Nói ngọng

[admin]

Hỏi:

Bẩm sinh tôi bị hở hàm ếch, ( được chẩn đoán là khe hở mềm ), ko bị sứt môi. đã được phẫu thuật từ nhỏ. Nhưng vấn để lại di chứng là giọng nói. Tôi cảm thấy không tự tin trong giao tiếp. ( giờ tôi đã ... tuổi )

Trong khi nói tôi nghe thì cảm thấy giọng nói mình như bình thường, nhưng khi thâu ra tiếng thì nghe 1 số âm ko tròn và giọng nói như kiểu mình đang ngậm cái gì trong lúc nói. Tôi có đọc nhiều tài liệu. Song có người nói do tôi bị ngắn lưỡi? Bệnh này có điều trị được không? và tôi cần phải làm gì để có đựoc giọng nói như người bình thường??

Đáp:

Đây là 1 dạng rối loại giọng nói (voice disorder).

It's categorized with voice disorder. The opening in your mouth should give
nasal voice, not articulation.

For short tongue, check on tongue thrust. However, it should not be as
what you describes: noi nhu ngam trong mieng. It may be her habit of
placing her tongue too high, too stiff.

Patients describe their own voice problem may be not accurate. We'll need to listen to her. Again, it's not a disease but a disorder. It may or may not be cured since I don't really know it's pathology.

What is the imperfection here? Consonants? Vowels? Diphthongs? Which
one? How does it sound like? Can she protrude her tongue? How long can it
reach? Can she lick her upper lip and lower lip? Does it have a bowed
shape? (We had a pix on short tongue on CCM).

If you listen to ??? on ???, you can see that the guy stiffs his tongue and curls it too much. He uses mostly the back of his oral cavity since he (falsely) thinks it makes him sound more like Americans. Does this woman speak the same way?

Vì câu hỏi được gửi tới qua email giaoduc, chuyên gia CCM trả lời và chúng tôi chưa kịp dịch toàn bài ra tiếng Anh. Nếu chị LP (người hỏi câu hỏi trên) cần bản dịch, xin chị cho biết.

Tưởng cũng xin nói thêm là các câu hỏi qua diễn đàn sẽ hoăc được chị TA trả lời trực tiếp, hoặc chuyển lại cho chuyên gia chuyên ngành. Trong trường hợp chuyên gia đó trả lời bằng Anh ngữ, ban dịch thuật sẽ chuyển ra tiếng Anh, chị TA kiểm lại, và CCM sẽ đăng câu trả lời bằng tiếng Việt. Các câu hỏi qua email không đi qua quy trình này nên việc trả lời thường chậm và không được dịch toàn bộ.

[admin]

What is the imperfection here? Consonants? Vowels? Diphthongs? Which
one? How does it sound like? Can she protrude her tongue? How long can it
reach? Can she lick her upper lip and lower lip? Does it have a bowed
shape? (We had a pix on short tongue on CCM).

Chị nói giọng không tròn là ở âm nào? Phụ âm, nguyên âm hay nguyên âm đôi?
Chị có đưa lưỡi ra được không? Có dùng đầu lưỡi liếm được phần môi trên không? Có đưa lưỡi uốn ra hình lọ được không?

[admin]

Chuyên gia CCM mới gửi tới:

Giả sử tongue thrusting là vấn đề chị gặp phải, có 2 cách chữa căn bản. Một là đeo các dụng cụ nha/âm thanh đặc biệt vào miệng lúc ngủ, có trường hợp phải đeo suốt và khi gỡ ra phải đi nha sĩ. Cách chữa trị thứ 2 là tập các bài dùng miệng, bắp thịt vùng miệng, các bắp thịt liên quan tới việc nuốt thức ăn. Phương pháp này phải do những chuyên gia ngôn ngữ huấn luyện, và đây là phương pháp có kết quả cao nhất.

Một vài ví dụ: http://www.youtube.com/watch?v=3Icqa_1UDng
Xin lưu ý là không nên tập rập khuôn các bài tập ở trên.

Chị có làm được như trong này không? http://www.youtube.com/watch?v=NC9-8JSe ... re=related

[mimoza]

Tôi vẫn dùng lưỡi chạm được môi trên và môi dưới. Nhưng khi làm theo bài tập trong trang này : http://www.youtube.com/watch?v=NC9-8JSem4Q&NR=1
thì tôi ko làm được vì khi há miệng, lưỡi tôi ko thể chạm tới vòm họng.

[mimoza]

Chủ yếu tôi phát âm ko chuẩn ở phụ âm, đặc biệt là phụ âm "t", "b", " d"

[Nguyen,Anh]

Chào Mimoza,

Khi bạn liếm môi trên hay môi dưới, miệng bạn không mở lớn, đúng không? Nếu mở lớn thì bạn đã có thể làm như video.

Bạn có thể cong lưỡi được không? (Chỉ cần cong chút xíu để liếm môi trên/dưới).

Khi lè lưỡi ra, đầu lưỡi bạn có thể lè ra xa nhất là bao nhiêu cm? Đầu lưỡi có hình vòng cung không?

Phụ âm /t/ cần lưỡi cong lên một chút, nâng lên một chút để chạm vào lợi. Nếu lưỡi ngắn hay không cong được, hai âm này sẽ ngọng. Nếu bạn phải nói "tôi túm tóc tôi", bạn nói ra sao?

Tuy nhiên, âm /b/ không cần đến lưỡi mà cần hai môi ngậm lại. Nếu bạn phải nói "ba bốn bữa", bạn nói ra sao?

Âm /d/ lại cần lưỡi ở vị trí khác: phần giữa lưỡi cong lên, chạm lên vòm họng, đầu lưỡi chúc xuống chạm răng dưới. Nếu bạn phải nói "da dẻ dính dầu", bạn nói ra sao?

[mimoza]

Gửi chuyên mục,
Rất cảm ơn chị TA đã tư vấn.
Nếu tôi mô tả thì e rằng không chính xác. Vì chính bản thân tôi cũng ko chắc chắn được. Vậy xin hỏi liệu tôi có thể gặp trực tiếp để khám được không?
Nếu được xin chị cho địa chỉ để liên hệ hoặc tôi có thể gặp ai để điều trị được bệnh của tôi?

[Nguyen,Anh]

Nếu tôi mô tả thì e rằng không chính xác. Vì chính bản thân tôi cũng ko chắc chắn được.

Mô tả được chứ: mình không mô tả bằng âm, nhưng mô tả bằng vị trí lưỡi, môi... Có 3 âm mình nhờ bạn mô tả là t, b, và đ. Bạn làm thế này: Bạn giả bộ như bạn chuẩn bị nói chữ "BA". Khi chuẩn bị thì môi bạn đưa vào vị trí, đúng không. Bạn dừng ngay ở đó, đừng nói BA, và nhận xét xem môi lưỡi đang ở đâu. Với B, mình cần biết vị trí môi. Với T và Đ, mình cần vị trí lưỡi.

Chắc chắn thẩm định trực tiếp thì kết quả mỹ mãn, nhưng do chưa làm được, nên thường tụi mình vẫn phải để phụ huynh hay chính bệnh nhân mô tả. Đôi khi, sau khi mô tả, tụi mình chỉ cách sửa. Có những người tự sửa được nên... khỏi phải tốn tiền đi khám.

Tại VN, chưa có ngành ngôn ngữ trị liệu, mà chỉ có vật lý trị liệu. Do đó, mình không thể giới thiệu bạn đi đâu được. Có một số anh chị đang làm ngôn ngữ trị liệu, nhưng mình e rằng họ thiếu huấn luyện bài bản. Luật pháp ở Mỹ, nơi cấp bằng hành nghề cho mình, không cho phép mình giới thiệu bệnh nhân đến những nơi không có bằng hành nghề chính thức, không được huấn luyện chính thức. Bạn hiểu cho mình không?

Về việc mình gặp bạn trực tiếp, để mình hỏi lại điều hành cái nhé. Không phải họ cấm gì, nhưng họ là người sắp xếp những chuyến đi VN của mình. Bạn chờ nhé. Mà bạn ở thành phố nào thế?

[mimoza]

Cám ơn chị rất nhiều,
Khi phát âm BA, 2 môi tôi ngậm lại, còn phát âm T,Đ lưỡi chạm lên vị trí răng trên, song hơi bật ra rất yếu làm phát âm không ra tiếng rõ. Việc phát âm này có liên quan gì đến khe hở hàm ếch của tôi trước kia ko? Đầu lưỡi của tôi hơi nhọn và bé ( hay nguyên nhân là do lưỡi )
Bài trả lời trước bạn có đề cập đến việc đeo 1 dụng cụ nha/ âm thanh đặc biệt gì đó? Vậy dụng cụ này là như thế nào? Và ở VN có làm được ko?
Hiện nay tôi đang công tác ở Hà Nội. Hi vọng có cơ hội được gặp bạn.

[Nguyen,Anh]

Chào bạn. Như bạn mô tả thì vị trí phát âm không phải là vấn đề, vì bạn đặt môi/lưỡi đúng chỗ cho âm /b, t, và đ/.

Nếu đầu lưỡi nhọn, có thể lưỡi không ngắn vì lưỡi ngắn thì đầu lưỡi vòng cung.

Về hàm ếch hở, lượng hơi thoát ra có thể yếu, nhưng bạn không gặp khó khăn với các phụ âm như /p/ hay /h/ (là những phụ âm cần bật hơi mạnh hơn), vì thế có thể không do lượng hơi.

Dụng cụ mà bạn nói đến thì chưa dám giới thiệu cho bạn, vì mình chưa định rõ được nguyên nhân của việc phát âm không chuẩn những vần /b, t, đ/ của bạn.

Bây giờ thế này, lấy âm /b/ trước nhé, bạn biết rằng khi phát âm /b/ thì hai môi ngậm lại, rồi hơi bật ra. Bạn thử tập bờ bờ bờ, ba ba ba , bi bi bi nhiều lần trong ngày. Rồi lấy báo đọc (để ý những chữ bắt đầu bằng b). Bạn thử làm thế rồi cho mình biết xem bạn có thấy môi mỏi không, hay hai má mỏi?