Giúp em ạ. Con 30 tháng chậm nói, GT mắt, TTrung kém

[Me Quynh Phuong]

Em chào các anh chị trong BQT diễn đàn. Em nhờ anh chị tư vấn giúp cho bé nhà em.
Con gái e 30th rồi. bé đi trẻ từ lúc 24 tháng, e gửi ở lớp tư có 6,7 cháu thôi. Cháu chậm nói nên Hồi chau 28 tháng e cho chau đi khám ở viên Nhi. Kết luận: cháu có rối loạn tự kỷ kèm chậm pt trí tuệ. Gọi tên be ko quay lại, giao tiếp mắt kém, ko biết khoe, ko biết chỉ bất cứ thứ gì (Những điểm này e chỉ biết đến sau khi e đọc tài liệu mua ở bệnh viện. Hix, e thật tồi khi ko để ý đến sự phát triển của con sớm hơn, bây giờ cũng hơi muộn rồi thì ân hận quá )
Em kể sơ qua thế này, anh chị nhận xét và tư vấn giúp em nhé
+ Về vận động:
Nếu ở nhà hay đến nhà trẻ thì bé ko nghịch, cô dạy hát cũng ngồi vòng tròn cùng các bạn để vỗ tay thôi. Tuy nhiên đến chỗ nào lạ là bé luôn chân luôn tay, sờ mó hết cái này đến cái kia hoặc leo cầu thang, đi suốt mà ko chịu ngồi yên trừ khi ngồi ăn.
Bé tự xúc cơm ăn được tuy còn rơi vãi nhiều.
Em cho ra sân rộng chơi thì bé chạy suốt thôi chẳng chịu đứng im đâu, e cứ phải chạy theo con suốt. Em ko hiểu đây có phải là hình thức cho bé vận động ko ạ? Có nên tiếp tục hay điều chỉnh như thế nào ạ?
Trước khi cho cháu đi khám e có mua đồ chơi xếp hình, thả hình, xếp tháp cho con chơi thì sau 1 vài lần bé chơi đươc (bé ko để ý đến người lớn hướng dẫn đâu mà tự chơi theo ý mình. Một hai ngày sau thì chơi đúng được).
Bé biết ngồi bô từ 12 tháng, đến giờ thì tự biết kéo quần ngồi bô khi có nhu cầu hoặc mang bô ra chỗ bố, mẹ, bà (đặc biệt thích bố cho ngồi bô. Hôm bố về muộn ăn sau cùng, vậy mà đang ăn con ko cần mẹ hay bà cũng mang thẳng bô ra chỗ bố để bố cho ị. )
Bé nhà e sai được việc đơn giản: lấy gối cho mẹ ngủ, lấy lược mẹ chải đầu, lấy điều khiển hoặc điện thoại cho mẹ, lấy khăn cho anh cu (nhà em còn có bé trai 15thang là con của anh trai em), lấy bô cho anh cu tè. Đi học thì cô giáo sai lấy ghế khi ăn, lấy gối khi ngủ, xếp đồ chơi sau khi chơi. Và đặc biệt bé dễ sai khi sắp cho bé đi chơi hoặc cho bé ăn cái gì bé thích
Khi cho ăn thấy đồ ăn rớt ra lập tức bé đi lấy khăn lau ( nhiều khi lấy cả áo), thấy anh cu ăn bị trớ thì chạy đi lấy khăn, ăn xong thì bưng bát đưa mẹ đi rửa
Từ tết ra thì bé biết chỉ quả vàng, quả xanh trên cây quất, nhà e cố gắng dạy chỉ cái khác nhưng hầu như chưa được.
Em cho cháu đi học ở Nhi một buổi, cô giáo nói cháu ngoan ko tăng động nhưng nhận thức kém, tập trung kém, giao tiếp mắt kém. Đi lại xa nên e ko cho bé đi nữa
Hiện giờ em nhờ cô giáo về nhà dạy cháu được 3 buổi rồi, cháu thỉnh thoảng khóc nhưng vẫn ngồi bàn 1h với cô để cô dạy nhưng cô nói cháu ngoan nhưng tập trung kém và giao tiếp mắt cũng kém luôn. Vậy e phải làm thế nào để cháu tập trung tốt a?
Em đọc tài liệu của viên nhi nhưng e cũng ko thể dạy cho cháu được vì người nhà nói cháu ko tuân theo. Bé chỉ nhìn e khi nào chơi ú à, kéo cưa với bé thôi, còn lúc khác thì khó lắm ạ. Để tập giao tiếp mắt cho cháu e làm như tài liệu là đưa vật gì cháu thích gần mắt để cháu nhìn mình 1s,3s,5s rồi đưa cho bé. Em muốn hỏi lúc nào cũng làm như vậy ạ và chỉ vậy thôi ạ?
Gọi vài lần và gọi to thì bé mới quay lại. Tuy nhiên nói đến ăn hay đi chơi thì bé phản ứng nhanh lắm. Em đang dưới bếp hay ở đằng sau bé mà gọi “Phương ơi, uống nước cam” là quay lại ngay
+ Về ngôn ngữ:
Từ lúc 7,8 tháng bé nói được ăn măm, bà bà, me me, nhanh nhanh. Đến giờ cũng chỉ là ăn măm, bà và rất nhiều âm vô nghĩa (e chẳng hiểu bé nói gì, ở nhà cũng vây mà đi học cũng thế)
Bé cũng chỉ nói ăn măm, ạ hay bà khi nao mình chuẩn bị cho bé đồ ăn thôi ạ. Còn lúc khác toàn là âm vô nghia.
Biết khoanh tay ạ, nhưng khi nào cuống lên (sắp đi chơi hay ăn gì) là bé phát âm thành á kéo dài.
Chuẩn bị đi đâu hay có ai đi đâu hay thấy ai vẫy tay thì bé vẫy tay và nói a..a ( có 2 lần nói được từ bai)

Em còn rất nhiều thứ muốn viết ra nhưng lo anh chị ít thời gian nên e hỏi từ từ để anh chị còn trả lời

Đầu năm mới e chúc anh chị sức khỏe dồi dào, gia đình hạnh phúc, ngày càng có ít bệnh nhân và những ca tư vấn như thế này

[phi]

Hiện giờ em nhờ cô giáo về nhà dạy cháu được 3 buổi rồi, cháu thỉnh thoảng khóc nhưng vẫn ngồi bàn 1h với cô để cô dạy nhưng cô nói cháu ngoan nhưng tập trung kém và giao tiếp mắt cũng kém luôn. Vậy e phải làm thế nào để cháu tập trung tốt a?

'

Nếu dạy suốt 1h thì hơi dài . Bạn nói cô giáo chia ra thành 3 tiết nhỏ, mỗi tiết học 15 phút . Khi học xong 1 tiết thì thưởng cho bé cái gì đó / hoạt động gì đó mà bé thích). Làm cái thời khoá biểu cho bé thấy là học xong thì được cái ... (cái mà bạn thưởng).

Bé nhà e sai được việc đơn giản: lấy gối cho mẹ ngủ, lấy lược mẹ chải đầu, lấy điều khiển hoặc điện thoại cho mẹ,

Vậy thì bạn đổi qua kiểu này thử xem: "Mẹ buồn ngủ rồi, lấy cho mẹ cái để mẹ ngủ" hoặc "mẹ cần alô cho bố, lấy cho mẹ đi".

[Me Quynh Phuong]

E xin cảm ơn anh Phi đã trả lời bài của em, dù vẫn chưa được như e mong muốn (vì e hỏi cũng nhiều nên muốn được tư vấn nhiều hơn), e biết chắc là các anh chị cũng bận, thế này e cũng được an ủi nhiều rồi ạ. Em sẽ làm theo lời khuyên của anh.
Nếu khi nào anh chị có thời gian thì giúp em thêm về những vấn đề e đã đề cập trong bài viết nhé
Em chào anh chị

[Me Quynh Phuong]

E cũng hay vào web để lượm lặt thêm thông tin dạy bé và áp dụng cho con mình nhưng thực hiện cho bé khó quá, bé ko hợp tác.
Em thấy thời gian của con trôi nhanh quá mà tiến bộ thì ko mấy nên e sốt ruột và lo lắng quá
Em nêu lại một số vấn đề. Nhờ anh chị hoặc các phụ huynh đã có kinh nghiệm trả lời giúp em
Nếu ở nhà hay đến nhà trẻ thì bé ko nghịch, cô dạy hát cũng ngồi vòng tròn cùng các bạn để vỗ tay thôi. Tuy nhiên đến chỗ nào lạ là bé luôn chân luôn tay, sờ mó hết cái này đến cái kia hoặc leo cầu thang, đi suốt mà ko chịu ngồi yên trừ khi ngồi ăn.
Bé tự xúc cơm ăn được tuy còn rơi vãi nhiều.
Em cho ra sân rộng chơi thì bé chạy suốt thôi chẳng chịu đứng im đâu, e cứ phải chạy theo con suốt. Em ko hiểu đây có phải là hình thức cho bé vận động ko ạ? Có nên tiếp tục hay điều chỉnh như thế nào ạ?

Bé chỉ nhìn e khi nào chơi ú à, kéo cưa với bé thôi, còn lúc khác thì khó lắm ạ. Để tập giao tiếp mắt cho cháu e làm như tài liệu là đưa vật gì cháu thích gần mắt để cháu nhìn mình 1s,3s,5s rồi đưa cho bé. Em muốn hỏi cứ làm vậy để tăng cường giao tiếp mắt của cháu rồi đến lúc nào đó cháu sẽ giao tiếp mắt với mình hay cần làm thêm gì nữa ạ?

Gọi vài lần và gọi to thì bé mới quay lại. Tuy nhiên nói đến ăn hay đi chơi thì bé phản ứng nhanh lắm. Em đang dưới bếp hay ở đằng sau bé mà gọi “Phương ơi, uống nước cam” là quay lại ngay. Vậy e nên làm gì để bé quay đầu lại chỉ khi gọi tên thôi?

Bé chỉ nói ăn măm, ạ hay bà khi nao mình chuẩn bị cho bé đồ ăn thôi ạ. Còn lúc khác toàn là âm vô nghia do bé tự nói.
Biết khoanh tay ạ, nhưng khi nào cuống lên (sắp đi chơi hay ăn gì) là bé phát âm thành á kéo dài.
Bé chuẩn bị đi đâu hay thấy ai vẫy tay thì bé giơ tay, xòe tay và nói a..a hoặc be…để chào( bé chưa biết vẫy tay
Ra đường đôi khi gặp người lạ thì bé cũng làm vậy, e ko biết điều này tốt hay xấu ạ?

Em cũng dạy bé nhiều mà vẫn chưa biết chỉ bố đâu, mẹ đâu, con đâu hay chỉ mắt mũi. Bé ko tập trung nghe. Vậy e nên làm thế nào để bé chỉ được?

Em cho con nhặt đỗ tương vào lọ, bé nhặt được ngày đầu tiên, từ ngày thứ hai ko nhặt nữa mà chỉ nghịch và đôi khi xếp thẳng hang. Em nhặt cùng thì bé đòi hết ko cho ai đụng vào, nếu ko trả bé thì bé la khóc . Em phải làm thế nào a?

[phi]

Em cho con nhặt đỗ tương vào lọ, bé nhặt được ngày đầu tiên, từ ngày thứ hai ko nhặt nữa mà chỉ nghịch và đôi khi xếp thẳng hang. Em nhặt cùng thì bé đòi hết ko cho ai đụng vào, nếu ko trả bé thì bé la khóc . Em phải làm thế nào a?

Tại sao bạn dạy bé nhặt đỗ tương cho vào lọ ? Vì bé yếu vận động tinh hay sao ? Nếu đúng là vậy thì cứ để bé nhặt ra xếp hàng dọc, tập vđ tinh còn tốt hơn nhặt cho vào lọ đấy chứ.

Bé chỉ nhìn e khi nào chơi ú à, kéo cưa với bé thôi, còn lúc khác thì khó lắm ạ. Để tập giao tiếp mắt cho cháu e làm như tài liệu là đưa vật gì cháu thích gần mắt để cháu nhìn mình 1s,3s,5s rồi đưa cho bé.

Có giáo viên thì đưa vật lên ngang mắt, rồi búng tay kêu cái tách (hay họ có 1 cái kẹp gắn vào kính đeo mắt của họ, họ bật vào cho kêu) để cho bé chú ý nhìn . Theo tôi thì đó chỉ là mẹo vặt, mà đã là mẹo vặt thì làm nhiều sẽ mất công dụng.

Người lớn chúng ta giao tiếp mắt để khởi đầu 1 câu nói, cho nên cái mục tiêu bạn muốn dạy gọi là language initiation / bắt đầu câu giao tiếp. Chú trọng cho bé biết khởi đầu giao tiếp, chịu nói ra cái mình muốn chứ đừng coi trọng cái giao tiếp mắt quá . Bé nhìn bạn mà không nói gì, thì là là chỉ liếc bạn 1 cái rồi chịu nói ra cái bé muốn, đúng không?

[Me Quynh Phuong]

Em cảm ơn anh đã trả lời bài em.
Con em tập trung kém. Em đọc thông tin một số phụ huynh chia sẻ trên mạng thì nói cho bé xâu vòng hoặc nhặt đỗ, gạo vào lọ thì sẽ rèn tính tập trung, chú ý của bé mà (bé nhà em thì ko chịu xâu vòng rồi). Vậy anh chị cho e hỏi, có cách nào rèn sự tập trung chú ý cho bé ko ạ?
Về giao tiếp mắt anh nói thì e hiểu rồi, nếu làm như vậy thôi thì e nghĩ cũng ko có tác dụng vì bé cũng chỉ nhìn vào bánh, chẳng nhìn gì vào mắt em cả. Vậy e cứ chơi ú à, kéo cưa với con để con chủ động nhìn e cười thì tốt hơn đúng ko anh.
Bé nhà e chơi xếp tháp, xếp cốc, thả hình được vài lần lại quay ra xếp hàng anh ạ. Vậy e cần điều chỉnh thế nào, cất đồ chơi đi ạ?

[bienca]

Mình xin chia sẻ lan man với mẹ Phương một chút nhé. Mình thấy sau hai năm rồi, mà mình vẫn còn thấy mới mẻ với từ tự kỷ, một số mẹ đã vững vàng hơn nhiều mong sẽ chia sẻ với mẹ QP.

“Tập trung” là đòi hỏi hơi cao với các bé nhỏ. Mình nghĩ “tập trung” gần như là một đòi hỏi, một kỹ năng khi xử lý thông tin, công việc (ví dụ bé nhớ các câu lệnh để thực hiện, bé làm được một việc gì đó như cởi áo, quần, ăn cơm, bé chơi trò gì đấy, bé ngủ…) Từ “tập trung” nó mênh mông, mơ hồ thế đấy. Hoạt động gì mà chẳng cần tập trung. Mình thì sẽ không đòi hỏi con còn nhỏ đạt được mục tiêu này, mình sẽ bắt đầu từ những kỹ năng chú ý, bắt chước, luân phiên khi chơi, và một số kỹ năng khởi đầu trong sinh hoạt (như cầm cốc, cầm thìa….).
Bạn thấy không mỗi người một cách nghĩ, một cách làm. Vấn đề là bé của bạn bắt đầu học những cái gì trước nhất, sẽ không giống như bé A, bé B. Mặc dù các mục tiêu về nội dung, định hướng thì giống nhau. Bạn sẽ lựa chọn, lập kế hoạch, và đánh giá việc thực hiện kế hoạch hàng ngày (mình thấy một trường chuyên biệt có bảng kế hoạch này, với chi chít mục tiêu hết hai mặt A4 và đánh giá bé làm được, chưa làm được, hoặc làm có sự hỗ trợ). Trường chuyên biệt thì họ làm được thế vì đó là công việc của họ, còn kế hoạch cá nhân của mẹ mà khủng bố thế này thì mình chịu. Khi bạn lên kế hoạch rồi, bạn thấy thời gian ngắn lắm, và mình cần tranh thủ. Các hoạt động với bé có khi chỉ 5, 10 phút thôi mà vẫn hiệu quả, có khi một tiếng mà mẹ con loay hoay chẳng biết làm gì để giết thời gian (vì hoạt động con không hào hứng tham gia, mẹ k tìm được cách đúng, con không hiểu và k hợp tác, hoặc lúc đó mẹ mệt quá rồi chỉ muốn nằm ngủ thôi ).
Khi mình mới chân ướt chân ráo vào diễn đàn, mình đã được biết tới ba lĩnh vực phải can thiệp cho trẻ TK là nhận thức, ngôn ngữ, hành vi. Ba mảng phải can thiệp đồng thời và suốt đời với trẻ TK, có thể mỗi lúc một mảng nào đó sẽ phải nhấn mạnh để đáp ứng nhu cầu của bé. Tới giờ thì đầu mình mới “vỡ” ra đấy (muộn quá phải không bạn). Vì vậy, việc thường xuyên học hỏi, vận dụng, trao đổi rất có lợi cho bố mẹ. Rồi mình từng nghĩ mình là người can thiệp tốt nhất cho con, nhưng giờ thì mình thay đổi (vì có những thứ quan trọng cháu không học được từ mình vì mình không dạy hoặc không dạy được, cháu học từ cô và bạn bè, xung quanh). Rốt cuộc vẫn phải có một môi trường chẩn đoán nghiêm túc, nghiên cứu, giáo dục chuyên biệt chuyên nghiệp, sẽ giúp ích cho bố mẹ có con TK, hay bị chẩn đoán có nguy cơ TK. Mỗi nhà mỗi cảnh, nhưng sự chuyên nghiệp, sự hưởng ứng của cộng đồng sẽ tốt hơn cho trẻ TK, hơn là cách làm ruộng nhà ai nhà ấy cấy.

[phi]

Em đọc thông tin một số phụ huynh chia sẻ trên mạng thì nói cho bé xâu vòng hoặc nhặt đỗ, gạo vào lọ thì sẽ rèn tính tập trung, chú ý của bé mà (bé nhà em thì ko chịu xâu vòng rồi). Vậy anh chị cho e hỏi, có cách nào rèn sự tập trung chú ý cho bé ko ạ?

Giáo dục đặc biệt có cái khổ là nó không áp dụng đại trà cho mọi trẻ được, nên khi truyền người này qua người kia, sự thích hợp đã mất đi rất nhiều. Nếu xâu vòng và nhặt đỗ tăng sự tập trung, thì thà là tôi cho bé ngồi xỏ dây giầy, vì ít ra cũng áp dụng vào được kỹ năng tự đi giày sau này. Khi cho con bạn làm gì, hãy tự hỏi tại sao con cần làm như vậy? Vậy cho trẻ nhặt đỗ có hại gì không? Chẳng hại gì cả, còn tập khéo tay nữa là khác. Nhưng số thì giờ can thiệp của con bạn có hạn, bạn tự hỏi xem nên bỏ giờ ra làm gì vào lúc nào. Ý này giống như ý bạn BienCa nói ở trên.

Tôi có một HS ở Ban Mai mà có lúc, bài học của em là cô đọc 1 chuỗi các sự vật không liên quan, em lập lại. Tôi ra bài đó sau khi chính tôi làm test cho em. Bài học này chỉ đúng cho em này vào lúc này, truyền qua em khác thì mất thì giờ tai hại. Vì vậy bạn thấy tại sao tôi và cô Tường Anh nhiều khi "sợ" hội thảo lắm . Vì mình luôn bị dí, hỏi cái gì đó thật cụ thể, thật "mì ăn liền". Mà mình biết nói ra thì mọi người có thể truyền nhau, làm không đúng ý mình ban đầu.

Trở lại việc bạn hỏi về tập trung, thì tập trung cho trẻ TK là kỹ năng chú ý vào 1 việc có nhiều công đoạn, không để các sensory bên ngoài (tiếng ồn, ánh sáng ...) làm mình hỏng việc. "Có nhiều công đoạn" là sao? Là làm theo các bước, có dịch chuyển trong sự nhận thức . Ví dụ như làm cái A, chuyển qua cái B... Nhặt đậu thì chỉ là 1 công đoạn lập lại nên tôi không biết nó đúng hay sai. Nhiều khi người nào chỉ bạn họ làm đúng (cho truong hop con họ), nhưng chúng ta bắt trước sai thì sao?

Hôm vừa rồi cũng vậy, 1 bé ở Ban Mai có hành vi, cho mặc áo cát vào hành vi biến mất ngay. Nhưng đâu phải em nào cũng cho mặc áo cát . Nó nặng, mặc vào làm lệch lạc xương của bé thì sao?

Tôi nói vậy không phải để làm bạn mất niềm tin. Bạn đang làm điều rất tốt là nói về con mình, hỏi mọi người là bạn đang làm vầy có đúng không. Từ từ bạn sẽ tìm ra được cái căn bản nền, và nhận ra cái gì nên, cái gì không thích hợp . Khi ai chỉ bạn gì, bạn hỏi họ xem tại sao, rồi đem ra phân tích nhé.

Vậy e cứ chơi ú à, kéo cưa với con để con chủ động nhìn e cười thì tốt hơn đúng ko anh.

Cái này thì tốt quá rồi, vì sao?

1/ Vì nó là trò chơi tuong tác giữa mẹ và con, không phải là giờ học giữa cô giáo và học trò
2/ Bạn có thể ú à bằng cách chui vào chăn rồi chui ra, cho bé biết khái niệm hiện ra/mất đi (nó giống như cái test bỏ đồ chơi dưới gối xem bé có tìm không).
3/ Trong khi chơi, từ từ đổi các âm "ú" "à" sang các âm khác
4/ Đổi vai, cho bé trốn mẹ tìm
5/ Bạn siêng nữa thì lấy máy ra quay, thỉnh thoảng chiếu lại cho bé coi cảnh 2 mẹ con chơi ú à

Còn lúc khác toàn là âm vô nghia do bé tự nói.

Vào lúc này thì tạm đừng lo việc có nghĩa, có đúng ngữ cảnh không. Nói theo bé, làm sao cho bé phát âm càng nhiều từ càng tốt . Từ từ chúng ta nó về nói đúng ngữ cảnh sau.

được vài lần lại quay ra xếp hàng anh ạ.

Bạn lấy 3 hình "quả trứng", "quả trứng đang nở" và "gà con" ra cho bé xếp . Dạy bé xếp cho đúng thứ tự .

[Me Quynh Phuong]

Cảm ơn mẹ biển cả nhé, nói tập trung đối với bé thì nhiều quá, mình cần bé chú ý nhưng lại hiêu tập trung chú ý là một. Vậy có cách nào rèn sự chú ý cho con, mẹ bienca hoặc Ph nào có kinh nghiệm chia sẻ mình với?
Hix, mình đọc khá nhiều bài của các ph trên này và thấy nhiều bé đã nói được từ này từ kia còn con mình thì có nói được từ đơn nào đâu, toàn bập bẹ với âm vô nghĩa và mình thì chưa biết bắt đầu cho con như thế nào là tốt nhất, cái gì cũng thấy hay, cũng muốn mà thực hiện với con mình sao khó quá, ko biết khi nào con gọi được "mẹ ơi" nhỉ ( bà nội ở quê bảo mấy tháng nữa bà ra chơi mà P gọi được "bà ơi" thì bà mừng lắm, mong ước đơn giản vậy thôi mà...)

[Me Quynh Phuong]

Em ko biết sáng tạo trong dạy con nên những điều anh chỉ bảo thì e chẳng nghĩ ra được đâu. Em cảm ơn anh nhiều lắm. e sẽ áp dụng ngay
Vì em chưa có cách dạy con, tài liệu của viện Nhi thì e có mua nhưng khó thực hiện nên e hay vào web lượm lặt thông tin, cái gì dễ thì thực hiện cho con thôi anh ạ.
Em cũng làm theo cách mà học được từ một số Ph, đó là khi con đòi gì mình để con tự chỉ hoặc tự nói ra ( nói vuốt đuôi thôi) mà cũng chẳng được, bé ko nói gì, chỉ khoanh tay nói ạ( có lúc chỉ khoanh tay thôi), vậy là em lại đưa đồ ăn cho con. Trời đánh tránh miếng ăn, chẳng nhẽ lại ko cho con ăn nữa?
Em cũng hay nói những âm dễ hay gặp để bé bắt chước ( si...si... để si tè, hay à... kiểu mình cho cốc lên miệng và uống nước xong, hay kh...khò... ) thấy bé cũng bắt chước được, Vậy tốt ko anh và nên phát triển thế nào cho có hiệu quả nữa ạ ( vì e dạy những âm hay nhưng từ khác bé ko chịu nói, cô giáo dạy cũng vậy bé ko chịu nói theo)