Bé 19 tháng chậm nói cần lời khuyên

[Tho Nguyen]

Chào mọi người
Con trai em được 19 tháng, bé nặng 13,5kg cao 90cm. 3 tháng biết lật, 6 tháng biết ngồi, 8 tháng bò và 14 tháng bé tự đi không cần hổ trợ.
Em nhờ mọi người tư vấn về vấn đề chậm nói của bé giúp em. Em so sánh các mốc phát triển của bé với các tiêu chí 2 phát triển của bé 2 tuổi thì em thấy bé chưa theo được vấn đề ngôn ngữ và nhận thức cụ thể như sau:
- Bé chỉ có thể nói được từ đơn nhưng số lượng từ vựng cả nhà có thể hiểu được rất ít: lá, trái, xi(tè, mà bé tè dầm rồi mới nói xi), hắt xì, ú òa, cúc cu, xe, cá, chó, mèo, gà, chim, tắc kè, gâu gâu, ột ột (lợn), cạp cạp (vịt), ò o, hươu cao cổ, cua, thỉnh thoang ạ, hiếm khi gọi ba và bé gọi mẹ và mèo giống nhau là ma. Có điều bé hiếm khi gọi ba mẹ lắm, cần ba mẹ bé tự chạy xuống bếp hay vào phòng hoặc toilét tìm chớ bé hiếm khi gọi lắm. Ông bà cậu mợ ở chung từ bé đến lớn nhưng dạy thì bé chẳng bao giờ gọi. Bé gọi được tên 1 người duy nhất là chị họ bé năm nay 6tuoi là "thư" nhưng phải để ý thái độ thì mới biết bé đang gọi chị.
- bé đáp ứng ít yêu cầu của mẹ ví như hỏi chim đâu, tăc kè đâu bé chỉ, mẹ kêu nói bất kì từ gì bé biết bé đều nói theo, đưa bóng cho mẹ, hái lá cho mẹ, mang dép đi chơi, nhặt đồ chơi cùng mẹ bé làm được và bé biết sợ mẹ khi mẹ cao giọng la bé hoặc nói không và bé chỉ sợ duy nhất mẹ thôi. Nhưng những chỉ thị khác như ngồi xuống, đứng lên, tắm, rữa tay, mặc đồ, đi bé lại đáp ứng rất ít nghĩa là có khi bé làm có khi bé như không nghe thấy.
- Bé ít bắt chước khi mẹ nói nên số lượng từ vựng đến giờ vẫn còn hạn chế và bé chưa thể dùng để giao tiếp phục vụ nhu cầu hằng ngay.
ược tên 1 người duy nhất là chị họ bé năm nay 6tuoi là "thư" nhưng phải để ý thái độ thì mới biết bé đang gọi chị.
- bé đáp ứng ít yêu cầu của mẹ ví như hỏi chim đâu, tăc kè đâu bé chỉ, mẹ kêu nói bất kì từ gì bé biết bé đều nói theo, đưa bóng cho mẹ, hái lá cho mẹ, mang dép đi chơi, nhặt đồ chơi cùng mẹ bé làm được và bé biết sợ mẹ khi mẹ cao giọng nói không la bé hoặc nói không và bé chỉ sợ duy nhất mẹ thôi. Nhưng những chỉ thị khác như ngồi xuống, đứng lên, tắm, rữa tay, mặc đồ, đi bé lại đáp ứng rất ít nghĩa là có khi bé làm có khi bé như không nghe thấy.
- Bé ít bắt chước khi mẹ nói nên số lượng từ vựng của bé cho đến nay rất ít và không thể dùng để giao tiếp phục vụ nhu cầu hằng ngày.
- Mẹ có một thắc mắc là sao con cứ thích gọi con vật và bắt chước khá nhanh tiếng của chúng mà không muốn gọi bất kì ai trong nhà mặc dù ngày nào cũng được dạy ba mẹ ông bà cậu mợ, những danh từ như sữa nước bánh kẹo nón dép nón áo tả gối mẹ dùng thường xuyên ngày vài lần thì bé không nói được khi cần bé chạy đến lấy thôi. Khi không lấy được bé mới tìm mẹ giúp và chỉ lôi mẹ đến lấy giùm chứ nhất quyết không lên tiếng mặc dù mẹ hay xài cách trì hoãn để khuyến khích con giao tiếp bằng lời. Còn những con vật kia bé chẳng tiếp xúc nhiều mà bé nói quá nhanh ( ví dụ bé xem thế giới động vật thấy con hươu cao cổ bé rất thích chỉ liên tục mẹ dạy vài lần bé nói được luôn)
- bé bắt chước rất giỏi, quét nhà lau nhà nhặt rau đập muỗi quạt lái xe bấm còi nghe điện thoại, v.v... Nhưng chơi trò tưởng tượng thì e nghỉ bé không biết.
- bé biết chơi trò tay nào, khi mẹ dấu đồ bé muốn tìm thì bé lật tung mọi thứ xung quanh mẹ kể cả quần áo mẹ để tìm, bé chơi trốn tìm và chỉ là ng tìm chứ chưa biết chốn.
- bé không phân biệt được màu sắc, mẹ nói vàng đỏ xanh là bé chỉ lung tung hết. Nhưng bé biết đầu bự, bụng bia, chân thúi, rốn.

[phi]

Mình nói ngôn ngữ (NN) trước nhe. Ở khúc 18-24 tháng (con bạn 19 tháng) thì trẻ có thể ghép 2 chữ lại khoảng 50%, còn 50% còn lại là những từ 3, 4 chữ. Theo như bạn tả thì con bạn có từ đôi, và cả từ 3 chữ (hươu cao cổ). Tuy nhiên bạn không nói tỷ lệ là bao nhiêu phần trăm. Trẻ cũng bắt đầu biết hỏi câu hỏi dạng cái gì, ở đâu, biết lên cao giọng khi hỏi, vd "cho con nhe?". Đó là mốc phát triển NN nhìn ở mảng ngữ pháp (syntactic). Ở mảng NN xã hội (pragmatics) thì trẻ biết nói chuyện kiểu biết đợi người kia, dùng NN để "sai khiến" người khác vd như "trả đây".

- Bé ít bắt chước khi mẹ nói nên số lượng từ vựng đến giờ vẫn còn hạn chế và bé chưa thể dùng để giao tiếp phục vụ nhu cầu hằng ngay.

Cụ thể là có khoảng bao nhiêu từ vậy bạn? Giao tiếp phục vụ gì mà bé chưa nói được? Và bé sẽ làm gì lúc đó?

Mẹ có một thắc mắc là sao con cứ thích gọi con vật và bắt chước khá nhanh tiếng của chúng mà không muốn gọi bất kì ai trong nhà mặc dù ngày nào cũng được dạy ba mẹ ông bà cậu mợ, những danh từ như sữa nước bánh kẹo nón dép nón áo tả gối mẹ dùng thường xuyên ngày vài lần thì bé không nói được khi cần bé chạy đến lấy thôi.

Việc gọi chó/mèo mà không gọi người trong nhà thì chưa chắc đã là vấn đề về nhận thức (cognitive) hay NN. Không đủ thông tin để kết luận gì bạn a. Về vấn đề phát âm, nếu /bò/ nói đc mà không chịu nói /bố/ thì cũng chưa có gì lo ngại. Vc tự lấy bánh kẹo mà không chịu nói, chỉ chạy đi lấy là chuyện đương nhiên. Tại sao phải nói khi mình có thể tự lấy? Bạn thử để lên cao xem bé làm gì nhe. Nếu bạn ép bé nói bằng cách "nói kẹo đi mẹ cho" trong khi bé có thể tự lấy, tôi e là không hiệu quả.

Bé chỉ có thể nói được từ đơn nhưng số lượng từ vựng cả nhà có thể hiểu được rất ít

Tức là bé nói không rõ hay sao ạ? Bạn cho ví dụ cụ thể đi, chữ nào bé nói "ngọng" ra thành chữ nào?

bé xem thế giới động vật thấy con hươu cao cổ bé rất thích chỉ liên tục mẹ dạy vài lần bé nói được luôn

Đó là điểm mạnh của con mình thì bạn nên bám vào dạy. Cho coi những con vật khác mà tên / phát âm sẽ đi đủ các âm. Ví dụ "cá lóc", "khủng long" là đủ cả âm trong, ngoài, lưỡi đặt trên vòm miệng. Rồi bạn hỏi câu hỏi con gì, ở đâu ... Ý mình như vầy nè bạn. Trong khi vấn đề NN con mình chưa rõ là có bị gì không thì nên nhắm vào điểm mạnh để dạy, tìm điểm yếu để đi hỏi/đề phòng. Nếu loay hoay tìm điểm yếu để coi bị gì thì mất cơ hội dạy những gì con mình đang có thể học.

Chúc bạn may mắn.

[Tho Nguyen]

Cảm ơn anh Phi đã phản hồi,
Nếu nói về NN theo anh tư vấn thì con rất chậm. Số lượn từ vựng của bé cho đến nay chỉ khoảng 20 từ như em liệt kê ở trên và hầu hết là từ đơn. Bé chưa biết đặt câu hỏi, chưa dùng ngôn ngữ sai khiến được như anh ví dụ.
Cách giao tiếp duy nhất của bé là dùng hành động. E ví dụ: bé khát bé sẽ lại cầm ly hoặc bình nước và tìm mẹ đưa mẹ. Bé cần lấy bánh sẽ chạy tới tủ lạnh lấy và đưa mẹ mở. Mẹ hay dọn đồ chơi của bé lên cao để quét nhà thì bé cứ đứng chỉ cho đến khi mẹ lấy xuống. Bé muốn bế thì đưa tay, bé muốn đo chơi thì tự động mở cửa mang dép và nắm tay mẹ. Chị lấy đồ chơi thì bé giật lại, chị dấu thì bé tìm. Và gần như không giao tiếp bằng lời nói.
Bé không nói ngọng, những từ bé biết bé phát âm rõ, bé gọi chó mèo gà vịt chim cò cua cá mẹ nghe rất rõ nhưng khi chơi bé mẹ nghe bé nói dạng chacha lolo xixi gì đó hoặc mẹ day một từ mới với bé thì bé đáp lại bằng từ vô nghĩa như vậy hoặc bằng một từ mà bé đã biết.
Đúng là bé gọi được bò, mèo rất rõ nhưng kêu bé gọi ba mẹ thì bé cười thôi, ít khi gọi lắm.
Em thấy bé thích các con vật lắm nên nhà có con gì em dạy hết và đến giờ bé có thể gọi được hết vật nuôi trong nhà và tiếp theo em đăt bé ra vườn dạy lá hoa cây cỏ và bé cũng gọi được lá và trái. Và tiếp theo em cũng cho bé em ảnh các con vật như hươu nai bò hổ gấu thì bé cũng học tuơng đối tốt gọi được bò gấu và gọi hổ bằng mèo và gọi hươu cao cổ.
Nhưng đến phần làm mẹ đau đầu là mẹ dạy bé gọi bố mẹ ông bà cậu mợ chị là bé lơ đi liền. Và mẹ không biêt dùng cached nào để giúp con giao tiếp bằng lời nói thay vì hành động như hiện tại.