Tại sao bé sợ? Cha mẹ nên làm gì?

[phi]

Tôi thường hay nhận được các câu hỏi "tại sao con em sợ ... Em phải làm gì". Hôm nay rảnh nên tôi viết bài này để giải thích thêm về vấn đề bé sợ điều gì đó, và chúng ta có thể làm được gì.

Trẻ TK hay không TK thì ở một giai đoạn nào đó trong đời đều sẽ sợ 1 điều gì đó, vì vậy vđ sợ ở đây không phải là do TK hay không. Trẻ TK sợ thì khó "chữa" hơn vì vđ khác lát nữa tôi sẽ nói sau. Trẻ sợ vì đơn thuần là trong đời có rất nhiều thứ đáng sợ, ví dụ như bóng tối, mèo kêu ban đêm, cành cây vươn ra, con gián chân có gai... Vđ không phải là trẻ sợ, mà là người lớn chúng ta đã xa cái thời con nít quá lâu, nên chúng ta không hiểu tại sao con mình sợ . Vđ thứ hai là chúng ta không nên tìm hiểu tại sao trẻ sợ, vì sự "sợ hãi" / phobia là các tình cảm không thể giải thích nguyên do.

[ tôi dùng chữ sự sợ hãi thay cho chữ "phobia" vì không biết phải dịch ra sao . Chữ "sợ" bình thường / fear thì dĩ nhiên là có nguyên do ]

Cái khó ở đây là chúng ta / phụ huynh, sẽ rất khó để hiểu được tại sao con mình hoảng sợ, và chúng ta càng không nên giải thích cho bé rằng cái sợ đó vô lý, không có chứng cớ khoa học . Trẻ con nghĩ khác chúng ta, các bé không xem xét coi vô lý hay hợp lý, mà chỉ chú trọng vào việc có cảm thấy sợ hay không, nhiều hay ít. Nếu chúng ta không biết điều này và càng cố giải thích, trẻ lại càng sợ thêm vì chúng nhân ra rằng cha/mẹ không hiểu mình, không che chở cho mình hết sợ.

Vậy thì thay vì cố giải thích, đầu tiên chúng ta nên đồng cảm, tỏ ra là chúng ta hiểu, biết rằng bé sợ . Điều đó làm cho bé bớt sợ trước, và dễ cho chúng ta can thiệp .

(còn tiếp)

[Dao Huy Quang]

Chào anh Phi, anh làm một việc vô cùng có ý nghĩa. Hôm nay tôi mới vào trang web này và thấy có sự hiện diện thường xuyên của anh.. Chúc anh hạnh phúc!

Huy Quang/Diệp

[phi]

Cảm ơn Quang có lời động viên. Dạo gần Tết mình có nhiều chuyện không vui xảy ra nên chẳng đi đâu mà cũng không hỏI thăm 2 bạn được. Hy vọng gia đình và các cháu vẫn khỏe. Nếu được thỉnh thoảng Quang vào diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm, nhận định cuộc sống cho các phụ huynh khác học hỏi nhé.

[xhtoday]

Chào anh Phi,

Anh Phi ơi, em rất thích đọc bài này, vì nhớ đến lúc em hồi nhỏ. Sợ ma và sợ bóng tối vô cùng.

Đang mong chờ phần tiếp theo của anh Phi.

Tuy nhiên, tiện thể xin được hỏi anh Phi một chút về Khuê. Khuê chẳng biết sợ cái gì hết, anh Phi ạ. Thấy gián thì thiếu điều muốn bắt con gián luôn. Bóng tối cũng không sợ. Từ nhỏ đến giờ, chưa thấy Khuê sợ cái gì.

Chỉ khi nào Khuê xem tivi, thấy hình ảnh phóng to ra, âm thanh hiệu ứng dữ dằn thì Khuê mới giật mình và ôm bố, mẹ thôi. Còn trong đời thường, chẳng thấy Khuê sợ cái gì bao giờ.

Mỗi lần Khuê hư (lấy tay ngoáy mũi) mẹ dọa "con chuột sẽ cắn ai lấy tay ngoáy mũi đó, cắn cái ngón tay nào ngoáy mũi đó". Thì Khuê cười toe toét, còn nói theo "chuột kêu chít chít chít", chẳng thấy sợ hãi chút nào. Nói chung em không dọa Khuê cái gì được.

Như vậy có bình thường không anh?

Cám ơn anh,

em Huong

[phtran1302]

Mạn phép tham gia bài viết của bạn.
Tôi nghĩ bé bình thường, bởi lẽ bé đâu biết con gián nó dơ cỡ nào, hay con chuột cắn tay đau làm sao. Bạn thử nhớ lại xem có lần nào bé "kinh nghiệm" cái gì đó khiến bé đau, bảo đảm bạn rằng bé sẽ sợ. Chẳng hạn như mình nhát bé "con ma" - người lớn có thể sợ vì "nhiều tưởng tượng" con ma xanh lè, con ma lè lưỡi...v...v... nhưng với các trẻ nếu không ai dọa, nếu không ai gợi ra hình tượng con ma thế nào, thì bé sẽ chẳng bao giờ sợ. Tất nhiên, có vài trường hợp có bé sẽ sợ cái gì đó như là bông gòn, hay bất kỳ con vật nào...đó là do tự nhiên bé có cảm giác ghê ghê hay sao đó, mới sợ thôi. Vậy theo tôi nghĩ, bé Khuê vẫn bình thường bạn ạ .

[Nguyen,Anh]

Ủa, anh Phi mở đầu topic rồi chạy mất tiêu.

Câu hỏi của XH về Kh., mình nghĩ là chính đáng. Trẻ con có em cái gì cũng sợ, lại có em chả sợ cái gì hết. Nếu không biết sợ gì, có thể các em sẽ thiếu khả năng thẩm định nguy hiểm. (Hiện thì XH đã clear chuyện tự kỷ nên mình nói mà không sợ XH lo lắng cho Kh.). Trẻ tk có em không thẩm định được nguy hiểm như thế. Cũng có em rối loạn cảm xúc nên sợ phải sờ chạm một số mặt cảm xúc (ướt, nhão, gai...). Tuy nhiên, phải nhớ: không chỉ trẻ tk mới thế. Chúng ta đây cũng có người như thế.

Thí dụ, chính tôi, tôi không dám sờ bất cứ con vật gì, dù là con sâu rau muống, con tằm, con gián... Cứ cho là những con ấy làm ta có cảm giác ghê tay, dơ... Nhưng con gà con, con voi, con ngựa, con panda... tôi cũng không bao giờ chịu đụng vào. Tôi thì nghĩ đó là một loại phobia. Dù thế, nếu nỗi sợ của tôi không làm cho tôi khó khăn khi sinh sống, làm việc, tôi không cần bối rối chữa trị.

Vậy, với Kh., khi Kh. dạn dĩ, đó là điều tốt. Điều XH cần để ý là: Kh. có biết thẩm định đâu là nguy hiểm, đâu là an toàn không. Nếu có, XH không phải lo gì cả. Có đứa con dạn dĩ tốt hơn. Mẹ mình 77 tuổi vẫn còn phải chạy lòng vòng bắt con nhện con gián khi mình cầu cứu! Lâu lâu bà thấy cái bát úp ở giữa nhà, bà biết ngay có con sâu hay con nhện con ở trong đó!

[Rose]

Anh ơi, bé nhà em mới gần 4 tháng nhưng "nhát" lắm. Như lần trước em viết, bế bé đi xuống cầu thang rất nhẹ nhàng rồi mà bé vẫn kêu hừ (bay giờ có đỡ hơn). Mua địu về đặt bé vào là bé khóc ầm, bỏ ra thì nín. Mua xe đẩy đặt bé vào, chỉ đẩy được đến cái dốc đầu cổng là bé khóc không dỗ được, bế ra lại hết khóc. Có cô bé hàng xóm hay sang chơi, bữa nọ cắt tóc nhuộm vàng sang hỏi chuyện bé, bé nhìn 1 lúc rồi mếu máo, phải 3-4 lần như vậy rồi bé mới quen lại cô bé đó. Liệu bé nhỏ như vậy đã biết sợ đến thế chưa? Bé có ổn không ah?

[Nguyen,Anh]

Anh ơi, bé nhà em mới gần 4 tháng nhưng "nhát" lắm. Như lần trước em viết, bế bé đi xuống cầu thang rất nhẹ nhàng rồi mà bé vẫn kêu hừ (bay giờ có đỡ hơn). Mua địu về đặt bé vào là bé khóc ầm, bỏ ra thì nín. Mua xe đẩy đặt bé vào, chỉ đẩy được đến cái dốc đầu cổng là bé khóc không dỗ được, bế ra lại hết khóc. Có cô bé hàng xóm hay sang chơi, bữa nọ cắt tóc nhuộm vàng sang hỏi chuyện bé, bé nhìn 1 lúc rồi mếu máo, phải 3-4 lần như vậy rồi bé mới quen lại cô bé đó. Liệu bé nhỏ như vậy đã biết sợ đến thế chưa? Bé có ổn không ah?

Gọi "chị ơi" đi, rồi mình trả lời cho!

Như mình đã nói, nhát quá hay dạn quá đều không phải là vấn đề nếu không ảnh hưởng đến sinh hoạt học tập, sinh sống. Tôi sợ mọi thứ con vật, nhưng tôi vẫn có thể đi học và lấy bằng hành nghề (Khi nào thấy con nhện trong đống hồ sơ thì... gọi em học sinh nào đó nhờ bắt hộ). Nếu bé khóc như bạn nói làm khó khăn cho việc đi chơi và sinh hoạt trong nhà, ngoài xóm, bạn nên giúp con làm quen trước với những sinh hoạt ấy. Nếu đẩy ra gần đầu cổng mà con khóc, mình bế lên một tí. Lần sau mình đẩy xa hơn, và khi đẩy thì giả vờ cúi cúi như sắp bế con lên.

Mình thấy bé có vẻ kh6ong thích những gì mới. Bạn nên cho con làm quen từ từ. Không cần phải đẩy ngay con vào thế mới lạ để con hoảng làm gì.

[xhtoday]

Cám ơn chị Phương đã chia sẻ.

Cám ơn chị Tường Anh đã giải thích. Nhưng vì Tường Khuê còn nhỏ, bé chưa biết nguy hiểm nên em cũng không nhận định được gì.

Trẻ 2 tuổi rưỡi đã biết thẩm định đâu là nguy hiểm, đâu là an toàn chưa chị? Hiện tại, Khuê chưa ý thức được điều này.

Thanks,

em Huong

[Rose]

Gọi "chị ơi" đi, rồi mình trả lời cho!

Như mình đã nói, nhát quá hay dạn quá đều không phải là vấn đề nếu không ảnh hưởng đến sinh hoạt học tập, sinh sống. Tôi sợ mọi thứ con vật, nhưng tôi vẫn có thể đi học và lấy bằng hành nghề (Khi nào thấy con nhện trong đống hồ sơ thì... gọi em học sinh nào đó nhờ bắt hộ). Nếu bé khóc như bạn nói làm khó khăn cho việc đi chơi và sinh hoạt trong nhà, ngoài xóm, bạn nên giúp con làm quen trước với những sinh hoạt ấy. Nếu đẩy ra gần đầu cổng mà con khóc, mình bế lên một tí. Lần sau mình đẩy xa hơn, và khi đẩy thì giả vờ cúi cúi như sắp bế con lên.

Mình thấy bé có vẻ kh6ong thích những gì mới. Bạn nên cho con làm quen từ từ. Không cần phải đẩy ngay con vào thế mới lạ để con hoảng làm gì.

Chị ơi

Em cũng nghĩ cứ tập từ từ cho bé quen thôi. Nhưng bà ngoại hay bảo chưa thấy đứa nào như thế này,... nên em thấy... sợ , vì em được biết trẻ nhỏ đứa nào cũng như đứa nào, chưa hình thành cá tính. Bởi vậy con cứ có gì lạ em lo lắm. Xưa hay mơ con mình 'thần đồng' nhưng nay nếu thế thật thì đáng lo hơn mừng, nào là asperger, nào là autism. Trước đây em không biết vấn đề về giao tiếp có thể là bệnh, chỉ nghĩ đơn giản là sinh ra có cái giỏi cái kém, có người kém tất thật nhưng đó là... bẩm sinh , nay có con, lo cho con mới biết có những bệnh như vậy. Hy vọng sẽ tìm ra phương thuốc chữa trị hoặc biết nguyên nhân mà ngăn chặn, chứ em thấy sống khó hòa nhập rất khổ sở, mất hết cả ý nghĩa cs.