích rằng bà nghiêm khắc, làm những việc như vậy chỉ để dạy Becky thôi. Nghe xong, Becky phá ra cười hô hố, sau đó Becky hỏị.

- Becky: Bà Carol này, bà có muốn biết lúc đó cháu gì không?

- Carol: Không, cháu nói đi.

- Becky: Cháu tưởng bà nghĩ cháu là một cái cây, cho nên bà phải tưới.

Câu chuyện trên là một câu chuyện thật cho chính bà Carol kể lại tại các buổi huấn luyện do bà tổ chức, và chính Becky đã làm bà thay đổi phương pháp trị hành vi cứng rắn, thay bằng phương pháp dùng chuyện kể để dạy hành vi, dạy khả năng "đóng vai".

Các bạn có biết tại sao Becky lại nghĩ bà Carol tưởng bé là cái cây không? Bởi vì chưa từng ai nói cho Becky biết rằng bà Carol biết cái cây khác với con người. Bé Becky không có Theory of Mind, không có khả năng "đóng vai", nên bé nghĩ rằng: bà ta xịt nước vào mình, và bà ta không biết cái cây khác với con người, nên có lẽ bà tưởng mình là cái cây.

Câu chuyện này đáng để chúng ta suy ngẫm phải không các bạn!

Phi

[trang213dk]

Anh Phi ơi, mình có nên sửa câu chuyện gấu mẹ và gấu con thành 2 con vật khác không như chó và mèo chẳng hạn. Chứ mẹ lại đi lấy kẹo của con rồi dấu vào gối mẹ coi bộ kỳ quá

[phi]

Hi Trang,

Ừ nhỉ, ăn kẹo không tốt (làm tăng năng động), nhưng ai lại đi dấu kẹo của con! Hay là sửa thành Gấu mẹ ăn mất keọ của Gấu con nhỉ.

Mới đầu viết là Tấm/Cám đấy chứ, xong chị Xuyến phản đối nên mới cho thành Gấu. Nếu bé có khó khăn vì phải nhớ 2 nhân vật, thì một cách kể khác là:

Bạn lấy 1 cái hộp, vẽ hình cái "kẹo" bên ngoài, và bên trong bỏ cây bút chì
Bạn đưa cho bé coi, hỏi bé trong hộp có gì
Bé sẽ trả lời là có kẹo
Bạn mở ra cho bé coi. Bé thấy trong đó có bút chì nhưng không có kẹo
Bạn hỏi bé: Nếu mẹ đưa cho bạn Lan, bạn Lan sẽ nghĨ trong hộp có gì?

Bài trên cũng có tác dụng tương tự như chuyện Gấu mẹ/Gấu con.

Phi

[Hoanggiang]

làm ơn cho mình hỏi, bé nhà mình đã được 31 tháng tuổi, khi mình làm test này với bé thì bé đã trả lời sai: Gấu con tìm kẹo dưới gối của mẹ. Nhưng trong hướng dẫn chỉ nói là áp dụng cho bé 3 - 4 tuổi hoặc 6 - 7 tuổi. Vậy đã có thể áp dụng kết luận gì (bình thường hay tự kỷ) cho bé được hay không?

[phi]

làm ơn cho mình hỏi, bé nhà mình đã được 31 tháng tuổi, khi mình làm test này với bé thì bé đã trả lời sai: Gấu con tìm kẹo dưới gối của mẹ. Nhưng trong hướng dẫn chỉ nói là áp dụng cho bé 3 - 4 tuổi hoặc 6 - 7 tuổi. Vậy đã có thể áp dụng kết luận gì (bình thường hay tự kỷ) cho bé được hay không?

Ở 31 tháng tuổi, nếu bé trả lời đúng thì tốt, còn không thì cũng không có gì phải lo ngại chị ạ. Tuy nhiên nếu là 6-7 tuổi (và đã được đi học) mà bé vẫn trả lời sai, chị nên đưa bé đi gặp BS.

Thỉnh thoảng chị có thể test bé lại, dùng các biến thể khác của bài test (ví dụ dùng hộp đựng kẹo như đã nói ở các bài trước thay vì cứ dùng Gâ'u), cẩn thận đừng để bé "đoán".

Phi

[pinkrose]

Hihi, mọi ng cho mình cười chút. Khi mình đọc truyện gấu con, gấu mẹ, mình cũng trả lời là gấu con tìm kẹo ở dưới gối của gấu mẹ. Tức cười hơn nữa, mình đố chồng mình, chồng mình cũng bảo là tìm kẹo dưới gối gấu mẹ.
Chuyển sang chuyện cái kẹo và bút chì, mình cũng trả lời sai.
trời ơi, tức cười quá đi, vậy em và chồng em bị gì vậy?