Học bơi, tập xe đạp có giúp trẻ TK tiến bộ?

[phi]

Trong lần đi VN vừa qua, nhiều phụ huynh có hỏi tôi về việc liên quan giữa học bơi hay tập xe đạp và tiến bộ của trẻ TK. Câu hỏi đại khái xoay quanh đề tài học bơi hay tập xe đạp có làm cho trẻ tiến bộ? Rất tình cờ rằng tại Thẩm quyến, các phụ huynh trẻ TK cũng hỏi tôi câu tương tự. Đối với trẻ TK tại Thẩm quyến thì việc tập xe đạp phức tạp hơn trẻ TK tại VN do bên Thẩm quyến, hầu như không nhà nào có đất để tập xe đạp. Việc đưa trẻ ra công viên tập xe tương đối phức tạp cho họ (mang xe đạp xuống xe điện ngầm metro, đi vào nơi có công viên cho trẻ tập ...).

Tôi có trả lời riêng vài phụ huynh ở trường, nhưng mới đây lại được nhận được nhiều email hỏi về vấn đề này, nên nay xin phép trả lời trên diễn đàn. Câu trả lời coi vậy mà không đơn giản. Trước hết tôi xin nhấn mạnh rằng học bơi, học đi xe đạp là các hoạt động tốt, cho nên nếu có điều kiện và thích hợp cho trẻ thì cứ làm. Tuy nhiên học bơi hay tập xe đạp không làm cho trẻ tiến bộ như vậy, ít ra thì cũng không tiến bộ ở mức độ chúng ta (lầm) tưởng.

Các trẻ tập đi xe đạp tốt, hoặc học bơi tốt, là vì có nhận thức, có ngôn ngữ phát triển và vận động tốt (vì thế mới học được bơi hay đi xe đạp). Các em vận động tốt, nghe chỉ thị tốt, làm theo mệnh lệnh tốt ... Và vì các em có nhận thức tốt như vậy, có ngôn ngữ phát triển và vận đống tốt như vậy, các em sẽ học bài vở tại lớp tốt hơn các bạn khác. Việc này làm chúng ta lầm tưởng là tập bơi/xe đạp làm bé phát triển tốt.

Để chứng minh tiền đề "tập bơi / đi xe đạp làm trẻ TK tiến bộ" một cách khoa học, chúng ta cần phân trẻ làm 2 nhóm. Nhóm A không học gì cả, nhóm B thì học bơi hoặc tập xe đạp. Điều quan trọng nhất là trẻ trong cả 2 nhóm A và B phải có trình độ nhận thức, khả năng tâm vận động và phát triển ngôn ngữ như nhau. Mỗi nhóm phải có nhiều trẻ (sampling) để thống kê chính xác. Sau một thời gian thử nghiệm, nếu nhóm B học hành tiến bộ hơn A thì mới đủ tiền đề để làm các nghiên cứu sâu rộng hơn. Các cơ sở tư nhân tại VN không đủ chuyên môn và tài lực để làm nghiên cứu như vậy, cho nên các kết luận đều là không có cơ sở khoa học (và nếu có tính làm thì tôi khuyên là đừng làm, vì tại Hoa Kỳ họ đã làm rồi).

Vậy thì câu hỏi đặt ra không phải là "học bơi, tập xe đạp có làm con tôi phát triển hơn", mà câu hỏi nên là "nếu thì giờ để dạy bơi và dạy xe đạp tại trường được dành cho việc dạy nhận thức và ngôn ngữ, con tôi phát triển tốt hơn như thế nào?" Tôi rất hiểu và thông cảm cho các kết luận sai trong cộng đồng phụ huynh, vì ngay cả các nhà khoa học làm nghiên cứu còn mắc các sai lầm tương tự, thì huống gì là phụ huynh không được đào tạo để làm nghiên cứu khoa học. Tôi cũng hiểu rằng các kết luận tuy sai, đều phát sinh từ tấm lòng tốt, mong muốn tìm ra cách giáo dục tốt hơn cho trẻ TK.

Sau khi đã giải thích các vấn đề liên quan, giờ tôi sẽ trả lời cho câu hỏi "học bơi, tập xe đạp có giúp trẻ TK tiến bộ".

- Học bơi, học xe đạp đều tốt cho mọi trẻ, TK hay không TK, vì vậy nếu làm được thì nên làm tại nhà.
- Hoạt động dưới mọi hình thức nào cũng làm cho trẻ khỏe, học tốt.
- Học bơi, học xe đạp không tác động trực tiếp tới nhận thức của trẻ ở mức độ lầm tưởng, cho nên các hoạt động này nên được làm tại nhà -- không phải tại trường. Tại trường trẻ nên tập trung học ngôn ngữ, nhận thức ... là những bộ môn đòi hỏi tính chuyên môn cao, đòi hỏi phối hợp giữa giáo viên và chuyên gia cao.