Sammy 3 tuổi chậm nói

[Cẩm Tú]

Xin chào các anh chị chuyên gia,

Em có con trai 3 tuổi, Sammy, có nét tự kỷ, bé chậm nói nhưng hay nói linh tinh vô nghĩa. Em dạy bé nói baba, má má, ông bà, ... thì bé không chịu nói, khi nào bực tức cái gì thì lại kêu la baba, má má, ...Bé hiếu động, thích chơi xếp chữ theo thứ tự 26 chữ cái alphabet và đọc được rõ 26 chữ cái này. Em muốn nhờ anh chi tư vấn để em biết cách dạy và chơi với bé. Ngoài ra, em cũng muốn ghé thăm trường Ban Mai để xem có thể cho bé vào học. Em có cần phải làm hẹn trước và gặp cụ thể ai không?

Cảm ơn,
Cẩm Tú

[phi]

Em muốn nhờ anh chi tư vấn để em biết cách dạy và chơi với bé. Ngoài ra, em cũng muốn ghé thăm trường Ban Mai để xem có thể cho bé vào học.

Chúng ta có thể đối mặt với nhiều vấn đề khác nhau như sau:

1) Bé có hiểu những từ "baba" hay "má má" là ai không? Hay bé hiểu và khi bực tức hét lên "baba" / "má má" là lúc bé gọi những người đó để nhờ giúp đỡ?
2) Bạn nói bé biết mặt 26 chữ cái. Nhưng bé biết nó là ký hiệu ngôn ngữ hay bé biết nó như 1 dạng hình ảnh?
3) Việc bé đọc được từng chữ cái không đủ để quyết định bé sẽ phát triển ngôn ngữ bình thường, bé thuộc dạng chậm phát triển ngôn ngữ, hay Tự kỷ. Có những bé đọc vanh vách các chữ cái từ rất nhỏ, nhưng sau này sẽ bị khó khăn ngôn ngữ, không nói được các câu dài và phức tạp.
4) Có khả năng bé có vấn đề mặt giao tế do đó bé không chịu nói khi bạn yêu cầu.

Bạn đưa tới Ban Mai, có lẽ (vì tôi chưa biết rõ bé) tôi sẽ để giáo viên cho chơi các vật dụng khác không phải chữ cái coi bé sắp xếp ra sao. Sau đó tôi cần xác định bé có hiểu những từ đó không, hay hiểu và kêu vì có nhu cầu cần giúp đỡ. Ở độ tuổi 3T thì vốn từ của bé như bạn kể là quá ít. Ở độ phát triển ngôn ngữ chuẩn, bé 3T đã có thể nói các câu từ 3 tới 5 chữ, hỏi được các câu hỏi ngắn, và thường thì không chơi trò chơi xếp chữ.

Giả sử lọt vào trường hợp thứ 4, tùy vào thời gian bắt đầu can thiệp (sớm hay muộn), bé có thể bớt bị hạn chế về mặt giao tế (chịu sử dụng ngôn ngữ, chịu giao tế). Tôi nói "có thể bị bớt hạn chế" vì xét về mặt chuyên môn, không ai có thể "chữa khỏi" các rối loạn về giao tế này được, mà chỉ giúp bé giao tế với mức tốt nhất có thể được.

Giờ bạn cho tôi biết bé chơi các đồ chơi khác không phải chữ cái ra sao nhé? Và cho biết theo bạn thì bé có biết "má" là má của mình không?

Em có cần phải làm hẹn trước và gặp cụ thể ai không?

Bạn gọi cho trường hay email cho họ (coi số đt / email ở truongbanmai.com). Họ sẽ coi thời khóa biểu và hẹn với CCM ngày giờ cụ thể (thường là buổi sáng bên VN). CCM và Ban Mai lên kế hoạch trước. Giáo viên sẽ biết phải làm gì khi bé tới lần đầu (initial screening). Sau đó có thể họ cần hẹn lại 1 hay 2 lần nữa trước khi cho biết cụ thể là khi nào đi học và cần làm những gì. Bạn liên lạc với họ thì sẽ rõ hơn.

[Cẩm Tú]

Hi anh Phi,

Cảm ơn sự hồi âm của anh.

Em cũng thừa nhận rằng con em có vấn đề về ngôn ngữ và giao tiếp, vốn từ của bé rất ít, không thích chơi với các trẻ khác, la hét kêu baba, má má có vẻ như muốn giúp đỡ.

Với các đồ chơi khác thì cũng thích xếp thành hàng dài, theo thứ tự, không thích người khác thay đổi.

Em sẽ liên lạc với trường sớm.

[phi]

Bạn có thể cho biết các món đồ chơi đó là gì không? Nó là các món đồ chơi có tác dụng riêng (functional toy) hay đồ chơi bình thường? Nhớ kể cho tôi nghe cụ thể nhé.

Bạn cần điền nhiều thông tin khác trước khi đưa bé tới Ban Mai. Bạn có thể gọi cho trường để lấy mẫu thông tin qua email được không? Họ không có email hay số đt gì của bạn cả.

[Cẩm Tú]

Hi anh Phi, sorry không trả lời anh sớm. Email của em là: hangoccamtu@yahoo.com

Tuy nhiên, chắc em chưa có điều kiện cho bé học ở Ban Mai được. Có thể em sẽ đưa bé về Mỹ để tiếp tục theo dõi và đi học.

Hiện tại, hơn 1 tuần ở VN thăm gia đình, thấy bé nói được nhiều một số từ đơn khi dạy bé qua hình (cam, nho, chuối, chim, apple, ball), em và ông bà ngoại vỗ tay khen thì bé thích thú và nhìn vào mắt mọi người. Bé hay thích đọc ABCDEFG... có khi hát một mình các chữ này nữa ( có thể vì em hay cho bé nghe những bài hát này). Bé cũng hay nói nhiều câu linh tinh vô nghĩa, nói rất lâu, vừa nói vừa dùng tay, ánh mắt diễn tả, giống như là đang nói gì với em, mà em ko hiểu được. Khi em dạy bé kêu Ma' khi cần giúp đỡ thì bé không chịu nói theo, cứ cố kéo tay em để kêu giúp. Anh có thể cho em ý kiến về vấn đề này ko?

Còn về đồ chơi yêu thích của bé bây giờ là những ABC card (xếp theo thứ tự) và những hình ảnh có chữ alphabet. Lúc trước thì thích xếp hàng car toys, giờ thì ko thích trò này nữa.

[phi]

Tuy nhiên, chắc em chưa có điều kiện cho bé học ở Ban Mai được. Có thể em sẽ đưa bé về Mỹ để tiếp tục theo dõi và đi học.

Huh? Nếu bé đang bên Mỹ, tại sao bạn lại muốn mang về VN? Tôi không hiểu gì cả.

[Cẩm Tú]

Chào anh Phi,

Lâu lắm rồi không lên diễn đàn, so sorry không trả lời anh. Em và bé ở Portland, Oregon gần 3 năm. Bác sĩ đã chẩn đoán bé bị TK. Bây gio` bé đang được đi học lớp đặc biệt (3 days/ week, 3h/ day) gần 5 tháng có speech và OT therapy. Bé có biết chú ý hơn một chút, nhưng vẫn chưa nói được nhiều, vẫn hát lặp đi lặp lại ABC song, bé không nói những từ như đã nói trước đây về VN chơi. Khi đi ra ngoài, bé cũng có những behavioral problems như là hay chạy, không biết sợ nguy hiểm, la khóc không chịu ngồi yên ở trong phòng đọc truyện ở thư viện, hay ngồi yên ăn ở tiệm ăn.
Em lo lắng quá, em có gặp mấy người social workers và bác sĩ xin contact với cộng đồng cha mẹ có con bị TK ở đây, nhưng không liên lạc với ai; muốn tìm người Việt thì cũng ít ai muốn chia sẻ. Lần trước em hỏi thăm về trường Ban Mai là có ý định cho bé ở VN một thời gian và học ở đó. Ở VN em có gia đình người thân có thể phụ giúp, ở Oregon thì em đi học, chồng em đi làm, không dành được nhiều thời gian cho bé ra ngoài hay chơi vói bé.
Thêm nữa, em cũng muốn hỏi thăm anh về trường học dành cho trẻ TK ở Cali nơi anh làm việc như thế nào. Nếu có điều kiện tụi em sẽ move qua đó cho bé học hành.
Mong ý kiến chia sẻ của anh.

Cẩm Tú

[phi]

Em lo lắng quá, em có gặp mấy người social workers và bác sĩ xin contact với cộng đồng cha mẹ có con bị TK ở đây, nhưng không liên lạc với ai; muốn tìm người Việt thì cũng ít ai muốn chia sẻ. Lần trước em hỏi thăm về trường Ban Mai là có ý định cho bé ở VN một thời gian và học ở đó. Ở VN em có gia đình người thân có thể phụ giúp, ở Oregon thì em đi học, chồng em đi làm, không dành được nhiều thời gian cho bé ra ngoài hay chơi vói bé.
Thêm nữa, em cũng muốn hỏi thăm anh về trường học dành cho trẻ TK ở Cali nơi anh làm việc như thế nào. Nếu có điều kiện tụi em sẽ move qua đó cho bé học hành.
Mong ý kiến chia sẻ của anh.

Tôi có học trò ở BanMai nay đã qua Mỹ, cũng bị khó khăn y như bạn, tức là cha mẹ ít có thì giờ cho bé sinh hoạt ở ngoài, và nơi bé sinh sống không có SLP nói tiếng Việt.
Nếu bạn qua California, cũng chưa chắc vùng bạn ở, học khu của bạn có SLP nói tiếng Việt. Bạn nói hiện đang ở Oregon bận rộn nên không có nhiều thì giờ cho con, vậy thì bạn về California bạn có rảnh rỗi hơn không?

Có 2 lý do tôi nói điều này: một là ở California, có vùng mức sống rất đắt đỏ và cuộc sống rất cạnh tranh, bạn về đây có lẽ sẽ còn bận hơn trước . Hai là tuy ở California đông người Việt hơn, chưa chắc đã có nơi phụ huynh sinh hoạt như bạn hy vọng. Trường học ở Hoa Kỳ thì tuỳ vào học khu mình ở, điều này chắc bạn biết rồi đó. Những nơi trường học càng tốt thì nhà cửa càng đắt đỏ, vì ngân sách trường học lấy từ thuế nhà ra mà.

Thêm nữa, em cũng muốn hỏi thăm anh về trường học dành cho trẻ TK ở Cali nơi anh làm việc như thế nào

Cái này tuỳ bạn ở cụ thể vùng nào, khó nói trước được . Nhìn chung thì toàn California, hay toàn Hoa Kỳ các trường chất lương cũng có tốt, chưa tốt, nhưng không chênh lệch nhiều đâu. Lý do chính làm bạn muốn dọn đi là vì sao?

[Cẩm Tú]

Hi anh Phi,

Tôi có học trò ở BanMai nay đã qua Mỹ, cũng bị khó khăn y như bạn, tức là cha mẹ ít có thì giờ cho bé sinh hoạt ở ngoài, và nơi bé sinh sống không có SLP nói tiếng Việt.

Cho em hỏi, cháu học trò này chắc đã có nhiều tiến bộ sau khi học ở BM hả anh? và qua Mỹ lại có thể học chung lớp với các bé bình thường khác ok hả anh?

Còn việc tính qua California là chuyện tương lai khoảng 3 năm nữa, khi đó có ông bà Ngoại được bảo lãnh qua, có thể phụ giúp lo cho bé. Em tính sẽ dọn đến tiểu bang có khí hậu ấm áp hơn, thì sẽ dễ dàng cho ông bà và cháu đi ra ngoài chơi nhiều hơn. Ở Portland chỉ có mùa hè em dẫn bé ra ngoài chơi thường xuyên hơn, thấy bé vui vẻ ít cáu giận, thoải mái calm down nhiều hơn. Các mùa còn lại ở đây thì mưa, gió, trời lạnh lắm nên ngại cho bé ra ngoài; ở trong nhà hoài thấy bé có nhiều behavioral problems.

Hiện tại bé đi học ở lớp đặc biệt khoảng 9h/ tuần, em đang xin thêm 1h cho mỗi SLP và OT tại nhà, tổng cộng là bé có khoảng 11h/ tuần. Trong khi, em được biết theo thông tin của website Autism Speak thì trẻ em TK trong độ tuổi mẫu giáo nên nhận được khoảng 25 hours of structured intervention per week. Như vậy con em có đang bị ít thời gian can thiệp không? Xin anh cho ý kiến.

Ở nhà em cũng có tập cho bé giao tiếp và routine sinh hoạt trong ngày bằng những hình vẽ, bé có chút hiểu biết về những routines này, nhưng vẫn chưa nói được những từ em dạy, chỉ nói linh tinh nhiếu. Có phải trở ngại cho bé khi phải nghe cùng lúc 2 ngôn ngữ, đi học cô giáo nói tiếng Anh, về nhà ba mẹ nói tiếng Việt với chút tiếng Anh. Nên em cũng đang suy tính cho bé về VN học một thời gian, vì lần trước về VN chơi 2 tháng thấy bé nói được nhiều từ đơn có nghĩa, không biết anh có góp ý gì không?

[phi]

Ở Portland chỉ có mùa hè em dẫn bé ra ngoài chơi thường xuyên hơn, thấy bé vui vẻ ít cáu giận, thoải mái calm down nhiều hơn. Các mùa còn lại ở đây thì mưa, gió, trời lạnh lắm nên ngại cho bé ra ngoài; ở trong nhà hoài thấy bé có nhiều behavioral problems.

Đúng như bạn nói, ở VN về mặt giao tiếp xã hội thì rất tốt vì bé có điều kiện gặp nhiều người khác nhau trong ngày.

Còn việc tính qua California là chuyện tương lai khoảng 3 năm nữa, khi đó có ông bà Ngoại được bảo lãnh qua, có thể phụ giúp lo cho bé. Em tính sẽ dọn đến tiểu bang có khí hậu ấm áp hơn

Ồ, vậy thì còn lâu mà. Vậy ông bà ngoại sẽ là người tương tác chính cho bé sau này? Nếu ông bà có thể, bạn nên để ông bà tìm hiểu thêm về TK ngay từ giờ nhé, để biết cháu mình ra sao mà còn giúp chứ.

Cho em hỏi, cháu học trò này chắc đã có nhiều tiến bộ sau khi học ở BM hả anh? và qua Mỹ lại có thể học chung lớp với các bé bình thường khác ok hả anh?

Tiến bộ rõ nhất, theo tôi là hành vi và mức độ tự lập. Tuy nhiên, khi qua Mỹ em vẫn nằm trong chương trình giáo dục đặc biệt, có giờ học chung với các bé không TK, có giờ học riêng. Gia đình sau đó có tính cho em về BM học hè nhưng không được vì vấn đề giấy tờ nhập cảnh.

Hiện tại bé đi học ở lớp đặc biệt khoảng 9h/ tuần, em đang xin thêm 1h cho mỗi SLP và OT tại nhà, tổng cộng là bé có khoảng 11h/ tuần. Trong khi, em được biết theo thông tin của website Autism Speak thì trẻ em TK trong độ tuổi mẫu giáo nên nhận được khoảng 25 hours of structured intervention per week. Như vậy con em có đang bị ít thời gian can thiệp không? Xin anh cho ý kiến.

Số giờ can thiệp bạn có là do các chuyên gia trên đó quyết định, họ biết nhiều về bé hơn nên về mặt chuyên môn mình không thể bàn thay họ được. Hy vọng là bạn không nằm trúng học khu bị khó khăn tài chính nên họ phải cắt bớt giờ. Autism Speak thì họ cũng nói chung chung thôi, mỗi bé mỗi khác mà.

Có phải trở ngại cho bé khi phải nghe cùng lúc 2 ngôn ngữ, đi học cô giáo nói tiếng Anh, về nhà ba mẹ nói tiếng Việt với chút tiếng Anh. Nên em cũng đang suy tính cho bé về VN học một thời gian, vì lần trước về VN chơi 2 tháng thấy bé nói được nhiều từ đơn có nghĩa, không biết anh có góp ý gì không?

Tôi không rõ bé ra sao nên không khuyên bạn cụ thể được . Nếu bé có khó khăn, rối loạn về ngôn ngữ thì tất nhiên với 2 ngôn ngữ được sử dụng song song, với nhận thức chưa đủ hiểu để đổi ngữ cảnh, thì bé bị trở ngại là điều dê~ hiểu . Và nếu bé có vđ về ngôn ngữ, thì có tiếng Anh hay tiếng Việt bé cũng sẽ đụng thôi.

Nếu là tôi, về mặt lý trí thì tôi sẽ làm như vầy:

1) Nếu ông bà sẽ qua đây sống trong nhà, chăm sóc cho bé, thì tôi sẽ cho bé về VN để: a) bé phát triển giao tiếp xã hội b) ông bà có bonding và biết nhiều về cháu, về TK hơn c) Tieng Viet

2) Nếu ông bà không qua, hoặc nếu bạn có thể dọn về California sớm hơn và có người giúp việc trong nhà, hoặc SLP của bạn khuyên "đừng" về mặt ngôn ngữ, tôi để bé ở lại US

Đó là mặt lý trí . Về mặt tình cảm thì con mình đưa người khác nuôi, dù là cha mẹ mình, bạn có an tâm không? Tôi thì không rồi đó.