Các chuỗi bài viết cho Hội thảo KHI TRẺ TỰ KỶ TRƯỞNG THÀNH, 1/6/2013
*****************************************************************************************
TUỔI DẬY THÌ, CON GÁI
Những thay đổi về thể xác của con gái thường bắt đầu từ 7-14 tuổi. Chúng bắt đầu cao vọt lên, ngực lớn dần, có lông ở nách và bên ngoài của âm đạo, và có nước tiết ra từ vùng này. Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách tắm hàng ngày, tắm các chỗ có lông dưới nách, và vùng âm đạo là quan trọng nhất.
Kinh nguyệt là bước chính của một em gái ở tuổi dậy thì. Nó là một trong nhiều dấu hiệu về thể xác để chuyển một bé gái thành một phụ nữ. Thời kỳ kinh nguyệt thường xảy ra trong vòng một hoặc hai năm theo sau các thay đổi trên. Khoảng 6 tháng trước khi có kinh nguyệt, một bé gái sẽ nhận thấy một lượng nước trong, tiết ra từ âm đạo nhiều hơn. Các em trung bình bắt đầu có kinh nguyệt từ khoảng 12 hay 13 tuổi, nhưng cũng có em có sớm hơn, khỏang 9 tuổi, hoặc có em có trễ hơn, khoảng 17 tuổi.
Khi phụ huynh thấy con gái của mình có những thay đổi về thể xác ở tuổi dậy thì, chúng ta nên bắt đầu nói về kinh nguyệt cho con mình. Ví dụ, người cha lo lắng khi thấy con gái mình la lớn và chạy vòng vòng quanh nhà mỗi khi nhìn thấy bất cứ tí máu nào, ngay cả khi bị đứt tay. Con gái đã không lấy lại bình tĩnh cho tới khi cha mẹ đặt miếng băng vết thương lên chỗ bị cắt. Trẻ sẽ phản ứng ra sao nếu máu chảy ra từ âm đạo? Chúng ta đề nghị gọi miếng băng vệ sinh là “miếng băng vết thương lớn”. Ngôn ngữ này sẽ giúp trẻ dễ chuyển tiếp sang việc bắt đầu có kinh nguyệt. Gia đình cũng nên bắt đầu thực tập các bước mang băng vệ sinh và thay băng thường xuyên trước khi ngày trọng đại này đến với bé.
Sau đây là vài đề nghị để giúp một em gái trong tiến trình có kinh nguyệt lần đầu:
- Bỏ phẩm màu lên quần lót của trẻ để em có thể biết bắt đầu có kinh nguyệt là như thế nào?
- Người mẹ nên thực hành các bước mang và thay băng vệ sinh. Nếu được, cho phép các em gái khác trong nhà nhìn thấy sự thực hành này.
- Để miếng băng vệ sinh (VS) và quần lót bằng hai màu khác nhau để trẻ biết miếng này cần được đặt vào chỗ nào trong quần lót.
- Mua nhiều loại băng VS khác nhau: độ to, nhỏ, dày, mỏng, có cánh hoặc không cánh, có mùi thơm khác nhau, và nhiều nhãn hiệu khác nhau.
- Làm một thời khóa biểu để trẻ biết cần thay băng VS mấy lần trong ngày. Sắp xếp giờ thay băng vào các giờ nghỉ ngắn trong ngày hoặc vào các giờ chuyển tiết. Nhớ rằng thời khóa biểu thay băng ở trường và ở nhà mà càng giống nhau thì việc chuyển tiếp giai đoạn có kinh nguyệt sẽ càng dễ dàng hơn. Tùy vào các ngày, trẻ có thể thay băng từ 3-6 lần trong ngày.
- Cho trẻ đọc sách và các sự thật về kinh nguyệt nếu được. Giải thích đầy đủ những bước của giai đoạn kinh nguyệt. Có những trẻ, thông tin nhiều quá sẽ làm chúng bị quá tải. Bạn là người định được con gái sẽ học được ở mức độ nào.
- Cuối cùng là chuẩn bị một buổi ăn mừng cho con gái khi con có kinh nguyệt lần đầu. Lớn lên trở thành một phụ nữ thật là thích thú và nên được ăn mừng!
TUỔI DẬY THÌ, CON TRAI
Những thay đổi bên ngoài của con trai thường bắt đầu ở tuổi 13. Một số em trưởng thành sớm ở tuổi 12, một số khác trễ hơn ở tuổi 17 hoặc 18. Nói chung, con trai dậy thì sau con gái khoảng 2 năm. Đặc điểm dậy thì của con trai bao gồm: lớn nhanh, tay và chân to lên, lượng bắp thịt tăng lên, giọng trầm, mọc râu trên mặt, nách, và nhiều lông ở vùng dương vât. Dương vật và hòn dái cũng to lên. Giống như con gái, các em trai cũng nên tắm mỗi ngày. Nhớ tắm sạch sẽ ở các vùng có râu, và lông.
Ở tuổi dậy thì, con trai thường bắt đầu xuất tinh. Nhiều trẻ đã mất bình tĩnh khi bị xuất tinh lần đầu, mà việc này thường xảy ra trong giấc ngủ. Có một người mẹ chia sẻ rằng con trai của họ đã không muốn làm bà thất vọng bởi vì con đã lớn và không làm ướt giường nữa. Vì thế khi cậu con trai xuất tinh, em đã sợ và không dám nói cho mẹ nghe vì sợ làm mẹ thất vọng. Hành vi của em càng nhiều cho tới khi em đã từ chối đi ngủ vào ban đêm. Việc này rất quan trọng nếu cha mẹ biết an ủi con mình việc xuất tinh không phải là đái dầm. Thêm vào đó, con trai có thể xuất tinh vào những thời điểm không thích hợp. Giải thích cho con đây là một phần xảy ra của tuổi dậy thì và chúng sẽ ngưng dần.
Sau đây là vài đề nghị để hỗ trợ một bé trai ở tuổi dậy thì:
- Đừng phản ứng quá mạnh hay quá yếu ớt khi trẻ xuất tinh. Nhớ rằng con trai của bạn có lẽ cũng không biết cái gì đang xảy ra cho chính em. Thay ra giường và nhờ em giúp bạn làm việc này.
- Bình tĩnh giải thích cho con việc gì sẽ xảy ra cho con ở tuổi dậy thì. Liên hệ việc xuất tinh với những thay đổi về thể chất mà con đang trãi qua, rồi giải thích rằng đây là một trong những thay đổi của tuổi dậy thì, con đang lớn lên để trở thành một người đàn ông.
VÀI LỜI NHẮN
Khi chúng ta nói về các bộ phận trên cơ thể con trai và con gái, chúng ta nên dùng những từ y khoa nhất quán. Rất khó cho trẻ tự kỷ hiểu được các khái niệm bằng ngôn ngữ. Vì thế khi trẻ còn bé, chúng ta thường dùng các từ ví von, ví dụ “bướm” thay cho âm đạo của con gái …, thì thật là rắc rối khi con đã trưởng thành mà còn dùng các từ này thay cho từ y khoa. Hãy chọn các từ trung hòa giữa Y khoa và cuộc sống hàng ngày rồi dùng một cách nhất quán.
Nếu mẹ không có ở nhà, nhất là khi bé đang vào giai đoạn trưởng thành, ai là người chăm sóc cho con gái? Con của bạn có đủ nhận thức ba mình thì được nhưng một ngườ đàn ông khác thì không được đụng vào mình không?
Các thống kê cho thấy các bé trai/gái bị lạm dụng tình dục, phần lớn là do người chung quanh, người mà gia đình tin tưởng hoặc không thể ngờ được. Bạn cần dạy con mình các kỹ năng gì để phòng ngừa, hoặc biết cách báo lại cho ba mẹ biết mình có thể bị xâm hại.
Các em TK trưởng thành cũng có thể có các hành vi bất ngờ với các em nhỏ hơn mình. Chúng ta cần dạy các em biết cách tránh các hành vi có thể rắc rối với pháp luật, các hành vi không được xã hội chấp nhận, nhất là khi xã hội chưa hiểu rõ về TK.
Các em TK trưởng thành nam hay nữ đều có thể có các hành vi mà chúng ta gọi không chính xác là thủ dâm. Chúng ta sẽ vờ đi như không biết hay sẽ ngăn chặn? Đó là hành vi bình thường của con người hay hành vi mà ba mẹ cần lên án?
Xuyen Tran
concuame.com