Bé Không Nghe Lời Và Không Tập Trung

[NguyenDangDoanh]

Chào các bác Mod!
Bé nhà e bây giờ được 5 tuổi rồi, sau một thời gian đc sự tư vấn của các bác cháu đã tự đặt câu hỏi với bố mẹ.
Đã nói chuyện với bố mẹ, nhưng chỉ là đoạn hội thoại ngắn. Cháu vẫn chưa biết tự nói chuyện với các bạn, hoặc chơi chung 1 trò chơi nào đó với các bạn cùng khu nhà.
Vấn đề của cháu bây giờ là là cháu biết nói nhiều tình huống hơn nhưng lại tỏ ra rất bướng bỉnh, nếu ko thích gì là cháu nói luôn con không thích và bỏ đi chỗ khác, khả năng tập chung rất kém. Gia đình cho cháu đi học đàn piano, ở lớp học rất thoải mái, vui, cháu học được mấy buổi đầu còn chịu khó ngồi tại chỗ của mình (tất nhiên là có bố/mẹ ngồi học cùng), nhưng thời gian này cháu không chịu ngồi mà toàn chạy khắp lớp, bảo cháu thì cháu nói con ko thích học đàn. Cho cháu tô màu cũng vậy chỉ đc 20p là cháu chán, mặc giù cháu rất thích tô màu, hoặc đánh đàn piano.
E muốn các bác cho e lời khuyên để rèn tính tập chung cho cháu, ko cứ như này thì sang năm cháu ko thể đi học lớp 1 đc.
Trân trọng!

[Nguyen,Anh]

E muốn các bác cho e lời khuyên để rèn tính tập chung cho cháu

Hà hà, sao mình cứ dị ứng với động từ "muốn". Có thể vì mình ghét cái "I want" của tiếng Anh chăng. Học trò, hay con cháu trong nhà, tối ngày cứ "I want pizza, I want Ice cream..." làm mình nổi cáu. Chúng luôn bị mình đốp chát: "Con muốn thì sao? Con xin hay con muốn?"

nếu ko thích gì là cháu nói luôn con không thích và bỏ đi chỗ khác, khả năng tập chung rất kém. Gia đình cho cháu đi học đàn piano, ở lớp học rất thoải mái, vui, cháu học được mấy buổi đầu còn chịu khó ngồi tại chỗ của mình (tất nhiên là có bố/mẹ ngồi học cùng), nhưng thời gian này cháu không chịu ngồi mà toàn chạy khắp lớp, bảo cháu thì cháu nói con ko thích học đàn. Cho cháu tô màu cũng vậy chỉ đc 20p là cháu chán, mặc giù cháu rất thích tô màu, hoặc đánh đàn piano.

Nếu ở 5 tuổi, mới ngồi được 20 phút, bạn cần tập cho bé ngồi lâu hơn để chuẩn bị đi học. Nếu bạn thấy khả năng tập trung kém, chân tay lăng xăng, ngồi không yên... bạn có thể hỏi bác sĩ xem bé có cần uống thuốc giảm tăng động không. Bạn cũng có thể cho bé đi bộ, chạy bộ, leo trèo, bơi... để giảm năng lượng dư. Xin bỏ hết đường, chất ngọt, kẹo bánh, nước có gas ra khỏi chế độ ăn của bé.

Khi bé trả lời không thích và bỏ đi, đây là lúc bạn đối phó với hành vi mà không chỉ là tăng động. Bạn cần dậy bé rằng có một số qui luật bé phải làm theo dù kh6ong thích. Nên báo trước, nói đi nói lại những qui luật ấy để bé chuẩn bị. Nên thưởng/phạt để bé hợp tác tốt hơn. Nên giới hạn khả năng chạy linh tinh của bé khi bé học đàn, tô mầu (cho ngồi trong góc, khó bỏ ghế mà đi).

[NguyenDangDoanh]

Cám ơn bác TA. Lúc viết e không để ý câu chữ lắm nên dùng từ muốn mong bác thông cảm.
Về cháu nhà e, e cũng đã cho cháu gặp tiến sĩ về tâm lý Nguyễn Minh Đức, hiện đang làm giám đốc trung tâm N- T(http://nt-foundation.com), trung tâm này do bác sĩ Nguyễn Khắc Viện lập ra.
Thì tiến sĩ bảo cháu không đến nỗi bị tăng động, và nhận xét là cháu bị sang chấn tâm lý (nên e cũng chưa nghĩ đến việc cho cháu uống thuốc) vì hồi 22tháng cháu bị mổ U nang mạc treo. Khi mổ xong cháu bị nằm phòng cách ly, và bị trói chân tay vào giường, 1 năm sau cháu nhìn thấy ai mặc quàn áo blu là cháu lại tỏ ra sợ hãi và khóc. Trước khi mổ thì cháu cũng nghịch nhưng đã nói được 1 số từ đơn như bà, ôtô, dạ, đi chơi. Nhưng sau khi mổ về cháu có rất nhiều biểu hiện của trẻ tự kỷ. Nhưng đến nay cháu khá hơn rất nhiều, chỉ có việc trung học hoặc làm là cháu vẫn chưa tốt lắm. Mong bác TA cho gia đình cháu thêm lời khuyên để dạy cháu tốt hơn.
Trân trọng!

[phi]

Cám ơn bác TA. Lúc viết e không để ý câu chữ lắm nên dùng từ muốn mong bác thông cảm.
Về cháu nhà e, e cũng đã cho cháu gặp tiến sĩ về tâm lý Nguyễn Minh Đức, hiện đang làm giám đốc trung tâm N- T(http://nt-foundation.com), trung tâm này do bác sĩ Nguyễn Khắc Viện lập ra.
Thì tiến sĩ bảo cháu không đến nỗi bị tăng động, và nhận xét là cháu bị sang chấn tâm lý (nên e cũng chưa nghĩ đến việc cho cháu uống thuốc) vì hồi 22tháng cháu bị mổ U nang mạc treo. Khi mổ xong cháu bị nằm phòng cách ly, và bị trói chân tay vào giường, 1 năm sau cháu nhìn thấy ai mặc quàn áo blu là cháu lại tỏ ra sợ hãi và khóc. Trước khi mổ thì cháu cũng nghịch nhưng đã nói được 1 số từ đơn như bà, ôtô, dạ, đi chơi. Nhưng sau khi mổ về cháu có rất nhiều biểu hiện của trẻ tự kỷ. Nhưng đến nay cháu khá hơn rất nhiều, chỉ có việc trung học hoặc làm là cháu vẫn chưa tốt lắm. Mong bác TA cho gia đình cháu thêm lời khuyên để dạy cháu tốt hơn.
Trân trọng!

Câu hỏi của bạn thật khó trả lời vì các lý do sau đây:

1) Để quyết định bé không tăng động và là chấn tâm lý thì bạn cần 1 bác sĩ tâm thần nhi. Bác sĩ tâm thần nhi nhé, không phải tiến sĩ tâm lý hay bác sĩ nhi. Vì vậy tôi tạm thời coi như bé chưa được chẩn đoán rõ ràng.
2) Sau 1 vụ mổ mà mất ngôn ngữ thì tôi đoán là post traumatic rồi, và có thể bạn cần cả bên tâm lý lẫn ngôn ngữ trị liệu hỗ trợ.

Bạn cần cho số liệu cụ thể, vd như trước khi mổ bé ngồi tập trung học bao lâu, giờ thì còn bao lâu ? Các từ nào bị mất đi, trong thời gian vừa qua đã nói lại được các từ nào ?

[Nguyen,Anh]

Chào bạn, tôi đồng ý với anh Phi. Tôi cũng hơi thắc mắc về "sang chấn tâm lý" và hậu quả của chứng này đối với ngôn ngữ. Những em bệnh nhân tôi đã gặp, nếu vì chấn động tâm lý mà không nói, thì các bé k hông chỉ không nói, mà không chơi với ai, hay cuộn mình trốn dưới gầm bàn, rất dễ sợ hãi...

Tôi nghĩ có thể bé sợ bệnh viện, nên bây giờ vẫn còn sợ. Nhưng cái sợ ấy không làm cho bé không nói nữa. Có thể thời điểm tình cờ mà trùng nhau: bé phải nằm viện vào đúng lúc bé thoái triển ngôn ngữ. tuy vậy, "thoái triển ngôn ngữ" chưa hẳn đã phải là khó khăn của bé, bạn đừng vội lo nhé. Tôi phân tích thế thôi.

Vậy với "sang chấn tâm lý", bé đang uống thuốc gì thế?

[NguyenDangDoanh]

Rất cảm ơn 2 bác đã quan tâm đến cháu.
Thực ra e rất muốn tìm 1 bác sĩ tâm lý nhi từ lâu rồi, nhưng chưa tìm đc và hình như ở Việt Nam không có bác sĩ nhi chuyên về tâm lý thì phải.
Trước khi mổ (22 tháng) thì cháu mới nói đc 1 số từ đơn thôi, như bà, otô, đi chơi, ạ, bye. Nhưng sau khi mổ cháu không nói gì nữa và có những biểu hiện của trẻ bị tự kỷ, như những biểu hiện mà em đọc trên trang concuame.
Khi cháu đc 26 tháng thì gia đình bắt đầu tìm đc cô giáo đến nhà dạy cháu nói, khi đến lúc 36 tháng thì cháu bắt đầu nói lại. Đến nay cháu đã đc gần 5 tuổi, cháu đã biết hỏi, biết trả lời, biết hát. Nhưng cái khó khăn lớn nhất bây giờ của cháu là không biết kể chuyện, và nói chuyện với bạn 1 câu chuyện ngắn.
Và trước khi mổ thì cháu cũng rất hiếu động, hồi đấy cháu còn bé nên em cũng không cho cháu ngồi bàn học nên cũng không biết cháu ngồi tập chung đc bao lâu, nhưng cô giáo đến nhà dạy cháu mỗi tối 1h thì cháu tương tác với cô rất tốt trong cả giờ học.
Sau khi mổ cháu vẫn thích đi chơi, nhưng những chò chơi mới là cháu vẫn sợ không giám chơi, bây giờ thì cháu chỉ sợ mỗi ra bể bơi thôi. Nhưng đợt sau khi mổ mỗi lần cháu bị ốm mồ phải đi khám bác sĩ là cháu tỏ ra rất sợ và khóc rất to, đến giờ thì không còn sợ nữa.
Đến giờ cháu vẫn chưa uống thuốc gì về tăng động và tâm lý cả. Gia đình chủ yếu là cho cháu đi can thiệp và làm theo những gì mà trên trang wed concuame khuyên thôi.
E cũng muốn nói thêm là cháu có 1 e gái cũng chậm nói như cháu, nói chung là tiến trình phát triển ngôn ngữ như ông anh, nhưng đến bây giờ cháu đc 3 tuổi rồi, e thấy ngôn ngữ của cháu còn phong phú hơn ông anh.
Mong các bác cho gia đình cháu những lời khuyên để cháu có thể nói đc 1 câu chuyện ngắn với bố mẹ.
Trân trọng!

[Nguyen,Anh]

Rất cảm ơn 2 bác đã quan tâm đến cháu.

Hôm trước cám ơn rồi mà.

Thực ra e rất muốn tìm 1 bác sĩ tâm lý nhi từ lâu rồi, nhưng chưa tìm đc và hình như ở Việt Nam không có bác sĩ nhi chuyên về tâm lý thì phải.

Thế này nhé, bác sĩ thì có chuyên ngành nhi hoặc tâm thần nhi. Đây là hai chuyên khoa riêng biệt. Cô bác sĩ Đỗ cố vấn cho CCM thì có cả hai. (Mình vẫn trợn mắt lên mỗi lần hỏi làm sao cô ấy, tuổi còn trẻ, lại có thể tốt nghiệp hai chuyên ngành cùng lúc).

Về tâm lý, ngành tâm lý không có bác sĩ y khoa, mà chỉ có tiến sĩ tâm lý, tức là văn bằng PhD. (Bác sĩ y khoa mọi ngành là tiến sĩ về y khoa).

Tại Mỹ thì chỉ có bác sĩ Nhi khoa hay tâm thần nhi mới có thể đưa ra chẩn đoán về tự kỷ. Còn bên tâm lý, dù có tiến sĩ, cũng không được phép đưa ra chẩn đoán.

Tại VN, mình có hỏi các anh chị bên ấy, họ giải thích với mình là "bác sĩ tâm lý" là những vị đã là bác sĩ ở chuyên ngành y khoa nào đó, rồi đi học tu nghiệp tâm lý. Mình nghĩ nếu đã có căn bản về y khoa là quá tốt, và nếu ngành ấy gần với phát triển của trẻ con lại tốt hơn, hoặc khoa thần kinh cũng tốt. Điều còn lại là các khóa tu nghiệp họ đã dự sẽ chuẩn bị cho họ những gì để chẩn đoán và trị liệu.

Trước khi mổ (22 tháng) thì cháu mới nói đc 1 số từ đơn thôi, như bà, otô, đi chơi, ạ, bye. Nhưng sau khi mổ cháu không nói gì nữa và có những biểu hiện của trẻ bị tự kỷ, như những biểu hiện mà em đọc trên trang concuame.
Khi cháu đc 26 tháng thì gia đình bắt đầu tìm đc cô giáo đến nhà dạy cháu nói, khi đến lúc 36 tháng thì cháu bắt đầu nói lại. Đến nay cháu đã đc gần 5 tuổi, cháu đã biết hỏi, biết trả lời, biết hát. Nhưng cái khó khăn lớn nhất bây giờ của cháu là không biết kể chuyện, và nói chuyện với bạn 1 câu chuyện ngắn.

Thoái triển tâm lý đúng là một trong những biểu hiện, nhưng nếu bé đã nói lại rồi thì quá tốt. Việc không biết kể chuyện là thường em ạ. Khi kể chuyện, người ta phải sắp xếp sự kiện theo chuỗi, rồi chọn từ chọn câu mà mô tả sự kiện. Đấy là công tác khó cho con ở thời gian hiện tại, em nên phụ vào thì mới được.

Em có thể mua truyện tranh, rồi che phần lời để con nhìn hình mà kể. Con có kể theo kiểu của con cũng tốt, chả cần phải bám chắc theo truyện. Em cũng nên tìm những loại xếp chuỗi sự kiện cho con. Chị thì chưa thấy ở VN có loại trò chơi này nên không biết khuyên em mua ở đâu. Nghĩa là có 3 hay 5, 7 cái hình chụp hoặc vẽ những diễn tiến, rồi con nhìn và sắp cho đúng chuỗi, sau đó kể theo.

Và trước khi mổ thì cháu cũng rất hiếu động, hồi đấy cháu còn bé nên em cũng không cho cháu ngồi bàn học nên cũng không biết cháu ngồi tập chung đc bao lâu, nhưng cô giáo đến nhà dạy cháu mỗi tối 1h thì cháu tương tác với cô rất tốt trong cả giờ học.
Sau khi mổ cháu vẫn thích đi chơi, nhưng những chò chơi mới là cháu vẫn sợ không giám chơi, bây giờ thì cháu chỉ sợ mỗi ra bể bơi thôi. Nhưng đợt sau khi mổ mỗi lần cháu bị ốm mồ phải đi khám bác sĩ là cháu tỏ ra rất sợ và khóc rất to, đến giờ thì không còn sợ nữa

Em thử tìm trò chơi về bác sĩ y tá, cho con chơi. Rồi mình giải thích là bác sĩ y tá là nhóm người giúp ngừoi ta bớt đau đớn, giữ cho người ta khỏe mạnh... Về bể bơi, em đừng ép con phải xông xáo, cứ để con tự lần mò làm quen. Đừng nghe ngừoi ta trách "con trai mà nhát" nhé. Chị là không chịu những ai hay bảo "con trai không được khóc, con trai mà nhát, con trai mà bám mẹ..." Sao lại không, con trai thì cũng là những đứa bé đang học về thế giới của nó, nó có quyền sợ xa mẹ, sợ trò chơi lạ, sợ người lạ, và đau hay tức thì khóc. Sao lại không cho? Mình cứ không cho như thế, sau này chúng lớn lên thành những người đàn ông khô khan, lì lợm, ít bày tỏ tình cảm, rồi mình lại trách họ sao khô khan.

Đến giờ cháu vẫn chưa uống thuốc gì về tăng động và tâm lý cả. Gia đình chủ yếu là cho cháu đi can thiệp và làm theo những gì mà trên trang wed concuame khuyên thôi.

Nếu mức tăng động chưa có gì, em khoan hãy cho uống thuốc.

E cũng muốn nói thêm là cháu có 1 e gái cũng chậm nói như cháu, nói chung là tiến trình phát triển ngôn ngữ như ông anh, nhưng đến bây giờ cháu đc 3 tuổi rồi, e thấy ngôn ngữ của cháu còn phong phú hơn ông anh.

Chậm nói và chậm ngôn ngữ là hai mảng khác nhau em nhé. Bé nhà em thì là chậm ngôn ngữ.

[NguyenDangDoanh]

Chào các bác!
Cháu bé nhà e đã bắt đầu vào lớp 5 tuổi, hiện tại cháu có các vấn đề sau:
Cháu chỉ tập chung nghe cô giảng đc 5 đến 10 phút, mặc giù vẫn ngồi yên chỗ của mình. (Mà cô giáo của cháu nói là các bạn tập chung đc 30p, Lớp cháu chỉ có mình cháu như vậy).
Cháu không biết nói chuyện với các bạn nên các bạn không thích chơi với cháu, mặc giù cháu rất thích đc chơi cùng các bạn (cô giáo của cháu phản ảnh).
Mẹ cháu thì từ hôm cô giáo nói thì tỏ ra rất bi quan và chán nản.
E mong các bác tư vấn cho gia đình để khắc phục tình trạng trên của cháu.
Một lần nữa lại cảm ơn các bác.
Trân trọng!

[Nguyen,Anh]

Cháu bé nhà e đã bắt đầu vào lớp 5 tuổi, hiện tại cháu có các vấn đề sau:
Cháu chỉ tập chung nghe cô giảng đc 5 đến 10 phút, mặc giù vẫn ngồi yên chỗ của mình. (Mà cô giáo của cháu nói là các bạn tập chung đc 30p, Lớp cháu chỉ có mình cháu như vậy).

Bản chất bé hay động đậy, phải hỗ trợ thì mới học được. Bạn nên xin với cô giáo châm chước cho bé, bằng cách cho phép bé rời khỏi bàn để đứng lên đi qua đi lại sau mỗi 10 phút. Khi bé đứng lên rời khỏi chỗ, cô giáo là người ra lệnh cho bé làm như thế, chứ không để bé tự ý bỏ chỗ. Cô có thể sai bé đi đưa giấy cho bạn Mai, đưa bút cho bạn Hòa...

Với những em khó ngồi yên, sẽ phải cho các em ngồi ít thôi, rồi cho đi tí tí, rồi lại trở lại. Đôi khi, chỉ cần đứng lên ngồi xuống rồi đứng lên ngồi xuống, hoặc đứng lên và vươn vai 3, 5 làn đã đủ.

Cháu không biết nói chuyện với các bạn nên các bạn không thích chơi với cháu, mặc giù cháu rất thích đc chơi cùng các bạn (cô giáo của cháu phản ảnh).

Cô giáo sẽ phải điều hợp cho bé chơi với bạn. Nghĩa là cô giáo dậy cho bé cách chơi, gợi ý cho bé chơi, dậy bé nói câu này câu kia khi chơi...

Bạn vào bàn với cô giáo xem cô có sẽ giúp như trên không.

[NguyenDangDoanh]

E đã nhờ cô giáo ở lớp của cháu giúp đỡ cháu như bác TA tư vấn.
E định mua bộ sách lớp 1 về để giậy cháu học, theo các bác có nên không. Vì hiện tại cháu có thể bị ngồi tô màu hay tô chữ đc 30 đến 45 phút rồi.
Trân trọng!