CAN THIỆP SỚM CHO TRẺ KHIẾM THÍNH

[SONLINH]

Cám ơn anh Phi đã trả lời.
em có đăng ký vô drd để đọc bài của chị Hạnh nhưng chưa được. Em ở Đông HÀ, Quảng trị, rất xa TP HCM nên có đọc được mấy thông tin về các cuộc hội thảo trước đây của các anh chị , thấy thật là bổ ích, nhưng nếu mà có hội thảo lại chắc em cũng khó mà sắp xếp tham gia được. Em đã tìm hiểu thêm về đọc môi, thấy đúng đó là cái mà con em đang cần. Em sẽ thử liên hệ bằng email với chị Hạnh, nhưng cũng có chút băn khoăn không biết chị ấy có rảnh mà trả lời không nữa.
Một vấn đề nữa là còn khoảng 9 tháng nữa là cháu vô lớp 1, không biết học đọc môi có khó với cháu không? và không biết có tài liệu gì để mình có thể dạy cháu ở nhà được không nữa ....

[Nguyen,Anh]

Chào SonLinh, kỹ thuật đọc môi cũng như dậy nói dành cho trẻ khiếm thính bẩm sinh (hoặc trước khi biết nói) không đơn giản chút nào. Nếu ở xa, bạn đã thiệt thòi so với các gia đình gần thành phố. Bạn sẽ phải nỗ lực hơn nhiều lần để hỗ trợ cho con. Bạn ngại chị Hạnh không có thời gian trả lời ngay, điều đấy có thể không sai. Tuy nhiên, bạn email nhiều lần, chị ấy sẽ trả lời thôi. Bạn đừng chờ một tuần mới email chị ấy một lần. Chín tháng chuẩn bị vào lớp 1 là điều rất khó thực hiện nếu con bạn không nghe được (qua máy trợ thính hay đọc môi) ít nhất 70% những gì diễn ra tại trường lớp.

[SONLINH]

Chào SonLinh, kỹ thuật đọc môi cũng như dậy nói dành cho trẻ khiếm thính bẩm sinh (hoặc trước khi biết nói) không đơn giản chút nào. Nếu ở xa, bạn đã thiệt thòi so với các gia đình gần thành phố. Bạn sẽ phải nỗ lực hơn nhiều lần để hỗ trợ cho con. Bạn ngại chị Hạnh không có thời gian trả lời ngay, điều đấy có thể không sai. Tuy nhiên, bạn email nhiều lần, chị ấy sẽ trả lời thôi. Bạn đừng chờ một tuần mới email chị ấy một lần. Chín tháng chuẩn bị vào lớp 1 là điều rất khó thực hiện nếu con bạn không nghe được (qua máy trợ thính hay đọc môi) ít nhất 70% những gì diễn ra tại trường lớp.

Em cảm ơn chịTường Anh đã quan tâm đến vấn đề của em. Con nhà em chắc chắn không thể nghe được 70 % những gì diễn ra tại trường lớp rồi. Chắc cháu chỉ có thể nghe và hiểu được nếu cô giáo sau khi nói với cả lớp thì quay lại nói riêng với cháu, bởi vì cháu không nghe rõ lại cũng không nhìn rõ nữa! Em tính chắc vẫn cho cháu đi học ở trường rồi tối về lại học lại ở nhà những gì đã học ở trường, không biết như thế có quá sức cháu không???
em sẽ gửi email lại cho chị Hạnh đến khi nào em có được câu trả lời. Em rất cảm ơn chị về đã nhắc em vấn đề này, đây là lần đầu tiên em dùng email trong công việc nên cũng chưa hề nghĩ đến việc gửi mail nhiều lần.
Em cảm ơn chị và anh Phi một lần nữa.

[phi]

Chắc cháu chỉ có thể nghe và hiểu được nếu cô giáo sau khi nói với cả lớp thì quay lại nói riêng với cháu

Tức là khi giảng bài cô giáo quay mặt vào hướng bảng đen? Hay cô quay xuống lớp nhưng bé ngồi xa quá?

[SONLINH]

Chắc cháu chỉ có thể nghe và hiểu được nếu cô giáo sau khi nói với cả lớp thì quay lại nói riêng với cháu

Tức là khi giảng bài cô giáo quay mặt vào hướng bảng đen? Hay cô quay xuống lớp nhưng bé ngồi xa quá?

ở VN thì cô giáo sẽ vừa nói vừa viết bảng, và cũng sẽ có khi nói và quay mặt xuống lớp chứ không viết, nhưng theo cách nào thì Cu Minh nhà em cũng sẽ không theo dõi kịp, vì cháu cận thị sẽ không nhìn rõ mặt người nói nếu cách xa khoảng 0.5 đến 1m. Em nghĩ là cô sẽ phải giảng lại bài cho cháu bằng cách ngồi trực diện cùng một bàn, tuy nhiên không biết là các cô giáo ở bậc tiểu học có tâm huyết mà làm như thế không? (cái này em đang tìm hiểu bên sở giáo dục và các trường tiểu học trên địa bàn, nhưng chưa có đầu mối nào). Em đã gửi mail cho chị Hạnh 2 lần rồi, tối nay em sẽ gửi tiếp.
Anh Phi và chị Tường Anh có kinh nghiệm về dạy đọc môi không? ý em muốn hỏi là sẽ có giáo trình để theo đó mà mẹ và con cùng học từ từ hay là mẹ và con được chuyên gia hướng dẫn một thời gian các cách thức rồi về tự học ở nhà (không có giáo trình hứơng dẫn)? Em cũng đã đưa cháu đi Hà nội và cũng được các chuyên gia ở viện nhi TW hướng dẫn cách dạy cháu nói, nên về nhà có tập thêm, tuy nhiên thời gian học ở HN không nhiều và cũng không có ai nói gì về việc học cách đọc môi cả, hay là cái đó ở đây người ta gọi là "khẩu hình miệng", cô giáo đang dạy kèm Minh tuần 2 buổi rất hay dùng từ này, đại ý là nên nói chuyện trực diện với cháu để cháu có thể thấy được khẩu hình miệng của người nói.

[SONLINH]

Mình đã nhận được email của chị Hạnh, đây là một số diều chi Hạnh chia sẽ, mình gửi lên để mọi người cùng đọc.

Chị gửi em vài phương pháp cơ bản nhất để học ĐỌC TÍN HIỆU MÔI:

Phải có đủ vốn từ: người có nhiều từ ngữ trong đầu đọc tín hiệu môi càng dễ. Điều này có nghĩ là người học càng cao đọc tín hiệu môi càng dễ. Người lớn tuổi có kinh nghiệm đọc môi hơn trẻ
Phải có nhiều trải nghiệm sống: điều này rất dễ hiểu, nếu chúng ta từng trải qua sự việc nào đó, rồi được mô tả lại chúng ta cũng đọc môi hiểu nhanh và dễ dàng
Phải có nhiều kinh nghiệm giao tiếp: một người bình thường không hề mở miệng thì không thể làn gười ăn nói lưu loát được. Đọc tín hiệu môi cũng thế, không giao tiếp với ai, không nghe ai nói thì không thể nào nắm bắt âm lời nói nhanh được
Đủ tự tin: khi nào còn ngại ngừng vì phải nhìn chầm chầm vào MIỆNG/MỒM người khác, thì vẫn đừng mơ mình có thể đọc tín hiệu môi.

Trường hợp của con em, bé còn nhỏ thì làm thế nào có trải nghiệm sống nhiều được nên ta phải bù đắp bằng kỹ năng khác:

Phải có đủ vốn từ: từ bé cần có là từ ngữ trong chương trình bé đang học và theo độ tuổi của bé. Bắt bé tự đọc to lên ít nhất 30 phút/ngày. Gia đình đọc cho bé nghe 1 tiếng/ngày. Cho bé xem phim hoạt hình có phụ đề tiếng Việt ít nhất 1 bộ phim / tuần
Phải có nhiều trải nghiệm sống= nói trước với bé bài sắp học vào ngày mai: nếu bé được nghe trước những gì sẽ học vào ngày mai, bé sẽ nghe được lời giáo viên dạy trên lớp dễ dàng hơn. Ngoài ra cũng nói với cô giáo, nhìn bé khi nói hoặc hỏi bé, tìm cho bé một người bạn để kết bạn học tập, bạn này phải siêng năng và thích giúp bạn bè. Cũng nên mời bạn bè trong lớp của bé tới nha chơi...
Phải có nhiều kinh nghiệm giao tiếp: Mời bạn bè trong lớp của bé tới nhà chơi, dẫn bé đi chợ, siêu thị, đi bất cứ đâu mà bé có thể nhìn thấy, giao tiếp và đặt câu hỏi ...
Đủ tự tin: tùy vào tính tình bé (tip người cứng rắn, người dễ xúc động, người thờ ơ, người hiếu kỳ luôn quan tâm đến người xunh quanh ...) mà giải thích cho bé biết về sự khác biệt, máy trợ thính là vật giúp bé nghe và quan trọng bé cần nghe để học giỏi, để nghe bố mẹ nói chuyện v.v...

[phi]

Đúng là những lời khuyên rất quý giá và thực tế từ chị Hạnh. Tôi có dịp nói chuyện với chị Hạnh vài lần (chị Hạnh cũng là diễn giả trong 1 hội thảo của CCM), chị Hạnh giao tiếp rất tốt. "rất tốt" đây là so với những người không khiếm thính, nói nôm na là kỹ năng giao tiếp của chị Hạnh hơn hẳn nhiều người tôi từng gặp. Lần đầu tiên hẹn gặp tại quán cà phê, chị Hạnh bước tới chọn góc ngồi và nói chuyện rất tự tin, nắm bắt vấn đề rất nhanh.

Trở lại chuyện bé của bạn, tôi nghĩ bạn nên tự làm thêm video cho con học nếu ở VN không có bán. Bạn coi video mẫu này ở giây thứ 42 sẽ thấy người ta đọc các vần "b" và dạy các chữ. Một cách khác táo bạo hơn là bạn "chôm", tức là tìm các video trên youtube dạy đọc môi, lựa ra các vần có trong tiếng Việt, và cắt video đó ra dạy cho bé. Gọi là "táo bạo" vì chị Hạnh hoặc chị Tường Anh (ngôn ngữ trị liệu) có thể chau mày không đồng ý.

[SONLINH]

hôm nay em lại nhận được mail của chị Hạnh, thực sự em rất hạnh phúc vì có rất nhiều người có tâm huyết đã rất nhiệ tình quan tâm chia sẻ cùng em. Anh Phi luôn trả lời bài viết của em trên diễn đàn, chị Hạnh trả lời mail ngay sau khi em gửi ....
em gửi một vài ý kiến của chị Hạnh để mọi người tham khảo:
1 Tuổi đời: cháu bé sinh năm 2005, quá trẻ để trẻ tự học. Nhưng bé có thể học qua SẮM VAI. Bé có chơi sắm vai không? Bé làm cô giáo, làm bác sỹ v..v... nếu bé chưa biết hay không chơi, em phải chơi cùng bé. Qua trò chơi sắm vai, bé biết tự học những chuẩn mực đạo đức ...
2 Tuổi lắng nghe: được tính khi bé bắt đầu đeo máy trợ thính và đeo liên tục. Theo email em viết, tuổi lắng nghe của con em là 0. Em phải bắt đầu lại từ đầu mới được. Tập cho bé biết khi nào máy trợ thính hoạt động: chỉ tiêu là một tuần để hướng dẫn. Cho bé đeo máy đã bất nút mở cho pin hoạt động. Sau đó cho bé đeo máy mà em cố tình tắt máy, và quan sát phản ứng của bé. Nếu bé vẫn tỉnh bơ, em giả bộ hỏi "con nghe gi không?" nếu bé không trả lời ... em bảo "mẹ nghe thấy tiếng gì bên ngoài, con nghe không? ..." "Mẹ nghe mà ..." "đâu để mẹ xe máy trợ thính của con thế nào?" ...
3 Bé đã biết đọc thơ theo mẹ và đọc với âm điệu trầm bổng giống me, vậy bé nghe và phân biệt được âm thanh đó (phân biết âm thanh có thể chưa hiểu âm lời nói). Bé đọc chưa chuẩn, có thể do: bé chưa nắm mặt chữ, bé chưa hiểu hết ý nghĩa từ nên không nhớ từ, bé nghe chưa chuẩn nên phát âm chưa chuẩn. Có thể kiểm tra bằng cách nói từng từ một với bé. Có hình ảnh của từ kèm theo khi dạy bé nói thì rất tốt.
4 Máy có vấn đề?: sau khi em xác định kỹ, con gái em đã thật sự phân biệt có hay không có ân thanh với máy trợ thính, và khi có âm thanh, bé vẫn cứ tiếp tục không phản ứng với tiếng động ... lúc đó mới nghĩ tới tại cái máy. Tới Cát Tường dể nhờ chỉnh lại máy.
Có nhiều nơi bán máy trợ thính lắm chứ, quan trọng là em ở Quảng Trị đi tới đâu tiện, và nên đeo máy Phonak. Con em đeo Phonak rồi nên không phải lo đâu. Phải chỉnh lại máy.
5 Cháu đang tuổi nhỏ chưa đủ hiểu biết, ít vâng lời. Khi dạy cháu học nghe nói, không nhất thiết phải ngồi vào bàn với tập và vở. Em có thể nói cháu "mẹ và con chơi bán hủ tiếu nhé, bây giờ mẹ mua tô hủ tiếu 10 ngàn (giả vờ đưa tiền bằng vé số, con vào bếp lấy cái tô để bán hủ tiếu đi ..."
6 Phần TẠO MÔI TRƯỜNG XÃ HỘI CHO BÉ vậy là tốt. Bé chưa có nhiều câu hỏi lại vì bé còn nhỏ, thiếu từ ... em gợi ý cho bé thử xem ví dụ: Con thích con gấu này không? Tại sao con thích? Con thích cái gì từ chú gấu này? ...mẹ thích vuốt chú gấu, con thích không? khi nói như vậy, bé sẽ học được từ vuốt và bé cũng nhìn được khuôn mặt mẹ, và bé học được "biết yêu thương, khi vuốt ve chú gấu ánh mắt, nét mặt tươi vui, giọng nói nhỏ nhẹ .v.v...

Em rất cám ơn anh Phi đã gửi cho em đoạn clip, em nhớ có 1 ông giáo sư người nước ngoài (em ko nhớ người nước nào) đã làm nghiên cứu về đề tài "bé yêu biết đọc", chương trình của ông cũng đã được đài truyền hình VN đưa lên sóng giới thiệu, em cũng đã mua 1 bộ đĩa về cho cu Minh, nhưng có điều là chữ tiếng Anh nên cháu ko học được, và khi ông ta đưa chữ ra thì không có mặt người đọc nên em thấy là con em cũng không học theo cách đó được, nhưng những gì mà anh Phi giớii thiệu thì khác, tuy nhiên nếu em làm, em sẽ ko làm đơn điệu như vậy, trẻ con sẽ chán, mà em tính sẽ đưa vô hình ảnh nhiều người đọc, ví dụ : chữ m là cô giáo đọc, chữ l là mẹ đọc, chữ d là bạn Nam đọc, chữ r là bạn Khôi đọc ..... và tương ứng với từng từ có chứa chữ cái sẽ là hình mô tả từ đó, đan xen vô một vài đoạn đọc thơ ngắn - có chữ đi theo như người ta hát ka ra o kê ....tuy nhiên có vấn đề là em sẽ phải kiếm một cái máy quay, hơi khó nhưng em ko biết cách cắt các đoang phim trên mạng rồi ghép lại, vì trình đọ về vi tính của em rất kém.
Em đã làm 1 caí album ảnh các bạn trong lớp cháu, tính để dạy cháu biết cách đọc tên, gọi tên bạn, nhưng cháu rất nhanh chán nên không khả thi.
em băn khoăn: anh nói chị Hạnh giao tiếp tốt, vậy là chị ấy cũng có gặp khó khăn trong giao tiếp hả anh?

[phi]

anh nói chị Hạnh giao tiếp tốt, vậy là chị ấy cũng có gặp khó khăn trong giao tiếp hả anh?

Không, ý tôi nói chị Hạnh giao tiếp tốt, hơn nhiều người không khiếm thính mà tôi từng gặp nữa đó. Vì sao thì tôi không biết, nhưng tôi đoán là trình độ nhận thức (và học vấn) cao, cộng với những gì chị tự học được ... Bạn thấy cô hoa hậu của Hoa Kỳ năm trước nữa, cô ta khiếm thính, cũng đọc môi, và khả năng đối đáp và nhận thức thì quá tuyệt vời.

Cảm ơn bạn đã đăng những trao đổi với chị Hạnh.

[bichhaohn]

E à, nếu con nhà E điếc ở 80db và không có tật khác thì với mức điếc này nếu được hỗ trợ tốt của máy trợ thính và theo đúng phương pháp luyện nghe nói cho trẻ khiếm thính thì bé sẽ có khả năng phát triển ngôn ngữ nói đó. . Nhiều bé ở mức điếc đó được gia đình hỗ trợ tốt có khả năng phát triển ngôn ngữ và đã theo học hòa nhập ở trường tiểu học bình thường rồi.
Theo như E nói “]Bây giờ cháu đã có thể nhận biết mặt số từ 0 - 9, mặt chữ một số chữ nguyên âm, còn phụ âm thì hơi khó phát âm do phải dùng lưỡi nhiều nên cháu chưa học được. Nhưng những khái niệm về số học như to hơn, nhỏ hơn, nhiều - ít thì đến nay cháu vẫn chưa nhận thức được” và vốn từ hiện nay của cháu còn quá ít thì cháu chưa đủ khả năng học hòa nhập đâu E ạ. Chị cho E số điện thoại của 1 bé học sinh của chị, E có thể liên lạc và hỏi kinh nghiệm của mẹ bé Nhung nhé!

Bé Hồng Nhung – trường Xã Đàn – năm nay lên lớp 3 0912759127


Hoặc có gì cần E liên lạc với chị theo địa chỉ Email:bichhaohn@yahoo.com (vì chị ít có thời gian vào diễn đàn lắm!)