Hiện tượng Nhà máy giấu kín

[phi]

Nhà máy giấu kín (hidden factory) đầu tiên được phát hiện như một hiện tượng trong sản xuất hàng hóa. Sau này người ta phát hiện ra “nhà máy giấu kín” trong nhiều lĩnh vực khác như quản trị, huấn luyện, dịch vụ và giáo dục. Một ví dụ cụ thể của “nhà máy giấu kín” là một người thợ trong dây chuyền sản xuất giày phát hiện ra bàn máy may giầy của mình có trục trặc kỹ thuật, thế là anh ta tự sửa nó, và mỗi ngày một ít, anh ta biến cái bàn máy của anh thành một sản phẩm của chính anh ta. Chỉ có anh ta mới hiểu được bàn máy hoạt động ra sao, phải làm gì khi nó khô dầu… Khi anh thợ này rời nhà máy, không ai “biết bệnh” của cái bàn máy đó nên người ta phải bỏ đi, mua cái máy khác. Nếu tất cả mọi công nhân trong nhà máy đều làm như anh thợ trên thì nhà máy sẽ không hoạt động được nữa vì cứ có ai nghỉ việc là phải thay máy mới.

Các nhà máy dấu kín như vậy thường xuất hiện ở các Trường chuyên biệt. Do mỗi bé Tự kỷ đều khác biệt, giáo viên phải hiểu rất thấu đáo tính tình, nhận thức, ngôn ngữ của trẻ. Từ đó họ biết cách dạy bé như thế nào cho hiệu quả dựa trên kinh nghiệm của họ. Vô tình họ tạo ra những “nhà máy giấu kín”.

Tại sao đó lại là “nhà máy giấu kín?

Vì trường không có các test thẩm định/can thiệp nhà nghề, mỗi giáo viên đều có đánh giá đúng/sai khác nhau. Vì vậy các bài can thiệp đều có tính cách cá nhân và bị động.

- Vì trường không có quản trị giáo dục nhà nghề, các giáo viên dù muốn chia sẻ kinh nghiệm cho nhau cũng không biết phải làm sao. Chẳng lẽ mỗi ngày dạy xong mình lại phải đi kể lại cho mọi đồng nghiệp? Và giáo viên cũng không biết làm sao để đo lường chính xác là trẻ tiến bộ mặt ABC do các bài học dạng 123 được dạy trong thời gian XYZ nào đó. Tất cả các vấn đề này đều nằm trong các chương trình quản trị giáo dục đặc biệt mà hiệu trưởng hay quản lý trường phải được đào tạo.

- Và khi học sinh đi học hòa nhập, hoặc khi giáo viên về già (lúc đó trẻ đã trưởng thành), không ai biết phải làm việc với trẻ ra sao cho hiệu quả nữa. Đơn thuần là giáo viên vô tình đã biến trẻ thành một “nhà máy dấu kín, chỉ có giáo viên mới biết nên làm gì với trẻ.

- Và quan trọng nhất là một trẻ phải được học với nhiều giáo viên, nên nếu mỗi giáo viên có riêng một cái nhà máy chui như vậy, trẻ sẽ không thể tiến bộ lâu dài được. Vì sao trẻ phải học với nhiều giáo viên? Vì mỗi giáo viên cần được đào tạo sâu, phụ trách chuyên ngành như nhận thức, ngôn ngữ, hành vi… Do vậy mọi giáo viên phải kết hợp với nhau để can thiệp cho trẻ trên mọi mặt.

Tại sao bạn cần quan tâm tới “nhà máy giấu kín?

Giáo sư Miller của đại học Harvard cho biết hiện tượng “nhà máy giấu kín” làm phí tổn đầu tư sản xuất tăng khoảng 35 phần trăm tại Hoa Kỳ, 26 phần trăm tại Nhật. Tức là khi chúng ta bỏ 100 đồng ra để làm một sản phẩm, chúng ta lãng phí từ 26 - 35 đồng.

Các lĩnh vực khác cũng có con số lãng phí tương đương. Trong lĩnh vực giáo dục đặc biệt, phụ huynh có thể đang lãng phí khoảng 26 - 35 phần trăm tài lực và công sức nếu môi trường can thiệp không được quản lý một cách nhà nghề.

Vậy làm sao để biết bạn đang có “nhà máy dấu kín”? Bạn có thể có “nhà máy giấu kín” nếu bạn trả lời “có” cho các câu hỏi sau đây:

- Khi giáo viên phụ trách bé nghỉ việc, bạn có lo lắng là giáo viên cũ không có hồ sơ, kết quả thẩm định, mục tiêu can thiệp… để bàn giao cho giáo viên mới không?

- Bé có thày/cô được phân công làm “phụ trách chính” không?

- Bé có học thêm buổi tối ở nhà và giáo viên tại trường không phối hợp với giáo viên dạy thêm.

- Bé học khá/kém hơn ở nhà so với ở trường.

- Bé có một thày/cô phụ trách tất cả các môn học.

Nhà máy giấu kín làm lãng phí công sức và tiền chúng ta đầu tư cho các bé TK. Nó ảnh hưởng tới việc can thiệp lâu dài, can thiệp hòa nhập cho bé. Bạn nên rà soát môi trường bé đang được can thiệp, đưa các phương pháp quản trị giáo dục vào, giúp các giáo viên phối hợp với nhau tốt hơn.

[Nguyễn Mỹ]

"Nhà máy giấu kín" anh phi nhé.

[phi]

"Nhà máy giấu kín" anh phi nhé.

Cảm ơn Mỹ, nợ 1 chầu chè bưởi nhe.

[Nguyễn Mỹ]

Vâng, em chờ "chầu chè bưởi"