- de-men.jpg (10.21 KiB) Đã xem 30979 lần.
Copyright: Tô Hoài
Copyleft: ConCủaMẹ
Tôi sống độc lập từ thuở bé
Bài hát ru đầu đời
Tôi sống độc lập từ thuở bé. Đó là tục lệ lâu đời trong họ dế chúng tôi.
Vả lại, mẹ thường bảo chúng tôi rằng: “Phải như thế, để các con lớn lên sống tự lập. Con cái mà cứ bám vào bố mẹ thì sinh ra tính ỷ lại, xấu lắm, rồi mai sau sao ra đời được”.
Lứa sinh ấy, chúng tôi có cả thảy ba anh em. Chỉ ở được với mẹ hai hôm, tới hôm thứ ba, mẹ đi trước, ba đứa tôi tấp tểnh theo sau. Mẹ dẫn chúng tôi đi, đặt mỗi đứa vào một cái hang ở bờ ruộng phía bên kia chỗ trông ra đầm nước mà mẹ đã chịu khó đào bới thành hang, thành nhà cho chúng tôi từ bao giờ. Tại đây, tôi bắt đầu vào cuộc đời của tôi. Tôi lấy cái sự ung dung độc lập của mình làm một điều thích lắm. Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào hang, hì hục đào khoét dựng nên một ngôi nhà khang trang từ chính bàn tay mình.
Có lẽ vì quen sống độc lập nên tôi ghét tên dế choắt cạnh nhà. Dế Choắt đã lớn mà còn sống với mẹ. Mẹ Choắt chiều Choắt lắm: lúc thì mang cỏ non về đút cho Choắt ăn, lúc thì bỏ ca làm chạy về thăm Choắt. Biết Choắt ham chơi nên mẹ Choắt cũng chẳng cho Choắt đi học. Bằng tuổi tôi nhưng Choắt vẫn chưa biết chữ. Tối ngày ở trong nhà nên Choắt bộ dạng cũng ốm yếu.
Gặp tôi dế Choắt chỉ dám len lén nhìn. Mỗi lần tôi quát lên thì Choắt lại tụt đầu vào hang, ú ớ rồi lăn đùng ra nền nhà. Các chị Cào Cào đầu xóm có can ngăn, tôi quát thêm tiếng nữa thì chui hết xuống cỏ. Tôi tưởng tôi là tay ghê ghớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi. Chao ôi, có biết đâu rằng tôi đã phải trả giá cho những cử chỉ hung hăng của mình. Và đó cũng là lý do tôi đã bỏ xóm Chùa ra đi.
Một hôm đi học về tôi thấy dế Choắt mon men ra ngoài chơi. Bỗng thoắt cái chị Cốc từ mặt nước bay lên, đậu ngay cạnh cửa hang cách đó có mấy bước. Tính tôi nghịch ranh, rình đến khi chị Cốc đang rỉa cánh quay đầu lại, tôi cất giọng ví von:
Cái Cò, cái Vạc, cái Nông
Ba cái cùng béo, vặt lông cái nào
Vặt lông con mẹ Cốc cho tao
Tao nấu, tao nướng, tao sào, tao ăn
Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát vẳng vẳng lên thì giật nẩy hai đầu cánh muốn bay. Định thần nhìn lại thì thấy dế Choắt ngoài cửa hang, chị trợn tròn mắt, hỏi:
- Mày cạnh khóe gì tao thế?
- Ơ...ơ...
- Mày nói gì?
- Ơ...ơ...
- Lì hả? Lì này! Lì này!
Mỗi câu “lì này”, Cốc lại giáng cho dế Choắt một mỏ. Mỏ Cốc như cái dùi sắt, bị trúng hai mỏ, Choắt quẹo xương sống lăn ra, kêu váng. Chị Cốc thấy vậy cũng sợ. Chị ngừng mổ, ngẫm nghĩ một lúc rồi bay qua bên kia bờ ao. Tôi mon men bò lên thì thấy dế Choắt khóc thảm thiết. Không biết ai gọi từ bao giờ mà mẹ Choắt đã tất tả chạy về.
- Khổ thân con tôi quá. Sao thế này hả con?
Choắt không ngồi dậy được nữa. Thấy thế, tôi tới nói rằng:
- Cháu chỉ đùa chơi với chị Cốc, có biết cơ sự thế này. Cũng tại Choắt nó lì quá, đã không chạy vào hang mà còn không đáp lời chị Cốc.
- Em nó dại lắm, có nói năng ra lời gì đâu. Cô vất vả đi làm cả ngày. Cháu ở cạnh nhà, không bao bọc em nó thì thôi, sao lại làm ra cơ sự này?
- Cô Cóc đầu làng nói Choắt nó dại thế cũng tại cô không biết dạy con thôi. Chẳng phải lỗi tại cháu.
Tôi nói thế nhưng lòng cũng hối. Chiều hôm đó trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt nước dâng trắng mênh mông. Bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le le cùng bay về kiếm mồi. Họ cãi cọ rầm rầm chỉ vì tranh một mồi tép. Tôi đứng trong bóng hoàng hôn tỏa suy nghĩ việc đời như thế, cũng lấy làm băn khoăn. Chợt nghe tiếng hát văng vẳng nhà bên, tôi mon men lại gần nhìn lén vào thì thấy dế Choắt đang thở thoi thóp. Mẹ dế Choắt thì ôm Choắt trong lòng, vừa gạt nước mắt vừa ru rằng:
Ầu ơ
Dí dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi
Khó đi mẹ cũng cố đi
Con đi trường học, mẹ đi trường đời
Cái đèn dầu lạc hắt bóng hai mẹ con lên tường, lời ru buồn nghe mênh mang trong chiều mưa, lòng tôi chợt dâng lên niềm hối hận. Hôm sau tôi dậy sớm qua nói lời xin lỗi mẹ Choắt, thưa rằng:
- Cháu hối lắm. Choắt có bị gì thì chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của cháu. Cháu chẳng biết làm thế nào chuộc được tội bây giờ? Cô muốn bắt đền bao nhiêu cỏ cháu cũng xin nộp.
Tôi không ngờ mẹ Choắt lại nói với tôi một câu thế này:
- Thôi, em nó cơ sự như vầy cũng không phải lỗi mình cháu. Không phải cô không biết dạy con, mà sinh ra em nó đã không được như cháu. Lúc cháu biết gáy thì Choắt còn chưa biết nhai cỏng cọ. Nay cháu đến tuổi đi học thì Choắt vẫn chưa biết gọi mẹ. Cháu từ nay đừng bắt nạt em nó nữa là cô vui rồi.
Tôi về nhà ngồi lặng hồi lâu, nghĩ về bài học đầu tiên trên đường đời. Sáng hôm sau tôi hái ít cỏ bỏ trước cửa hang Choắt, khóa trái cửa nhà mình và từ giã cái xóm Chùa ra đi.
Lời bàn của Dế Cụ
Dế Mèn chọc ghẹo Cốc, nghĩ rằng có chuyện gì thì dế Choắt chỉ chạy tuột vào hang là xong. Nào ngờ Choắt chẳng hiểu nguy hiểm là gì, đứng ì ra cho Cốc mổ.
Cốc hỏi nhưng Choắt không trả lời. Cốc lại tưởng Choắt đã trêu mình còn đổ lì không xin lỗi nên mới mổ cho vài cái.
Cóc thấy Choắt ở với mẹ, được mẹ lo cho từng tí, nên cho rằng Choắt dại là do mẹ Choắt không biết dạy con.
Thế mới biết việc nhà dế Choắt không đơn giản như mọi người nghĩ.
Tại sao dế Mèn lại bỏ xóm Chùa mà đi, xin xem hồi sau sẽ rõ.
ConCủaMẹ.com